Marmaris'te uçaklardan atılan suya rengini veren kırmızı ürün, toprağın beslenmesini sağlıyor

Muğla'nın Marmaris ilçesindeki orman yangınında uçaklardan atılan suya rengini veren kırmızı ürünün, içerisindeki gübre temelli hammadde ile yangın sonrasında toprağın beslenmesini sağladığı bildirildi.

AA
AA
TT

Marmaris'te uçaklardan atılan suya rengini veren kırmızı ürün, toprağın beslenmesini sağlıyor

AA
AA

Hisarönü Mahallesi Bördübet ve Yedi Adalar bölgesinde 21 Haziran'da çıkan yangın, karadan yapılan müdahalenin yanı sıra helikopter ve uçakların gerçekleştirdiği çalışmayla kontrol altına alındı.
Yangın sırasında uçaklardan alevlerin üzerine bırakılan suya kırmızı rengini veren Neuvatec PW82 adlı ürünün, orman yangınlarının geciktirilmesi, durdurulması, söndürülmesi ve soğutulması amacıyla hava araçları için özel olarak geliştirilen bir formülü bulunduğu ve gübre temelli olduğu için yangın sonrasında toprağın beslenmesini de sağladığı belirtildi.
Firmanın yönetim kurulu başkanı Özay İpek, AA muhabirine, ürünün yüzde 100 Türkiye'den tedarik edilen hammaddelerle Türk mühendisler tarafından geliştirildiğini söyledi.
Herhangi bir afet durumunda üretim için hammadde sıkıntısı bulunmadığını aktaran İpek, şöyle konuştu:
"Bütün dünyanın hammadde sıkıntısı yaşadığı bir dönemde bu denli stratejik bir ürünün ülke kaynaklarıyla yapılması tartışmasız çok önemlidir. Tüm dünyada retardant olarak bilinen uzun süreli yangın geciktirici ürünün içeriğinde kullanılan maddelerin amacı suyun kimyasal ve fiziksel olarak yangına müdahalede daha güçlü hale getirilmesidir. Ürünün ana hammaddesi ise normalde gübre olarak da güvenli ve sıklıkla kullanılan bir bileşenden oluşuyor. Doğaya, içme sularına, hayvanlara ve orman yangını ile mücadele eden insanlara bu ürün değdiğinde bir zarar olmaması birinci önceliğimizdi. Ürünü gübre temelli bir hammadde ile hazırladık. Zarar görmüş bitki örtüsünün yeniden doğaya kazandırılmasında faydası var. Ürünün yangın sonrasında toprağın besin maddesini karşılamada yardımcı olmasını amaçladık."
İpek, ürünün karışımıyla yangın alanına bırakılan suyun havada buharlaşmadan, daha yoğun şekilde alevlerin üzerine indiğine işaret ederek, "Ürün içerisindeki özel karışımlar ile suyun buharlaşma sıcaklığı çok yüksek derecelere çıkartıldı. Ayrıca suyun ormandaki bitki örtüsüne ulaşacak ve yapışacak ağırlığa, yapışkanlığa sahip olması sağlandı. Kara ekiplerine zaman kazandırıyor ve yardımcı oluyor." ifadesini kullandı.
Uçaklardan yangın bölgesine bırakılan suya yüzde 15-25 oranında üründen karıştırıldığını anlatan İpek, "Yangın olan bölgenin etrafına atılarak ürünün geciktirici özelliği ile güvenli bir hat çekilir ve alevler o bölgeye ulaştığında yanma gecikir. Pilotların da su atılan yeri görmesi açısından kırmızı renk önem taşıyor." dedi.
Tüm şirket çalışanlarının aynı zamanda orman gönüllüsü olduğunu dile getiren İpek, "Yangın başladığı andan itibaren suyun uçaklara yüklenmesi sırasında 'gönüllü' sıfatıyla ekiplere yardım ettik. Hiç uyamadan ekip olarak günlerce çalıştık. Devletin ne kadar organize çalıştığını da gördük." diye konuştu.



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature