Dibeybe, Trablus protestolarını kontrol ederken Başağa Türkiye’nin desteğini almaya çalışıyor

Hafter, Merzuk kentinde yerinden edilmiş halkı topraklarına döndürmek için bir operasyon başlattı

Dibeybe, Tacura’daki ‘el-Bifi’ sahil yolunun açılışı sırasında
Dibeybe, Tacura’daki ‘el-Bifi’ sahil yolunun açılışı sırasında
TT

Dibeybe, Trablus protestolarını kontrol ederken Başağa Türkiye’nin desteğini almaya çalışıyor

Dibeybe, Tacura’daki ‘el-Bifi’ sahil yolunun açılışı sırasında
Dibeybe, Tacura’daki ‘el-Bifi’ sahil yolunun açılışı sırasında

Libya’daki geçici Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe, başkent Trablus'un doğusundaki Tacura bölgesinde konvoyuna ateş açan silahlı milislerin yaptığı protestoyu kontrol altına almayı başardı ve sahil yolu tekrar açıldı. Öte yandan paralel hükümetin lideri Fethi Başağa ise önceki akşam Türkiye'ye sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi. Başağa’nın bu hamlesi, Trablus’taki yönetimin iplerini eline alabilmesi için Türkiye Cumhurbaşkanı’nı hükümetini desteklemeye ikna etme çabası olarak değerlendirildi.
Yerel medyaya göre Dibeybe, iki akşam önce Tacura tugayları tarafından konvoyuna ateş açılarak geçişi engellendikten saatler sonra bölgeye geri dönerek bariyerlerin kaldırılmasını sağladı ve yolu açtı.
Trablus'un doğu girişinde yaşanan kaos esnasında, Dibeybe’nin olay yerine girmesi ile birlikte ateş açıldı. Ancak Dibeybe’nin Tacura belediyesinin güvenlik yetkilileri ve ileri gelenleriyle yaptığı görüşmenin ardından, sahil yolunun açılmasına karar verildi. Yerel medya tarafından yayınlanan video görüntülerinde, militanlar, Dibeybe ile bölgedeki tugay komutanları arasında yapılan bir anlaşmanın ardından kavşaktan çekildi.
Tacura tugayları, Özel Caydırıcılık Kuvvetleri’nden istihbarat servisi tarafından alındıktan sonra ortadan kaybolan ‘Ed-Daman’ Tugayı’nın eski komutanı Ali Dreader’in görevden alınışının detaylarının açıklanmasını talep ederek yolu kapatmıştı. Şarku’l Avsat’ın ulaştığı kaynaklar, Dreader’in ez-Zaviye kentinde ‘İstikrarı Destekleme Birimi’nin gözetiminde olduğunu söyledi.
Dibeybe hükümeti tarafından yapılan kısa bir açıklamada, Dibeybe’nin bölgedeki protestoları takip etmek için Trablus'un doğusundaki Tacura kentine geldiği belirtildi. Bu sırada UBH Enformasyon ve İletişim Departmanı, Cadu’da yapılan hükümet toplantısının ardından bazı bakanları taşıyan bir uçağın düştüğü yönündeki haberleri yalanladı ve bakanların başkent Trablus'a döndüğünü belirtti. Öte yandan Hükümet Sözcüsü Muhammed Hamuda konuya ilişkin yaptığı açıklamada, teknik bir arızanın bakanları taşıyan helikopterin Cadu’dan döndüğü sırada iniş yapmasına sebep olduğunu, ancak herhangi bir can kaybı veya yaralanma olmadığını açıkladı.
Dibeybe hükümeti İçişleri Bakanlığı, başkent Trablus'ta son zamanlarda yaşanan çatışmalarla ilgili sessizliğini bozdu. İki akşam önce yaptığı açıklamada, silahlı çatışmaların ardından Zaviyet ed-Dehmani bölgesinde meydana gelen trajik olayların gidişatından duyduğu derin endişeyi dile getirdi. Silahlı çatışmaların, bakanlığa bağlı olmayan iki güvenlik teşkilatı arasında gerçekleştiğini ve halk arasında paniğe yol açmasının yanı sıra, can ve mal kaybına sebep olduğunu duyurdu.
