Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov dün Tahran'da, İran ile küresel güçler arasındaki ‘2015 nükleer anlaşmasının’ yeniden canlandırılması amacıyla yürütülen müzakerelerin yeniden başlatılması çağrısında bulundu. Resmi davet üzerine Tahran’da bulunan Lavrov, İranlı mevkidaşı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile görüştü. Abdullahiyan, yakın gelecekte Viyana’daki nükleer görüşmelerin yeniden başlayacağını umduğunu belirterek, kısa sürede bir sonuca varabileceklerini kaydetti. Abdullahiyan, Lavrov ile ikili ilişkilerin en önemli konularını ele aldıklarını, bölgesel ve uluslararası konuların yanı sıra iki ülke arasındaki Kapsamlı Uzun Vadeli Stratejik İşbirliği Anlaşması’nı değerlendirdiklerini belirtti. Lavrov ise, Moskova’nın ‘istisna ya da ekleme olmaksızın’ ‘2015 nükleer anlaşmasının’ yeniden canlandırılmasını desteklediğini ve İran’a uygulanan tüm yaptırımların kaldırılması gerektiğini kaydetti.
Tahran ve ABD Başkanı Joe Biden yönetimi arasında, Kapsamlı Ortak Eylem Planı olarak bilinen ‘nükleer anlaşmanın’ yeniden canlandırılması için Viyana’da yürütülen dolaylı müzakereler mart ayında durdurulmuştu. Müzakerelerin durmasının başlıca nedeni, Tahran’ın, Devrim Muhafızları Ordusu’nun ABD’nin ‘yabancı terör listesinden’ çıkarılmasında ısrar etmesi olarak görülüyor. ABD yönetiminden daha önce yapılan açıklamalarda, nükleer anlaşma kapsamı dışında taleplerin son bulması gerektiği ifade edilmişti. Abdullahiyan, Lavrov ile düzenlediği ortak basın toplantısında bu konuya atıfta bulunarak, “Nükleer anlaşmanın canlandırılabilmesi için İran’a uygulanan tüm yaptırımlar kaldırılmalıdır” dedi ve müzakerelerin durdurulmasının sorumluluğunu ABD’ye yükledi.
Reuters haber ajansının aktarımına göre Abdullahiyan, "Pozisyonumuzdan ödün vermeden anlaşmanın tamamıyla geri getirilmesine çalışıyoruz, yakın gelecekte Viyana’daki nükleer görüşmelerin yeniden başlayacağını umuyoruz” dedi. ABD’yi olumlu bir tutum takınarak müzakerelerin son aşamasına girilmesine katkı sunmaya davet eden Abdullahiyan, “Nükleer anlaşmanın canlandırılması ve ülkemize yönelik yaptırımların kaldırılması için Viyana’daki müzakerelerin sürdürülmesini umuyoruz, bu konudaki planlamalar takvimimizde yer alıyor. İran sürdürülebilir iyi bir anlaşmaya varmakta kararlıdır, doğru diplomatik süreci sürdüreceğiz, ABD’yi bir kez daha nihai anlaşmaya varabilmemiz için gerçekçi olmaya çağırıyoruz” diye konuştu. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu’nda İran'ın çıkarlarını ve pozisyonlarını desteklemede verdiği katkı için Rusya'ya teşekkür eden Abdullahiyan, İran Başmüzakerecisi Ali Bakıri Kani’nin, Avrupalı koordinatör Enrique Mora ve AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile müzakerelerle ilgili temas halinde olduğunu söyledi.
- Bölgesel ve uluslararası meseleler
Abdullahiyan, Lavrov ile, Suriye, Yemen ve Afganistan dahil olmak üzere ikili ilişkilerin en önemli konularını, bölgesel ve uluslararası konuların yanı sıra iki ülke arasındaki Kapsamlı Uzun Vadeli ve Stratejik İşbirliği Anlaşması’nı görüştüklerini ve toplantılarının son derece verimli geçtiğini kaydetti. Rusya ile enerji alanında işbirliğini arttırmayı kararlaştırdıklarını ifade eden İranlı Bakan, Astana Toplantıları çerçevesinde, Tahran’da, Rusya, Türkiye ve İran devlet başkanlarının katılımıyla bir zirve düzenlenmesini umduklarını söyledi. Moskova Ukrayna savaşı nedeniyle geniş çaplı Batılı yaptırımlara maruz kalırken, Tahran yönetimi ABD’nin 2018’de nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından kendisine uygulanan yaptırımlar nedeniyle ekonomiyi ayakta tutmakta zorlanıyor. Lavrov, Rusya ve İran’ın petrol ve doğal gaz piyasalarında istikrarın sağlanması için işbirliği içinde olduklarını belirtti.
Rusya dahil olmak üzere bazı ülkelere uygulanan yasadışı yaptırımlara karşı çıktıklarını belirten Abdullahiyan, Ukrayna savaşının başlıca sebeplerinden birinin ABD’nin NATO içindeki uygulamaları olduğunu savundu. Abdullahiyan, “Bununla birlikte İran İslam cumhuriyeti savaşı bir çözüm olarak görmüyor ve bu konuyla ilgili siyasi müzakereleri memnuniyetle karşılıyor” dedi.
Bilimsel işbirliği kapsamında teknolojik yenilik için bir merkez kurma konusunda Rusya ile anlaştıklarını aktaran Abdullahiyan, iki ülke arasındaki genel vize muafiyetinin karşılıklı olması ve ilk aşamada ticari vizelerin kaldırılmasına İran'ın hazır olduğunu belirtti.
Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov önceki gün İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile görüşmüştü.
Cumhurbaşkanı Reisi, İran ile Rusya arasında yürütülen görüşme ve toplantıların, iki ülkenin yeni bir stratejik işbirliği dönemini şekillendirme konusundaki ciddi iradesini gösterdiğini söylemiş, Ukrayna’daki savaşın bir an önce sonlandırılmasının önemini ve İran’ın diplomatik çözüm için yardımcı olmaya hazır olduğunu vurgulamıştı.
