İran, İsrail’in İstanbul’da ‘terörist komplolar planlandığı’ suçlamalarını reddetti

İsrail, Tahran’ı İstanbul’da komplo planlamakla suçladı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade. (EPA)
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade. (EPA)
TT

İran, İsrail’in İstanbul’da ‘terörist komplolar planlandığı’ suçlamalarını reddetti

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade. (EPA)
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade. (EPA)

Tahran, İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid'in İran'ın Türkiye'deki İsraillilerin hedef alınmasının planlandığı suçlamalarının ‘saçmalık’ olduğunu, bu şekilde İran ile Türkiye arasındaki ilişkilere zarar verilmesinin amaçlandığını savundu.
Lapid perşembe günü Ankara’da düzenlediği basın toplantısında, İran'ın İstanbul'da İsraillilere yönelik bir ‘terörist saldırı girişimi’ planının engellenmesine destek olduğu için Türkiye’ye teşekkürlerini sunmuştu. Bu yöndeki çabaların sürdüğünü belirten Lapid, kendi deyimiyle ‘Türk egemenliğinin açıkça ihlal edilmesini’ kınamıştı.
Türk basını aynı gün, İstanbul’da İsraillilere saldırı planladığından şüphelenilen 8 kişinin tutuklandığını, içlerinde İranlıların da olduğunu aktardı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Bu mesnetsiz iddialar saçmalıktır. İki Müslüman ülke arasındaki ilişkileri bozmak için önceden hazırlanmış bir senaryodur” ifadelerini kullandı.
AFP’nin haberine göre Hatipzade ayrıca “Türkiye'nin bu iddialara sessiz kalmamasını umuyoruz” dedi.
Hatipzade bu sözleriyle Türk hükümetinin İsrail'e yönelik operasyonlar yürütülmesi için gönderilen hücreyle ilgili açıklamalarını görmezden gelmiş oldu. Medyada ıkan haberlerde istihbarat ve polisin İstanbul'da İran istihbaratınca gönderilen 10 kişiyi tutukladığı, bunlardan 7’sinin İranlı, 3’ünün ise Türk olduğu, bu kişilerin 17 Haziran'da İsraillileri kaçırarak öldürme planları yaptıklarından şüphelenildiği öne sürüldü.
Tel Aviv'deki siyasi kaynaklar dün, Ankara'daki siyasi ve askeri liderlerin, İsrail ile gelişmiş ilişkilerin derinliğini güvenlik açısından da göstermek için açıkça çaba sarf ettiklerini belirtti. Söz konusu kaynaklar, MİT Başkanı’nın Lapid'i Ankara'daki makamına götürerek kendisine fotoğraf ve ses kayıtları ile belgeli raporlar gösterdiğini iddia ettiler. Bu raporlarda İstanbul'da bulunan eski bir İsrail Büyükelçisi de dahil olmak üzere İsrailli turistlerin kaçırılıp öldürülmesini planlayan İran hücresinin üyeleri hakkında verilerin yer aldığı belirtildi. Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı aynı zamanda bu kişilerin tutuklanmasının, operasyonlarını yürütmeleri için seçtikleri tarihten çok kısa bir süre önce gerçekleştiğini doğruladığı aktarıldı. Bu, Mossad adamlarını birkaç özel uçak kiralayarak turistleri ve İsrail Büyükelçisi’ni ülkeye geri getirmeye sevk etti.
İsrailliler dün söz konusu büyükelçinin kim olduğunu öğrenmeye yönelik çalışmalar yürüttü. Yedioth Ahronoth gazetesine bağlı Ynet internet sitesinde dün, İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın söz konusu diplomatın kim olduğunu henüz öğrenemediği kaydedildi. İsrail güvenlik aygıtı, diplomatın meslektaşlarına konuyla ilgili henüz bilgi vermedi. Sitenin yürüttüğü araştırmaya göre son 10 yıl içerisinde Ankara'da çalışmış herhangi bir İsrail Büyükelçisi son aylarda Türkiye’yi ziyaret etmedi.
Ynet’in haberine göre İsrail Dışişleri Bakanlığı’ndan kaynaklar ise bu kişinin İsrail’in Türkiye büyükelçilerinden olması gerekmediğini, İstanbul’a turist olarak gitmiş olduğunu vurguladı. Şu an Dışişleri Personel Komitesi Başkanlığı’nı yürüten eski Büyükelçi Levi Sfari'nin bir ay önce özel ayarlanmış bir tatil için İstanbul'a gittiği belirtildi. Sfari'nin iki hafta önce Türkiye'ye dönmesinin planlandığı ancak seyahatinin belirsiz bir nedenle iptal edildiği kaydedildi. İsrail Dışişleri Bakanlığı ve Sfari konu hakkında yorum yapmazken Ynet ise İranlıların bu bilgilerden nasıl haberdar olduğunu sorguladı.
İran’ın İsrail vatandaşlarına yönelik saldırıları düzenleyeceği beklentisiyle Türkiye'dekilerin ülkeyi ‘bir an önce’ terk etmeleri çağrısı yapıldığı sırada, 13 Haziran'da Lapid, Türkiye'ye gidilmemesi çağrısında bulunmuştu.
İran ile İsrail yıllardır bir ‘gölge savaşı’ yürütüyor. Tahran'ın İsrail'e atfettiği bir dizi olayın ardından aralarındaki gerilim körüklenmişti. İran Devrim Muhafızları'nın üst düzey komutanlarından Albay Hasan Sayad Hüdayi, Tahran'ın merkezindeki evinin önünde 22 Mayıs'ta vurularak öldürmüştü. Geçtiğimiz ay iki polis memurunun yaşamını yitirdiği, ilkinin kaza olduğu, diğerinin de vurularak öldürüldüğü belirtilmişti.
Devrim Muhafızları perşembe günü, ‘Siyonistleri’ Hüdayi’ye suikast düzenlemekle suçladı. Aynı zamanda 12 yıldır Devrim Muhafızları'nın istihbarat şefliği görevini yürüten Hüseyin Taib’in görevden alındığı belirtildi. Öncesinde ise İsrail medyası, Taib’i Hüdayi için yapılacak misillemede İsraillilerin hedef alınacağı saldırıların planlanmasından sorumlu kişi olarak tanımlamıştı. Hatipzade İran'ın bu suikastlara tepkisinin ‘ağır’ olacağını ancak ‘yurt dışındaki sivillerin güvenliğini tehdit etmeyeceğini’ bildirmişti.
Devrim Muhafızları'na bağlı Fars haber ajansının aktardığına göre İran Başsavcılığı’ndan bir yetkili, İranlı yetkililerin Hüdayi suikastı davasında çok sayıda kişiyi tutukladığını bildirdi. Hüdayi’yi ‘Kudüs Gücü'nün 840. Birliği’nde görevli bir subay’ olarak tanımlayan İsrail medyası kendisinin, İsrailli bir diplomatın, ABD’li bir generalin ve bir Fransız gazetecinin hedef alınması yönündeki bir suikast planıyla bağlantılı olduğunu aktarmıştı. Hüdayi ölümünden önce az bilinen bir isimdi. Ancak İran medyası onun Suriye ve Irak'taki İran güçleri üzerindeki rolüne atıfta bulundu.
Fars haber ajansının aktardığına göre bir yargı yetkilisi güvenlik servislerinin davayı takip edebilmesi yönündeki uyarılar nedeniyle söz konusu tutuklamalar hakkında ayrıntılı bilgi vermeyi reddetti.



Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
TT

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)

Sudanlıların, 15 Nisan 2023’ten bu yana yaşadıkları savaşın ve insani trajedinin yakın zamanda sona ereceğine dair umutları giderek zayıfladı. İlk kurşunun sıkıldığı andan itibaren bölgesel ve uluslararası girişimlerin tıkanması, kamuoyundaki karamsarlığı daha da derinleştirdi.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın inisiyatif alması ve Başkan Donald Trump’tan doğrudan müdahale istemesi, karamsar tablo içinde yeni bir umut penceresi açtı; Suudi Arabistan, kilitlenmiş sürecin çözümünde belirleyici bir aktör olarak öne çıktı.

Veliaht Prens, kısa süre önce ABD’ye yaptığı resmî ziyaret sırasında, savaşın durdurulmasına yardımcı olması için Başkan Trump’tan müdahale talep etti. Trump, 19 Kasım’da düzenlenen ABD–Suudi İş Forumu’nda yaptığı açıklamada bu talebi doğruladı.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Riyad’daki el-Yemame Sarayı’nda Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ı kabul ederken (SPA)

Veliaht Prens’in Sudan’daki savaşı sona erdirmek için kendisinden doğrudan müdahale istediğini ifade eden Trump,  “Prens, Sudan konusunda belirleyici bir adım atmamı talep ediyor” dedi. Trump, ABD’nin çatışmanın bitirilmesinde etkin bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.