Bakanlık, zaman zaman meydana gelen ve vatandaşlarda panik ve korkuya neden olan çatışmaları ve bunun sonucunda güvenlik, can, namus ve kamu malını koruma politikasının zedelenmesini kınadı. Ayrıca, siyasi bir tavrın veya toplumsal bir anlaşmazlığın ifadesi olarak, kamuya açık yolların kapatılması gibi medeni olmayan tüm davranışları kınayarak, bunun zarara yol açtığını ve kamu yolunu kullanan vatandaşların çıkarlarını zedelediğini ifade etti. İtidalli olma, ulusal ve ulvi çıkarlara öncelik verme çağrısında bulunan bakanlık, aynı zamanda soruşturmaların, ‘ülkenin ve vatandaşların güvenliğini ve istikrarını tehdit eden herkesi kapsayacağını’ vurguladı.
Bakanlık ayrıca, güvenliğin temellerini inşa etme misyonunu sürdürdüğünü de vurguladı. Güçlü gruplar arasındaki gergin ilişkilerin bir başka göstergesi olarak, Trablus'ta ‘güvenlik servisleri arasında yaşanan yanlış anlaşılma’ olarak adlandırdığı olayın kapanmasından sonra, devriyelerin gezdiği görüntüleri yayınladı. Öte yandan İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Abdulmunim el-Arabi, Başkanlık Konseyi'ne bağlı iki gücün Trablus'un merkezindeki bir bölgede ateş açtığını ve olayın sebebinin öğrenilmesi için soruşturma başlatıldığını belirtti.
Çatışmaların yaşandığı bölgeye dün, esnafın hasarlı camları onarması ve hayatın normale dönmesiyle birlikte sükûnet hâkim oldu.
Bu sırada Fethi Başağa iki akşam önce, Milli Güvenlik Danışmanı'nın daveti üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek üzere Türkiye'ye sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi. Kaynaklar, İngiltere ziyaretini henüz bitiren Başağa’nın, Erdoğan'ı, Temsilciler Meclisi tarafından yetkilendirilen hükümetinin meşru olduğu ve Ankara'nın, yasal olarak görev süresi sona erdiği ve geçen yılın sonunda yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini yapmakta başarısız olduğu için Dibeybe hükümetine desteğini çekme konusunda ikna etmeye çalıştığını söylediler. Dün Başağa, Birleşmiş Milletler’in (BM) çizdiği yolun herhangi bir başarı elde edemeden bittiğini bir kez daha belirtti. Demokratik seçimlere bağlılığını vurgulayan Başağa, Twitter üzerinden yaptığı bir paylaşımda, Libya-Libya diyaloğunun zamanının geldiğini belirtti. Ayrıca yakın zamanda ülkece toparlanmak için başlattığı yol haritasını uygulamak üzere, ilgili taraflarla birlikte çalışma arzusunu dile getirdi.
Diğer taraftan Libya Ulusal Ordusu (LUO) Güney Bölgesi Operasyon Odası Komutanı Tümgeneral Mebruk Sahban, LUO Başkomutanı Mareşal Halife Hafter’in talimatlarına binaen Merzuk kentinde yerinden edilmiş halkı topraklarına döndürme operasyonunun başlatıldığını duyurdu. Sahban, ordu güçlerinin yaptığının ‘büyük bir iş’ olduğuna işaret ederek, ‘şehrin eskisi gibi güvenli ve istikrarlı hale getirileceğine’ dair söz verdi.



Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
TT

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)

Fas'taki Z kuşağı protestolarında gözaltına alınan gençlere kötü muamele edilmesi tepki çekti.

Guardian'ın irtibata geçtiği aile ve avukatlar, gözaltındaki gençlerin polis merkezlerinde dövüldüğünü, saatlerce yiyecek ve su verilmeden tutulduğunu ve bazı durumlarda kendilerine zorla ifade imzalatıldığını savunuyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan bir anne, 18 yaşındaki oğlunun protestolara katılmamasına rağmen iki aydan uzun süredir gözaltında tutulduğunu söylüyor:  

Oğlum bir eyleme bile katılmamıştı. Bir büfede yemek yerken gözaltına alındı. Tutuklanırken o kadar kötü dövüldü ki bazı dişleri kırıldı.

Anne, oğlunun polis merkezinde ifade tutanaklarını imzalamayı reddettiği için yeniden dövüldüğünü de sözlerine ekledi. 

Sivil toplum kuruluşu (STK) Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH) de bazı kadın protestocuların taciz, hakaret ve cinsiyetçi söylemlere maruz kaldığını aktarıyor.  

Haberde, Agadir yakınlarındaki Lqliaa kasabasında 1 Ekim'de düzenlenen gösterilerde üç protestocunun güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğü iddiası da paylaşılıyor. 

Olayda 12 yaşındaki çocuklar da dahil 14 protestocunun yaralandığı belirtiliyor. Yetkililerse bir grup eylemcinin polis karakoluna saldırdığını, ekiplerin de buna karşılık verdiğini savunuyor. 

Uluslararası Af Örgütü'ne göre şimdiye dek protestolarla bağlantılı olarak 2 bin 400'den fazla kişi hakkında hukuki işlem başlatıldı. 

AMDH, duruşmalarda avukatların bulunmadığına, soruşturmaların yetersiz yürütüldüğüne ve masumiyet karinesinin uygulanmadığına dikkat çekiyor. Onlarca kişiye 15 yıla varan hapis cezaları verildiği aktarılıyor. Çocuklar da dahil birçok göstericinin davası sürüyor.

STK'nin Marakeş şubesinden Mustapha Elfaz, "Gençlerin polis gözetiminde işkence gördüklerine dair korkunç tanıklıklar duyduk" diyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Ahmed Benchemsi şunları söylüyor: 

Hükümet açıkça korktu ve herhangi bir muhalefet biçimine müsamaha göstermeyecekleri yönünde güçlü bir mesaj vermek için böyle bir baskıya başvurdu.

Eylülde patlak veren eylemlerde halk, en az 11 kentte yolsuzluğu protesto etmek için sokaklara dökülmüştü.

Göstericiler, Rabat yönetiminin sağlık ve eğitimi önemsemeyip uluslararası spor organizasyonlarına para akıttığını savunuyor. İspanya ve Portekiz'le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede "Stadyumlar burada, hastaneler nerede?" sloganları duyulmuştu. 

Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri gibi örgütlerin liderlik ettiği protestolar barışçıl başlasa da güvenlik güçleriyle çatışmalar nedeniyle üç kişi yaşamını yitirmiş, 600'den fazla kişi yaralanmıştı.

Independent Türkçe, Guardian, News International


İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
TT

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aylarca beklettikten sonra Mısır ile yapılan en büyük doğal gaz anlaşmasına onay vermesi, iki lider arasında olası bir zirveye ilişkin İsrail basınında yeni iddialar doğurdu. Ancak Kahire cephesi sessizliğini koruyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı bilgilere göre Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında ABD’de bir görüşme düzenlenmesi gündemde. Ancak sürece yakın Mısırlı bir kaynak, böyle bir buluşmanın kolay olmayacağını belirterek, “Gaz anlaşması tek başına bunu sağlamaz. İsrail’in Gazze anlaşmasını uygulamada ilerleme göstermesi ve Mısır’ın güvenliğini garanti etmesi gerekir. Bölgedeki tansiyon bitmiş değil ve ekonomik çıkar niteliğindeki bir gaz anlaşması bu durumu değiştirmez” değerlendirmesinde bulundu.

CNN’e konuşan bir İsrailli kaynak, Netanyahu’nun gaz anlaşmasına yönelik ilanının “olası Netanyahu–Sisi görüşmesi için hazırlıkların bir parçası” olduğunu aktardı.

Netanyahu’nun bu ay içinde ABD’ye giderek Başkan Donald Trump ile Florida’daki Mar-a-Lago’da görüşmesi bekleniyor. Aynı kaynaklara göre, İsrail hükümeti anlaşmaya resmi onayı aylarca geciktirdikten sonra, sonunda Trump yönetiminin baskısıyla onay verdi. Washington yönetimi, Netanyahu ile Sisi’yi bir araya getirerek bölgesel barış girişimlerini ve “İbrahim Anlaşmaları”nın kapsamını genişletmek istiyor.

