Dibeybe, Trablus protestolarını kontrol ederken Başağa Türkiye’nin desteğini almaya çalışıyor

Hafter, Merzuk kentinde yerinden edilmiş halkı topraklarına döndürmek için bir operasyon başlattı

Dibeybe, Tacura’daki ‘el-Bifi’ sahil yolunun açılışı sırasında
Dibeybe, Tacura’daki ‘el-Bifi’ sahil yolunun açılışı sırasında
TT

Dibeybe, Trablus protestolarını kontrol ederken Başağa Türkiye’nin desteğini almaya çalışıyor

Dibeybe, Tacura’daki ‘el-Bifi’ sahil yolunun açılışı sırasında
Dibeybe, Tacura’daki ‘el-Bifi’ sahil yolunun açılışı sırasında

Libya’daki geçici Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe, başkent Trablus'un doğusundaki Tacura bölgesinde konvoyuna ateş açan silahlı milislerin yaptığı protestoyu kontrol altına almayı başardı ve sahil yolu tekrar açıldı. Öte yandan paralel hükümetin lideri Fethi Başağa ise önceki akşam Türkiye'ye sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi. Başağa’nın bu hamlesi, Trablus’taki yönetimin iplerini eline alabilmesi için Türkiye Cumhurbaşkanı’nı hükümetini desteklemeye ikna etme çabası olarak değerlendirildi.
Yerel medyaya göre Dibeybe, iki akşam önce Tacura tugayları tarafından konvoyuna ateş açılarak geçişi engellendikten saatler sonra bölgeye geri dönerek bariyerlerin kaldırılmasını sağladı ve yolu açtı.
Trablus'un doğu girişinde yaşanan kaos esnasında, Dibeybe’nin olay yerine girmesi ile birlikte ateş açıldı. Ancak Dibeybe’nin Tacura belediyesinin güvenlik yetkilileri ve ileri gelenleriyle yaptığı görüşmenin ardından, sahil yolunun açılmasına karar verildi. Yerel medya tarafından yayınlanan video görüntülerinde, militanlar, Dibeybe ile bölgedeki tugay komutanları arasında yapılan bir anlaşmanın ardından kavşaktan çekildi.
Tacura tugayları, Özel Caydırıcılık Kuvvetleri’nden istihbarat servisi tarafından alındıktan sonra ortadan kaybolan ‘Ed-Daman’ Tugayı’nın eski komutanı Ali Dreader’in görevden alınışının detaylarının açıklanmasını talep ederek yolu kapatmıştı. Şarku’l Avsat’ın ulaştığı kaynaklar, Dreader’in ez-Zaviye kentinde ‘İstikrarı Destekleme Birimi’nin gözetiminde olduğunu söyledi.
Dibeybe hükümeti tarafından yapılan kısa bir açıklamada, Dibeybe’nin bölgedeki protestoları takip etmek için Trablus'un doğusundaki Tacura kentine geldiği belirtildi. Bu sırada UBH Enformasyon ve İletişim Departmanı, Cadu’da yapılan hükümet toplantısının ardından bazı bakanları taşıyan bir uçağın düştüğü yönündeki haberleri yalanladı ve bakanların başkent Trablus'a döndüğünü belirtti. Öte yandan Hükümet Sözcüsü Muhammed Hamuda konuya ilişkin yaptığı açıklamada, teknik bir arızanın bakanları taşıyan helikopterin Cadu’dan döndüğü sırada iniş yapmasına sebep olduğunu, ancak herhangi bir can kaybı veya yaralanma olmadığını açıkladı.
Dibeybe hükümeti İçişleri Bakanlığı, başkent Trablus'ta son zamanlarda yaşanan çatışmalarla ilgili sessizliğini bozdu. İki akşam önce yaptığı açıklamada, silahlı çatışmaların ardından Zaviyet ed-Dehmani bölgesinde meydana gelen trajik olayların gidişatından duyduğu derin endişeyi dile getirdi. Silahlı çatışmaların, bakanlığa bağlı olmayan iki güvenlik teşkilatı arasında gerçekleştiğini ve halk arasında paniğe yol açmasının yanı sıra, can ve mal kaybına sebep olduğunu duyurdu.
Bakanlık, zaman zaman meydana gelen ve vatandaşlarda panik ve korkuya neden olan çatışmaları ve bunun sonucunda güvenlik, can, namus ve kamu malını koruma politikasının zedelenmesini kınadı. Ayrıca, siyasi bir tavrın veya toplumsal bir anlaşmazlığın ifadesi olarak, kamuya açık yolların kapatılması gibi medeni olmayan tüm davranışları kınayarak, bunun zarara yol açtığını ve kamu yolunu kullanan vatandaşların çıkarlarını zedelediğini ifade etti. İtidalli olma, ulusal ve ulvi çıkarlara öncelik verme çağrısında bulunan bakanlık, aynı zamanda soruşturmaların, ‘ülkenin ve vatandaşların güvenliğini ve istikrarını tehdit eden herkesi kapsayacağını’ vurguladı.
Bakanlık ayrıca, güvenliğin temellerini inşa etme misyonunu sürdürdüğünü de vurguladı. Güçlü gruplar arasındaki gergin ilişkilerin bir başka göstergesi olarak, Trablus'ta ‘güvenlik servisleri arasında yaşanan yanlış anlaşılma’ olarak adlandırdığı olayın kapanmasından sonra, devriyelerin gezdiği görüntüleri yayınladı. Öte yandan İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Abdulmunim el-Arabi, Başkanlık Konseyi'ne bağlı iki gücün Trablus'un merkezindeki bir bölgede ateş açtığını ve olayın sebebinin öğrenilmesi için soruşturma başlatıldığını belirtti.
Çatışmaların yaşandığı bölgeye dün, esnafın hasarlı camları onarması ve hayatın normale dönmesiyle birlikte sükûnet hâkim oldu.
Bu sırada Fethi Başağa iki akşam önce, Milli Güvenlik Danışmanı'nın daveti üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek üzere Türkiye'ye sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi. Kaynaklar, İngiltere ziyaretini henüz bitiren Başağa’nın, Erdoğan'ı, Temsilciler Meclisi tarafından yetkilendirilen hükümetinin meşru olduğu ve Ankara'nın, yasal olarak görev süresi sona erdiği ve geçen yılın sonunda yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini yapmakta başarısız olduğu için Dibeybe hükümetine desteğini çekme konusunda ikna etmeye çalıştığını söylediler. Dün Başağa, Birleşmiş Milletler’in (BM) çizdiği yolun herhangi bir başarı elde edemeden bittiğini bir kez daha belirtti. Demokratik seçimlere bağlılığını vurgulayan Başağa, Twitter üzerinden yaptığı bir paylaşımda, Libya-Libya diyaloğunun zamanının geldiğini belirtti. Ayrıca yakın zamanda ülkece toparlanmak için başlattığı yol haritasını uygulamak üzere, ilgili taraflarla birlikte çalışma arzusunu dile getirdi.
Diğer taraftan Libya Ulusal Ordusu (LUO) Güney Bölgesi Operasyon Odası Komutanı Tümgeneral Mebruk Sahban, LUO Başkomutanı Mareşal Halife Hafter’in talimatlarına binaen Merzuk kentinde yerinden edilmiş halkı topraklarına döndürme operasyonunun başlatıldığını duyurdu. Sahban, ordu güçlerinin yaptığının ‘büyük bir iş’ olduğuna işaret ederek, ‘şehrin eskisi gibi güvenli ve istikrarlı hale getirileceğine’ dair söz verdi.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.