Halk ne diyor?

Savaşın harabeye çevirdiği Hartum’da vatandaşlar, Suudi hamlesini “kardeşlerden beklenen” bir adım olarak görüyor. Ahmed Musa, “Veliaht Prens’in yaptığı, kardeş bir ülke olan Suudi Arabistan’dan beklenen bir adımdır” diyor.

Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolüne giren Faşir’de yaşayan Hava İbrahim, savaşın yıkımını şu sözlerle anlatıyor: “Savaş yeşili kuruyu yok etti; çok zarar gördük.”

Kuşatma altındaki Kuzey Kordofan’ın başkenti Ubeyd’en İsa Abdullah ise genel ruh hâlini şöyle özetliyor: “Savaştan etkilenmeyen ev kalmadı; bu nedenle kardeşlerin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sudan Kurucu İttifakı'nın (Te'sis) fiilî başkenti konumundaki Nyala’dan F. Cibril, kamuoyunun temel beklentisinin çatışmaların sona ermesi, insani yardımların ulaştırılması ve yerinden edilenlerin geri dönüşü olduğunu belirtti.

sa
Güney Sudan’ın Renk şehrinde bir sınır noktasından ayrılmayı bekleyen, yerinden edilmiş ailelerin kişisel eşyalarını taşıyan bir kamyon (Arşiv – AFP)

Sudanlılar dışarıdan dayatılan bir çözümden ziyade, tarafları yeniden müzakere masasına getirecek, siyasi süreçlerin zaman kazanmak için kullanılmasını engelleyecek “tarafsız” bir arabulucu istiyor. Kamuoyunda Suudi Arabistan’ın bu rolü üstlenebileceği düşünülüyor.

Geri adım sinyalleri

Resmî düzeyde tepkiler tek çizgide ilerlemedi. Trump’ın 19 Kasım 2025’te Veliaht Prens’in talebini açıklamasının hemen ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdülfettah el-Burhan adımı memnuniyetle karşıladı ve X’te “Teşekkürler Prens Muhammed bin Selman, teşekkürler Başkan Trump” mesajını paylaştı.

Suudi ve ABD girişimlerine destek açıklayan Burhan hükümeti, barış için hazır olduğunu vurguladı; ancak Dörtlü Grup çerçevesindeki arabuluculuğa mesafeli durarak Suudi Arabistan’ın tek başına yürüteceği bir süreci ön plana çıkardı.

Askerî bir anlaşma mı?

Eski Başbakan Abdullah Hamduk’un liderliğindeki sivil-demokratik ittifak Sumud, Suudi çabalarını “yeni bir yol açabilecek olumlu bir adım” olarak değerlendirdi; ancak çözümün yalnızca askerler arasında kalmaması ve sivil aktörlerin kapsamlı bir uzlaşmaya dâhil edilmesi şartını koydu.

HDK’ye yakın Sudan Kurucu İttifakı da Suudi Arabistan’ın  hamlesini desteklediğini ve bunun krallığın Sudan’ın çöküşünü önleme konusundaki hassasiyetini yansıttığını söyledi.

Girişim başarılı olur mu?

Sudanlılar, Suudi–ABD girişimlerinin ateşkesi zorlayan, insani yardım geçişlerini mümkün kılan ve krizi yeniden üretmeyen bütüncül bir diplomatik çerçeveye dönüşmesini umuyor. Avukat Hatem İlyas, Şarku’l Avsat’a bu yaklaşımın “en büyük ihtiyaç” olduğunu ifade etti.

İlyas, Şarku’l Avsat’a, savaşın en büyük zorluğunun meşruiyet mücadelesi, toplumsal bölünme, kurumların zayıflığı ve çok sayıda aktörün çıkar çatışmalarından kaynaklanan karmaşık yapı olduğunu ifade etti.

rty6
Faşir’den kaçan Sudanlılar, 19 Kasım 2025’te Kuzey Sudan’daki Debbe kentinde bulunan “El-Ifad” yerinden edilmişler kampına ulaştıktan sonra dinlenirken (AFP)

Tüm belirsizliklere karşın, Sudan’ın doğusundan batısına uzanan kentlerde ortak bir duygu öne çıkıyor. Paris’te yaşayan gazeteci Muhammed el-Esbat, kamuoyunda silahların susmasına ve uzun süredir beklenen barışa giden yola dair temkinli ama güçlü bir beklentinin hâkim olduğunu ifade etti.

