Rus rublesi yaptırımlara rağmen son 7 yılın en yüksek seviyesine nasıl ulaştı?

Rusya’nın Krasnoyarsk kentindeki bir şirkette bir çalışan bin rublelik banknot sayıyor (Reuters-Arşiv)

Rus rublesi dün dolar karşısında bir önceki güne göre yaklaşık yüzde 1.3 artarak 52.3’e yükseldi ve Mayıs 2015’ten bu yana en güçlü seviyeyi gördü.
CNBC’de yer alan analize göre, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından Batı ve ABD’nin yaptırım uygulamasını takip eden aylarda rublenin bu şaşırtıcı yükselişi, Kremlin’e Batı yaptırımlarının ‘etkisiz’ olduğuna dair kanıt sundu.
Rusya, Ukrayna’nın işgalinin ardından ülkenin faiz oranını iki katından fazla artırarak yüzde 9,5’ten yüzde 20’ye çıkardı.
Bu adımın ardından para birimi o kadar iyileşti ki, faiz oranı üç kez düşürüldü ve Mayıs sonunda yüzde 11’e indirildi.
Ancak Rus rublesinin değerindeki bu istikrarın temel nedeni, özellikle enerji fiyatlarındaki dikkat çekici yükselişin ardından Moskova’nın petrol ve doğalgazdan elde ettiği rekor gelir oldu.
Rusya, dünyanın en büyük gaz ihracatçısı ve ikinci en büyük petrol ihracatçısı iken, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri Rus gazının en büyük ithalatçısı.
Finlandiya merkezli bir araştırma kuruluşu olan Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi tarafından yayınlanan bir rapora göre, Rusya Ukrayna’daki savaşın ilk 100 gününde fosil yakıt ihracatından 98 milyar dolar gelir elde etti. Bu kazanımların yarısından fazlası, yaklaşık 60 milyar dolar ile AB’den geldi.
Dış Politika Araştırma Enstitüsü’nden Max Hess, CNBC’ye verdiği demeçte, “Rusya’nın döviz cinsinden rekor cari fazla vermesi nedeniyle ruble için gördüğünüz döviz kuru mevcut. Bu gelir, karmaşık ruble takas mekanizması aracılığıyla çoğunlukla dolar ve euro cinsindendir” dedi.
Hess, “Her ne kadar Rusya şu anda Batı’ya biraz daha az satıyor olsa da, hala yüksek fiyatlara büyük miktarlarda petrol ve doğalgaz satıyor ve bu da büyük bir cari hesap fazlası getiriyor” diye ekledi.
Rus rublesinin değerindeki bu yükselişe katkı sağlayan bir diğer faktör de, Rus makamlarının yatırımcılara yönelik olarak uygulamaya koyduğu, ihracattan para akışını sağlayan ve rubleyi daha da güçlendiren sıkılaştırıcı tedbirler oldu.
New York merkezli Medley Global Advisors’ın Gelişen Piyasalar Stratejisi Direktörü Nick Stadmiller, “Yetkililer yaptırımlar gelir gelmez çok sıkı sermaye kontrolleri uyguladı. Sonuç ise nispeten az sermaye çıkışı varken ihracattan para akışı oldu. Tüm bunların net etkisi daha güçlü bir rubledir” diye konuştu.
Hess ise, Rusya’nın artık uluslararası SWIFT bankacılık sisteminden koptuğuna, dolar ve euro cinsinden uluslararası ticaretten men edildiğine dikkat çekti.
Bu, Rusya’nın kendi içinde para birimini artıran büyük miktarda döviz rezervi biriktirmiş olmasına rağmen, yaptırımlar sayesinde bu rezervleri ithalat ihtiyaçlarını karşılamak için kullanamayacağı anlamına geliyor.