Lübnan muhalefeti Mikati hükümeti içinde yer almaya karşı

Hükümeti kurmakla görevlendirilen Mikati, ‘tek tip’ bir kabine istemediğini vurguladı.

Necib Mikati. (EPA)
Necib Mikati. (EPA)
TT

Lübnan muhalefeti Mikati hükümeti içinde yer almaya karşı

Necib Mikati. (EPA)
Necib Mikati. (EPA)

Lübnan’da başbakan adayı Necib Mikati’nin hükümeti kurma konusundaki iyimserliği görevin kolay olacağı anlamına gelmiyor. Hükümetinin ‘tek tip’ olmamasına özen göstereceğini belirten Mikati, önümüzdeki hafta sonuna kadar kabinede yer alacak isimleri Cumhurbaşkanı Mişel Avn’a sunmayı planladığını bildirdi.  
Başbakan adayının belirlenmesindeki parlamento istişarelerine ve Mikati’ye bu rolün verilme sürecine bakıldığında, muhtemel hükümetin Mikati’nin iddia ettiğinin aksine ‘tek renkten’ oluşması daha olası görünüyor. Zira muhalefetteki birçok taraf, yeni hükümette yer almayacaklarını ilan etti. Mevcut geçici hükümetin başında olan Necib Mikati, hükümeti kurmakla görevlendirilmesinden saatler sonra yaptığı açıklamada ülkedeki şartlar nedeniyle ‘tek tip’ bir kabinenin uygun olmayacağını belirtmişti. Bu anlayışla hareket ederek oluşturacağı kabinesini önümüzdeki hafta sonu Cumhurbaşkanı Mişel Avn’a sunacağını ifade etmişti. Bu hafta içinde parlamentoda bağlayıcı olmayan istişarelerin yapılması planlanıyor. Meclis’teki gruplar henüz resmi olarak görüş bildirmemiş olsa da genel kanaat Mikati’nin hükümeti kurmakta başarısız olacağı ve geçici ‘gündelik işleri yürütme’ hükümetinin başbakanı olarak kalacağı yönünde. Nitekim İlerici Sosyalist Partisi ve Lübnan Kuvvetleri Partisi muhtemel hükümette yer almama kararı aldıkları yönünde açıklamalar yaptı. Meclisteki Değişim Güçleri milletvekilleri ve Ketaib Partisi ise Mikati’nin adaylık sürecinde keskin itirazlarıyla kurulacak yeni hükümette yer almayacaklarını göstermişti. Bu güçler eski Büyükelçi Nevvaf Selam’ın hükümeti kurmakla görevlendirilmesini talep ediyordu.
Diğer yandan Özgür Yurtsever Hareketi’nin (ÖYH) hükümetin içinde yer alacağı tahmininde bulunuluyor. ÖYH, daha önce olduğu gibi Mikati’yi destekleyerek cumhurbaşkanlığı seçimlerinde galibiyeti garanti etmek istiyor. ÖYH milletvekillerinden Simon Ebi Remya, siyasi ağırlıklı bir hükümetin oluşturulması gerektiğini savundu. Remya yaptığı basın açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Biz siyasi güçlerin ağırlıklı olarak içinde yer bulacağı bir hükümetin kurulmasını savunuyoruz. Çünkü siyasi bir krizin içindeyiz. Uzmanlara olan saygımla birlikte bu sürecin teknokrat bir hükümetin aşabileceği bir süreç olmadığını düşünüyoruz. Hükümetin kurulmasında geniş çaplı bir uzlaşı sağlanmalı ve ülkede siyasal istikrarın oluşması için bir fikir birliği bulunmalı.”
Demokratik Buluşma Bloğu lideri Milletvekili Hadi ebu’l Hasan da bloğunun hükümette doğrudan yer almayacağını ancak Dürzi toplumunun anayasa uyarınca hükümette temsil edilmesinin zorunlu olduğunu söylemişti. Lübnan Kuvvetleri ise bir kez daha hükümette yer almayacağını deklare etti. Lübnan Kuvvetleri’nden kaynaklar, partinin asla hükümet içinde yer almayacağını belirterek iki ay sonra gerçekleştirilecek cumhurbaşkanı seçiminin ardından yeni bir başbakan adayının hükümeti kurmakla görevlendirilmesini beklediklerini söylediler. Aynı kaynaklar, ‘geçiş sürecinde’ çelişkili bir siyaset izlemeyerek cumhurbaşkanlığı seçimlerine hazırlanacaklarını, ardından da hükümet kurulması aşamasında yer alabileceklerini aktardılar. Onlarca yıldır ülkede görev alan hükümetlerin başarısızlığının kanıtlandığını öne süren kaynaklar, ‘kurtuluş aşamasında’ rol almak istediklerini beyan ettiler.  
Diğer yandan Şii İkili’nin (Hizbullah-Emel) yeni hükümetin içinde yer almalarına kesin gözüyle bakılıyor. Şii İkili içindeki kaynaklar Şarku’l Avsat’a şu değerlendirmede bulundular:
“Hükümetin bir an önce kurulması acil bir meseledir. Cumhurbaşkanlığı seçiminden önce hükümetin kurulacağını düşünüyoruz. Hükümetin yapısı nasıl olursa olsun ülke daha az zarar görsün diye Hizbullah ve Emel hareketleri hükümetin içinde yer alacaktır. Bu süreçte hükümetin kurulmasının engellenmesi ülkenin çıkarına değildir.”  
Hizbullah’ın Meclis grup Başkanı Muhammed Raad dün yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Hükümeti kurma görevi iletildi. Şimdi de vakit kaybetmeksizin hükümetin kurulması gerekiyor. Ülkede çözülmesi gereken öncelikli sorunlar var. Bu sorunları çözebilecek bir hükümet oluşturulmalı.”