Yakın bir çözüme dair umutların zayıflamasının ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ın 15 Aralık’ta Riyad’a yaptığı ziyaret ve Veliaht Prens’le gerçekleştirdiği üst düzey görüşme, yeniden iyimser bir hava yarattı.

Riyad’da bu görüşmenin yapılması bile, savaşın durdurulması ve insani felaketin sona erdirilmesine yönelik yeni bir umut kapısı araladı. Genel kanaat, “Suudi Arabistan’ın Sudan’da savaşı durdurma dosyasını önceliklerinin başına aldığı” yönünde.

Savaşın yorduğu, canlar aldığı, geçim kaynaklarını yok ettiği ve milyonları mülteci ile yerinden edilmiş kişi hâline getirdiği Sudanlılar, ülkelerine, evlerine ve özledikleri hayatlarına dönmeyi umut ediyor. Peki bu kez girişimler kalıcı bir barış getirecek mi?


Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters
TT

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters

Suriye’nin El Vatan gazetesi, bugün (perşembe) hükümetten bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Suriye hükümeti ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yakın zamanda bir askerî anlaşmaya varılacağı yönündeki iddiaların yalanlandığını aktardı.

Kaynak, SDG ile temasların şu anda durmuş olduğunu ve hükümetin, Suriye Savunma Bakanlığı tarafından sunulan bir öneriye SDG’nin verdiği yanıtı değerlendirdiğini vurguladı.

Suriye televizyonu ise bugün, bir kaynağa dayandırarak, ABD arabuluculuğunda hükümet ile SDG arasında, unsurların yıl sonundan önce Suriye ordusu ve iç güvenlik güçlerine entegre edilmesini öngören bir askerî anlaşmaya yakında varılmasının beklendiğini bildirmişti.

Televizyonun aktardığına göre, söz konusu anlaşma Savunma ve İçişleri bakanlıklarına 90 bin unsurun entegre edilmesini ve Rakka, Deyrizor ve Haseke’de Savunma Bakanlığına bağlı güçler içinde SDG’ye tahsis edilecek üç askerî tümeni kapsıyor.

Kaynak ayrıca, hükümet güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusuna girişi, askerî karar alma mekanizması ile görev, yetki ve sorumlulukların dağılımı gibi başlıca ihtilaflı konuların hâlen müzakere edildiğini belirtti.


Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
TT

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, bugün (perşembe) Gazze savaşıyla ilgili açıklamalarında, “Gazze’de kazandık” dedi. Hamas ile olası bir ateşkes anlaşmasına değinen Katz, ülkesinin “Gazze’den asla ayrılmayacağını” söyledi. Katz, İsrail Gazze Şeridi içinde, yerleşimleri korumak amacıyla bir güvenlik kuşağı oluşturacağını ifade etti.

Savunma Bakanı Katz, Hamas’ın silah bırakması gerektiğini yineleyerek, aksi takdirde “İsrail’in bu görevi kendisinin yerine getireceğini” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth gazetesinden aktardığı habere göre Katz, Bnei Akiva, Ulpanot Merkezi ve Makor Rishon’un ortak düzenlediği Ulusal Eğitim Konferansı’nda yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde Hamas silah bırakmazsa İsrail’in bu adımı bizzat atacağını söyledi.

Haberde, ordunun Gazze’den çekilmesini ve bölgenin Filistinlilere devrini içeren anlaşmaya karşın, Katz’ın Gazze Şeridi’ni çevreleyen bir güvenlik kuşağının yerleşimlerin korunması amacıyla kurulacağını ifade ettiği belirtildi.

Öte yandan Batılı ülkeler iki devletli çözümden söz etmeyi sürdürürken, İsrail parlamentosu Knesset, Haziran 2024’te Ürdün Nehri’nin batısında bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden kararı resmen kabul etmişti. Kararda, 7 Ekim olaylarının ardından bir Filistin devleti kurulmasının “teröre ödül” anlamına geleceği savunulmuş ve bunun Hamas’ı daha da teşvik edeceği öne sürülmüştü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aşırı sağcı dini kanattan bazı bakanlar da defalarca Filistin devleti kurulmayacağını dile getirmişti.