Netanyahu çarşamba gecesi yaptığı televizyon konuşmasında, “İsrail tarihindeki en büyük gaz anlaşmasına onay verdim. Anlaşmanın değeri 112 milyar şekel (34.7 milyar dolar). Bunun 58 milyar şekeli (18 milyar dolar) devlet hazinesine girecek” açıklamasını yaptı ve anlaşmanın Amerikan Chevron şirketi ile İsrailli ortaklar üzerinden Mısır’a gaz ihracatını içerdiğini söyledi.

wscf
Deyr el-Belah’taki geçici Filistinli kampından bir kare (AFP)

İsrail ve Mısır, 1979’da barış anlaşması imzalamış olsa da iki lider yaklaşık on yıldır kamuoyu önünde görüşmedi. Kahire’den ise söz konusu iddialara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

Mısırlı düşünür Abdülmünim Said, olası zirveye dair, “Benim için geçerli olan sadece Kahire’den gelen açıklamalardır” diyerek, gaz onayının barış sürecini canlandırıp canlandıramayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Said, “Bu durum sadece ekonomik bir anlaşma olarak kalabilir ve siyasi sonuç doğurmayabilir” dedi.

İsrail medyası ise iddiayı güçlendiren haberlerle çıktı. İsrail Kamu Yayın Kurumu, anlaşmanın Netanyahu ile Sisi arasında bu ay sonunda Florida’da bir görüşme ihtimalini doğurduğunu yazdı. Yedioth Ahronoth ve Kanal 12 de anlaşmanın Netanyahu–Trump–Sisi üçlü zirvesinin önünü açabileceğini aktardı; ayrıca Mısırlı tarafın, görüşmeye katılmak için anlaşma onayını şart koştuğunu belirtti.

Haberlere göre iki lider savaşın başlangıcından bu yana kamuoyuna açık şekilde konuşmadı ve taraflar arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Kanal 12, Sisi’nin Temmuz ayında iç ve dış eleştirilere rağmen anlaşmayı kabul ettiğini, ancak İsrail hükümetinin beş ay boyunca süreci geciktirdiğini yazdı.

Aynı kaynaklara göre Mısır, Gazze’deki ateşkes sürecinde ilerleme sağlanmadan ve İsrail’in Gazze–Mısır sınır hattı olan Filadelfi Koridoru’ndan ve Nitsarim bölgesinden çekilmeden zirveye sıcak bakmıyor. Jerusalem Post da, gaz anlaşmasının üçlü zirve için gerekli siyasi tavizlerden yalnızca biri olduğunu kaydetti.

Mısırlı parlamenter Mustafa Bekri ise, gaz anlaşması ile olası liderler zirvesi arasında bağ kurulmasını reddetti. Bekri, İsrail kaynaklarından gelen iddialara itibar edilmemesi gerektiğini, esas olanın resmi Mısır tutumu olduğunu belirterek, “Mısır’ın pozisyonu nettir: Filistin halkının haklarının korunması ve Mısır’ın güvenliğinin garanti altına alınması vazgeçilmezdir” dedi.


Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
TT

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)

Suriye hükümeti ile Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yürütülen entegrasyon görüşmelerine ilişkin kaynaklar, tarafların yıl sonunda dolacak süre öncesinde tıkanan anlaşmayı ilerletmek için yoğun çaba gösterdiğini aktardı.

Şarku'l Avsat'ın sürece yakın Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklardan edindiği bilgilere göre taraflar son günlerde temaslarını yoğunlaştırdı. Ancak görüşmelerdeki gecikmelerin yarattığı memnuniyetsizlik dikkat çekiyor. Kaynaklar, mevcut şartlarda anlaşmayı ileriye taşıyacak büyük bir sıçrama beklentisinin zayıf olduğunu belirtiyor.

Beş farklı kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, kuzeydoğu bölgesini kontrol eden Kürt güçlerine bir öneri sundu. Kaynaklar Şam yönetiminin söz konusu öneride, yaklaşık 50 bin savaşçıdan oluşan SDG’nin üç ana tümen ve daha küçük birlikler halinde yeniden yapılandırılmasına kapı araladığı bilgisini verdi.

Öneriye göre SDG, komuta zincirinin bir bölümünden vazgeçecek ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordu birliklerine açacak.

Ancak kaynaklar, bu planın hayata geçip geçmeyeceğinin belirsiz olduğunu vurguladı. Birçok yetkili, yıl sonuna kısa süre kalmışken kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimalinin zayıf olduğunu, daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.