Rusya, Trump’ı kızdıran füzeyle Ukrayna’yı vuruyor

İsrail ateşkese rağmen Lübnan'a saldırıları sürdürüyor ve geri çekilme taahhütlerini yerine getirmiyor (Reuters)
İsrail ateşkese rağmen Lübnan'a saldırıları sürdürüyor ve geri çekilme taahhütlerini yerine getirmiyor (Reuters)
TT

Rusya, Trump’ı kızdıran füzeyle Ukrayna’yı vuruyor

İsrail ateşkese rağmen Lübnan'a saldırıları sürdürüyor ve geri çekilme taahhütlerini yerine getirmiyor (Reuters)
İsrail ateşkese rağmen Lübnan'a saldırıları sürdürüyor ve geri çekilme taahhütlerini yerine getirmiyor (Reuters)

Lübnan'da Hizbullah'ın yeniden silahlanması, İsrail'in ülkeye operasyon düzenleme ihtimalini artırıyor.

İsrail ve Arap ülkelerinin istihbarat birimlerindeki yetkililer, kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla Wall Street Journal'a (WSJ) konuştu. Hizbullah'ın ateşkes anlaşmasını ihlal ederek yeniden silahlandığını öne sürdüler.

Kaynaklar, İran destekli grubun yeniden roket, tanksavar füzesi ve topçu silahları stokladığını savunuyor. Bunların bir kısmının Lübnan limanlarından, diğerlerinin de Suriye üzerinden kaçak olarak alındığı iddia ediliyor. Örgütün bazı silahları kendi ürettiği de belirtiliyor.

Haberde, Hizbullah'ın silahlanma ve savaşçı devşirme faaliyetlerinin, İsrail'in ülkeye askeri operasyon düzenleme ihtimalini artırdığına dikkat çekiliyor. Lübnanlı yetkililerin, Arap ve Amerikan arabulucularla İsrail'le iletişime geçip, Tel Aviv yönetimine "sabırlı olma" çağrısında bulunduğu aktarılıyor. Ayrıca Beyrut yönetiminin, Tel Aviv'le istihbarat paylaşımını artırma taahhüdü verdiği ifade ediliyor.

İsrail'le Lübnan arasında bir yılı aşkın süredir süren çatışmaların ardından 27 Kasım 2024'te yürürlüğe giren ateşkese rağmen İsrail ordusu, Lübnan'ın güneyine neredeyse her gün saldırılar düzenliyor.

Haberde, ateşkesten bu yana İsrail ordusunun Hizbullah mevzilerine 1500'den fazla saldırı düzenlediği aktarılıyor. Ayrıca kara saldırıları sırasında sınır hattındaki beldelere giren İsrail ordusu, ateşkes anlaşmasındaki geri çekilme maddesine rağmen 5 noktada varlığını sürdürüyor.

Beyrut yönetimi, ABD ve İsrail'in de baskısıyla yıl sonuna kadar Hizbullah'ı silahsızlandırmayı hedefliyor. ABD'nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, 20 Ekim'de X'ten yaptığı paylaşımda, "Beyrut yönetimi tereddüt etmeyi sürdürürse, İsrail tek taraflı harekete geçebilir ve bunun sonuçları çok ağır olabilir" ifadelerini kullanmıştı.

