Imperial College London: Kovid-19 aşıları ilk yılında 20 milyon kişinin hayatını kurtardı

Koronavirüs aşı dozları (AP)
Koronavirüs aşı dozları (AP)
TT

Imperial College London: Kovid-19 aşıları ilk yılında 20 milyon kişinin hayatını kurtardı

Koronavirüs aşı dozları (AP)
Koronavirüs aşı dozları (AP)

İngiltere’de bulunan Imperial College London tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşıları ilk yılında yaklaşık 20 milyon insanın hayatını kurtardı.
Sky News’in haberine göre, aşılar sayesinde yüksek ve üst orta gelirli ülkelerde 12,2 milyon kişinin kurtarıldığına, zengin ülkelerde ise daha fazla ölümün önlendiğine inanıyor.
Lancet Bulaşıcı Hastalıklar dergisinde yayınlanan araştırmada, aşıların genel olarak 19.8 milyon ölümün önlendiğini gösterdi.
İngiltere’de Margaret Keenan (90), 8 Aralık 2020’de bir klinik araştırmanın dışında aşıyı alan ilk kişi oldu.
Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 66’sının en az bir doz koronavirüs aşısı olduğu tahmin ediliyor.
Dünya genelinde şu ana kadar 11 milyar doz aşı yapılırken, ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi küresel can kayıplarının 6,3 milyona çıktığını bildirdi.
Araştırmaya göre, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 2021 sonuna kadar küresel nüfusun yüzde 40’ını aşılama hedefine ulaşılmış olsaydı, 600 bin ölümün daha önlenebilirdi.
Çalışmadaki ana rakamlar, 185 ülkeden aşılama oranları ve koronavirüs ölümleri ile ilgili tahminlerden formüle edildi.
Çalışmanın yazarları, “Kovid-19 aşısı, pandeminin seyrini önemli ölçüde değiştirerek dünya çapında on milyonlarca hayat kurtardı. Ancak, düşük gelirli ülkelerde aşılara yetersiz erişim, bu ortamlardaki etkiyi sınırladı. Bu da, aşılar için eşitlik ve küresel olarak kapsama ihtiyacını güçlendiriyor” şeklinde bir açıklama yaptı.
Çalışmanın baş yazarı Dr. Oliver Watson, yoksul ülkelere aşı ve testlere erişim sağlamayı amaçlayan Covax planı kapsamındaki ülkelerde yaklaşık 7,5 milyon ölümün önlendiğini bildirdi.
Dr. Watson çalışmaya ilişkin açıklamasında şu ifadeleri kullandı;
“Bulgularımız, zenginlikleri ne olursa olsun, aşıların her yerde insanlara sunulmasıyla milyonlarca hayatın kurtarıldığını gösteriyor. Ancak, daha fazlası yapılabilirdi. WHO tarafından belirlenen hedeflere ulaşılmış olsaydı, düşük gelirli ülkelerde Kovid-19 nedeniyle kaybedilen canların yaklaşık beşte birinin önlenebileceğini tahmin ediyoruz.”
WHO geçen ay, düşük gelirli ülkelerdeki neredeyse bir milyar insanın hala aşılanmamış olduğunu ve bazı ülkelerde aşıları yaymak için yetersiz siyasi taahhüt olduğunu bildirdi.



Vücut geliştirenlerin kullandığı takviye, orta yaşlı kadınların hayatını değiştirebilir

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Vücut geliştirenlerin kullandığı takviye, orta yaşlı kadınların hayatını değiştirebilir

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Kreatin takviyeleri yakın zamana kadar neredeyse sadece performansı artırmak ve kas kütlesini kazanmak isteyen sporcular ve vücut geliştiriciler tarafından kullanılıyordu. Ancak artık şaşırtıcı hızda büyüyen bir pazar var: Orta yaşlı kadınlar.

Dwayne "The Rock" Johnson hâlâ protein karışımını "hacim kazanmak" için kullanırken, Ivanka Trump bu yıl sabah smoothie'siyle birlikte bir doz aldığını açıkladı.

TikTok'taki fitness fenomenlerinden sağlık uzmanlarına kadar, bu tebeşirimsi toz artık kadınlar için bir dizi faydasıyla lanse ediliyor. Peki, kreatin tam olarak ne ve bilim bu trendi destekliyor mu?

