İran, İsrail’in İstanbul’da ‘terörist komplolar planlandığı’ suçlamalarını reddetti

İsrail, Tahran’ı İstanbul’da komplo planlamakla suçladı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade. (EPA)
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade. (EPA)
TT

İran, İsrail’in İstanbul’da ‘terörist komplolar planlandığı’ suçlamalarını reddetti

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade. (EPA)
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade. (EPA)

Tahran, İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid'in İran'ın Türkiye'deki İsraillilerin hedef alınmasının planlandığı suçlamalarının ‘saçmalık’ olduğunu, bu şekilde İran ile Türkiye arasındaki ilişkilere zarar verilmesinin amaçlandığını savundu.
Lapid perşembe günü Ankara’da düzenlediği basın toplantısında, İran'ın İstanbul'da İsraillilere yönelik bir ‘terörist saldırı girişimi’ planının engellenmesine destek olduğu için Türkiye’ye teşekkürlerini sunmuştu. Bu yöndeki çabaların sürdüğünü belirten Lapid, kendi deyimiyle ‘Türk egemenliğinin açıkça ihlal edilmesini’ kınamıştı.
Türk basını aynı gün, İstanbul’da İsraillilere saldırı planladığından şüphelenilen 8 kişinin tutuklandığını, içlerinde İranlıların da olduğunu aktardı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Bu mesnetsiz iddialar saçmalıktır. İki Müslüman ülke arasındaki ilişkileri bozmak için önceden hazırlanmış bir senaryodur” ifadelerini kullandı.
AFP’nin haberine göre Hatipzade ayrıca “Türkiye'nin bu iddialara sessiz kalmamasını umuyoruz” dedi.
Hatipzade bu sözleriyle Türk hükümetinin İsrail'e yönelik operasyonlar yürütülmesi için gönderilen hücreyle ilgili açıklamalarını görmezden gelmiş oldu. Medyada ıkan haberlerde istihbarat ve polisin İstanbul'da İran istihbaratınca gönderilen 10 kişiyi tutukladığı, bunlardan 7’sinin İranlı, 3’ünün ise Türk olduğu, bu kişilerin 17 Haziran'da İsraillileri kaçırarak öldürme planları yaptıklarından şüphelenildiği öne sürüldü.
Tel Aviv'deki siyasi kaynaklar dün, Ankara'daki siyasi ve askeri liderlerin, İsrail ile gelişmiş ilişkilerin derinliğini güvenlik açısından da göstermek için açıkça çaba sarf ettiklerini belirtti. Söz konusu kaynaklar, MİT Başkanı’nın Lapid'i Ankara'daki makamına götürerek kendisine fotoğraf ve ses kayıtları ile belgeli raporlar gösterdiğini iddia ettiler. Bu raporlarda İstanbul'da bulunan eski bir İsrail Büyükelçisi de dahil olmak üzere İsrailli turistlerin kaçırılıp öldürülmesini planlayan İran hücresinin üyeleri hakkında verilerin yer aldığı belirtildi. Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı aynı zamanda bu kişilerin tutuklanmasının, operasyonlarını yürütmeleri için seçtikleri tarihten çok kısa bir süre önce gerçekleştiğini doğruladığı aktarıldı. Bu, Mossad adamlarını birkaç özel uçak kiralayarak turistleri ve İsrail Büyükelçisi’ni ülkeye geri getirmeye sevk etti.
İsrailliler dün söz konusu büyükelçinin kim olduğunu öğrenmeye yönelik çalışmalar yürüttü. Yedioth Ahronoth gazetesine bağlı Ynet internet sitesinde dün, İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın söz konusu diplomatın kim olduğunu henüz öğrenemediği kaydedildi. İsrail güvenlik aygıtı, diplomatın meslektaşlarına konuyla ilgili henüz bilgi vermedi. Sitenin yürüttüğü araştırmaya göre son 10 yıl içerisinde Ankara'da çalışmış herhangi bir İsrail Büyükelçisi son aylarda Türkiye’yi ziyaret etmedi.
Ynet’in haberine göre İsrail Dışişleri Bakanlığı’ndan kaynaklar ise bu kişinin İsrail’in Türkiye büyükelçilerinden olması gerekmediğini, İstanbul’a turist olarak gitmiş olduğunu vurguladı. Şu an Dışişleri Personel Komitesi Başkanlığı’nı yürüten eski Büyükelçi Levi Sfari'nin bir ay önce özel ayarlanmış bir tatil için İstanbul'a gittiği belirtildi. Sfari'nin iki hafta önce Türkiye'ye dönmesinin planlandığı ancak seyahatinin belirsiz bir nedenle iptal edildiği kaydedildi. İsrail Dışişleri Bakanlığı ve Sfari konu hakkında yorum yapmazken Ynet ise İranlıların bu bilgilerden nasıl haberdar olduğunu sorguladı.
İran’ın İsrail vatandaşlarına yönelik saldırıları düzenleyeceği beklentisiyle Türkiye'dekilerin ülkeyi ‘bir an önce’ terk etmeleri çağrısı yapıldığı sırada, 13 Haziran'da Lapid, Türkiye'ye gidilmemesi çağrısında bulunmuştu.
İran ile İsrail yıllardır bir ‘gölge savaşı’ yürütüyor. Tahran'ın İsrail'e atfettiği bir dizi olayın ardından aralarındaki gerilim körüklenmişti. İran Devrim Muhafızları'nın üst düzey komutanlarından Albay Hasan Sayad Hüdayi, Tahran'ın merkezindeki evinin önünde 22 Mayıs'ta vurularak öldürmüştü. Geçtiğimiz ay iki polis memurunun yaşamını yitirdiği, ilkinin kaza olduğu, diğerinin de vurularak öldürüldüğü belirtilmişti.
Devrim Muhafızları perşembe günü, ‘Siyonistleri’ Hüdayi’ye suikast düzenlemekle suçladı. Aynı zamanda 12 yıldır Devrim Muhafızları'nın istihbarat şefliği görevini yürüten Hüseyin Taib’in görevden alındığı belirtildi. Öncesinde ise İsrail medyası, Taib’i Hüdayi için yapılacak misillemede İsraillilerin hedef alınacağı saldırıların planlanmasından sorumlu kişi olarak tanımlamıştı. Hatipzade İran'ın bu suikastlara tepkisinin ‘ağır’ olacağını ancak ‘yurt dışındaki sivillerin güvenliğini tehdit etmeyeceğini’ bildirmişti.
Devrim Muhafızları'na bağlı Fars haber ajansının aktardığına göre İran Başsavcılığı’ndan bir yetkili, İranlı yetkililerin Hüdayi suikastı davasında çok sayıda kişiyi tutukladığını bildirdi. Hüdayi’yi ‘Kudüs Gücü'nün 840. Birliği’nde görevli bir subay’ olarak tanımlayan İsrail medyası kendisinin, İsrailli bir diplomatın, ABD’li bir generalin ve bir Fransız gazetecinin hedef alınması yönündeki bir suikast planıyla bağlantılı olduğunu aktarmıştı. Hüdayi ölümünden önce az bilinen bir isimdi. Ancak İran medyası onun Suriye ve Irak'taki İran güçleri üzerindeki rolüne atıfta bulundu.
Fars haber ajansının aktardığına göre bir yargı yetkilisi güvenlik servislerinin davayı takip edebilmesi yönündeki uyarılar nedeniyle söz konusu tutuklamalar hakkında ayrıntılı bilgi vermeyi reddetti.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.