Öte yandan Hizbullah lideri Naim Kasım, 21 Ekim'deki açıklamasında, "Hizbullah'ın silah bırakmasının sorunu çözeceğini düşünen yanlış yapar" demişti. Kasım, İsrail'le savaş istemediklerini ve saldırılara yanıt vermediklerini de sözlerine eklemişti.

Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, mayıstaki açıklamasında ülkenin güneyindeki Hizbullah yapılanmasının yüzde 80'inin imha edildiğini söylemişti. Ancak WSJ'nin aktardığına göre Şii örgüt, güneydeki bazı banliyölerde ve Bekaa Vadisi'nde silahsızlandırma girişimlerine direnmeyi sürdürüyor.

Analizde, Hizbullah'ın Lübnan ordusuna karşı sayıca üstünlüğüne ve örgütün yüzbinlerce vatandaş tarafından desteklendiğine dikkat çekiliyor. Beyrut yönetiminin Hizbullah'ı siyasi olarak izole etmek istemediği, bunun ülkeyi tekrar iç savaşa sürükleyebileceğinden endişelendiği belirtiliyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, New Arab


İsrail’in Gazze Şeridi'ndeki ihlallerine ilişkin gizli ABD raporu

Gazze şehrinin kuzeyindeki es-Saftavi bölgesinde yıkılmış evlerin arasından yürüyen Filistinliler (DPA)
Gazze şehrinin kuzeyindeki es-Saftavi bölgesinde yıkılmış evlerin arasından yürüyen Filistinliler (DPA)
TT

İsrail’in Gazze Şeridi'ndeki ihlallerine ilişkin gizli ABD raporu

Gazze şehrinin kuzeyindeki es-Saftavi bölgesinde yıkılmış evlerin arasından yürüyen Filistinliler (DPA)
Gazze şehrinin kuzeyindeki es-Saftavi bölgesinde yıkılmış evlerin arasından yürüyen Filistinliler (DPA)

ABD Dışişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu tarafından hazırlanan gizli bir rapor, İsrail askeri birliklerinin Gazze Şeridi'nde yüzlerce kez ABD insan hakları yasalarını ihlal ettiğini ortaya çıkardı. Bu, Trump yönetiminin Filistinlilerin Gazze Şeridi'nde maruz kaldıkları muameleyi ilk kez kabul ettiği bir gelişme oldu.

Washington Post gazetesi, İsrail'in eylemlerinin Leahy Yasası'nın kapsamına girdiğini bildirdi. Bu yasa, adını eski Demokrat senatör Patrick Leahy’den alan tarihi bir düzenlemedir ve ABD’den finansman alan yabancı askeri birliklerin, yargısız infaz, işkence veya diğer ağır insan hakları ihlalleri gibi eylemler gerçekleştirmeleri durumunda yaptırımlara tabi tutulmasını öngörür.

Gazete, isimlerinin yayımlanmasını istemeyen ABD’li yetkililere dayanarak, genel müfettişin raporunun sonuçlarının, İsrail’in eylemlerinden sorumlu tutulup tutulamayacağı konusunda şüpheler yarattığını aktardı. Bu şüphelerin nedeni, olayların birikmiş olması ve inceleme sürecinin, İsrail ordusunun çıkarlarını gözeten doğası; ayrıca sürecin ‘birkaç yıl’ sürebileceği ihtimali.

Teftiş Kurulu’nun internet sitesi üzerinden yapılan açıklamada şu ifade yer aldı: “Bu rapor, kamuya açık olmayan gizli bilgiler içermektedir.”

Rapor, İsrail ile Hamas’ın ateşkes ve İsrailli rehinelerin Filistinli mahkûmlar karşılığında serbest bırakılması konusunda anlaşmaya varmasından birkaç gün önce tamamlandı. Raporda, yaklaşık 70 bin Filistinlinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan iki yıllık savaş ele alınıyor.

Leahy Yasası’nın uygulanabilirliğine ilişkin bir sınama niteliği taşıyan değerlendirmede, Şubat 2024’te yardım kamyonlarının çevresinde toplanan 100’den fazla Filistinlinin öldürülmesi ve Nisan 2024’te İsrail’in düzenlediği bir saldırıda World Central Kitchen (WCK) yardım kuruluşundan yedi çalışanın hayatını kaybetmesi olaylarına dikkat çekildi. Ancak her iki saldırıda da ABD silahlarının kullanılıp kullanılmadığına dair ‘kesin bir sonuca’ varılamadığı açıklandı.