Midland Health'te doktor ve direktör olan Dr. Rupa Parmar, The Independent'a "Kreatin üç amino asitten (arjinin, glisin ve metiyonin) elde edilen doğal bir bileşik" diye konuştu.

Enerji üretimi için esasen kaslarımızda depolanır.

Kırmızı et ve balık gibi gıdalardan az miktarda alınsa da vücudumuz da her gün yaklaşık 1 gram üretir.

Rupar, çoğu kadının gıdalardan günde önerilen 3 ila 5 gramı almadığını ve takviyenin yardımcı olabileceğini söyledi.

"Kadınlar doğal olarak erkeklerden çok daha düşük kreatin depolarına sahip ve kreaatin genellikle beslenmelerinde daha az yer alıyor. Dolayısıyla seviyelerini artırmak için kreatin almaktan daha fazla fayda görebilirler" diye ekledi.

Kreatinin bir takviye olarak yükselişi 1992'de Britanyalı kısa mesafe koşucusu Linford Christie ve engelli koşucu Sally Gunnell'in Barselona Olimpiyatları'nda altın madalya kazanmasıyla başlamıştı.

Parlak fitness dergileri onu bir "buluş" diye nitelendirmeye başlamıştı: Fortune dergisindeki 1998 tarihli bir makale bileşiği "doğanın steroidi" diye adlandırmış, Los Angeles Times da "Güç tozu" diye manşet atmıştı.

Başlangıçta büyük oranda kas geliştirme ve antrenman sonrası toparlanmaya faydalarıyla ünlense de araştırmalar kreatinin faydalarının spor salonunun ötesine uzanabileceğini gösteriyor.

Kreatin hafıza, beyin sağlığı, depresyon tedavisi ve enerji artışıyla ilişkilendiriliyor.

Rupar, "Bu madde beyin sağlığını bile destekleyebilir. Bilişsel işlevi iyileştirmeye ve yaşlandıkça bir miktar koruma sağlamaya yardımcı olduğunu öne süren çalışmalar var" dedi.

Kansas Üniversitesi Tıp Merkezi tarafından Alzheimer hastaları üzerinde yapılan bir ön çalışmada, kreatin takviyelerinin hafızayı ve yürütme işlevini geliştirebileceği bulundu. Kreatin hormonal dalgalanmalara da iyi gelebilir.

Rupar sözlerine şöyle devam etti:

Kreatin, özellikle kendinizi daha yorgun hissettiğinizde, istikrarlı enerji seviyelerini destekleyerek regl döneminizdeki yorgunluğu hafifletmeye yardımcı olabilir.

Adet döngüsünü düzenleyen hormonlar olan östrojen ve progesteron, vücudun kreatini nasıl ürettiğini ve kullandığını etkiliyor.

Rupar, "Adet döngüsü sırasında kreatin seviyeleri değişebilir ve takviyeler, özellikle östrojen düşük olduğunda, enerji ve kas fonksiyonunu daha istikrarlı tutabilir" dedi.

Menopoza yaklaşan veya menopoza giren kadınlar için kreatin, özellikle direnç antrenmanıyla birleştirildiğinde kas kütlesi, gücü ve kemik yoğunluğundaki düşüşleri önlemeye yardımcı olabileceğinden özellikle umut verici görünüyor.

12 aylık bir çalışmada, kreatinin menopoza girmiş 47 kadında kemik mineral yoğunluğu kaybını azalttığı bulundu.

Tüm potansiyel avantajlarına rağmen, kreatinin dezavantajları da var.

En yaygın şikayetlerden biri şişkinlik: Kasları doyurduğu için su tutulmasına neden olabilir, bu da bazen şişkinlik hissine ve su ağırlığından dolayı tartıda birkaç kilo fazlalığa yol açar.

Yine de çalışmalar, önerilen dozlarda alındığında kreatinin çoğu sağlıklı yetişkin için güvenli olduğunu defalarca gösterdi.

Uzmanlar, özellikle böbrek rahatsızlığı olanlar veya ilaç kullananların başlamadan önce bir sağlık uzmanına danışmasını tavsiye ediyor.

Independent Türkçe