On milyarlarca dolar

ABD, İsrail'e her yıl en az 3,8 milyar dolarlık yardım sağlıyor; son yıllarda on milyarlarca dolar daha fazla yardım sağlayarak, İsrail'i dünyadaki en büyük ABD askeri yardımı alıcısı haline getirdi.

Rapor, Amerikan yardımı alan yabancı ordular tarafından işlenen insan hakları ihlallerinin incelenmesine ilişkin özel protokolün, üst düzey Amerikalı yetkilileri içerdiğini ve diğer ülkeler için yapılan incelemelere kıyasla daha uzun bir süreç öngördüğünü belirtiyor. Ayrıca, ardı ardına gelen Cumhuriyetçi ve Demokrat yönetimler tarafından özel olarak tasarlanan bürokratik bir mekanizmanın, insan hakları ihlalleriyle ilgili benzer iddialarla karşı karşıya kalan diğer ülkelere kıyasla İsrail’e avantaj sağladığına dikkat çekiyor.

Washington Post, eski Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Josh Paul’un şu sözlerini aktardı: “Normal inceleme sürecinde, bir yetkilinin itirazı yardımı durdurmak için yeterliyken, İsrail söz konusu olduğunda bir çalışma grubunun ‘ciddi bir insan hakları ihlali olup olmadığı konusunda fikir birliğine varması’ gerekiyor.”

Çalışma grubu, Kudüs'teki ABD Büyükelçiliği ve Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu İşleri Bürosu temsilcilerinden oluşuyor. Daha sonra İsrail hükümetine danışılıyor ve herhangi bir önlem alınıp alınmadığı soruluyor. Grup, bir birimin ağır insan hakları ihlali gerçekleştirdiğini tespit ederse, bu birimin ABD yardımlarına ‘uygunsuz’ olarak değerlendirilmesini önerebilir. Dışişleri Bakanı daha sonra uygunsuzluk kararını onaylamalıdır.

Biden yönetimi, 2022'de Batı Şeria'daki bir kontrol noktasında gözaltına alınan 78 yaşındaki ABD vatandaşı Ömer Esad'ın öldürülmesine karışan birim de dahil olmak üzere, ciddi insan hakları ihlalleriyle suçlanan İsrail birimlerine yardımı durdurmayı reddetmesi nedeniyle eleştirildi.

Trump yönetimi de İsrail ordusuna karşı benzer bir müdahale etmeme yaklaşımı benimsemişti, ancak önceki yönetimin ‘insan haklarını ABD dış politikasının merkezine koyma’ şeklindeki klişe ifadelerini tekrarlamamıştı.

Teftiş Kurulu şu anda Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer yardım kuruluşu çalışanlarından, Hamas ve diğer silahlı gruplar tarafından yardımların çalınmasıyla ilgili ihlallerin kanıtlarını topluyor.


İsrail'in gece boyu Gazze'ye düzenlediği saldırılar kırılgan ateşkesi sınıyor

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'tan yükselen dumanlar, 30 Ekim 2025 (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'tan yükselen dumanlar, 30 Ekim 2025 (Reuters)
TT

İsrail'in gece boyu Gazze'ye düzenlediği saldırılar kırılgan ateşkesi sınıyor

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'tan yükselen dumanlar, 30 Ekim 2025 (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'tan yükselen dumanlar, 30 Ekim 2025 (Reuters)

Filistin resmi haber ajansı WAFA, İsrail ordusunun dün akşam Gazze Şeridi'ne üst üste üçüncü gün saldırı düzenleyerek iki kişiyi öldürdüğünü ve bu saldırının kırılgan ateşkes anlaşmasını yeni bir sınava tabi tuttuğunu bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın WAFA’dan aktardığına göre, bir Filistinli İsrail hava saldırıları sonucu yaşamını yitirdi, bir diğeri ise İsrail güçleri tarafından vurularak öldürüldü.

sdfrgt
İsrail saldırısının ardından Gazze'den yükselen dumanlar, 29 Ekim 2025 (Reuters)

WAFA, üçüncü bir Filistinlinin ise önceki bir İsrail saldırısında aldığı yaralar nedeniyle hayatını kaybettiğini duyurdu.

Hamas'ın silahsızlandırılması ve İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilme takvimi gibi çetrefilli sorunları çözemeyen ABD'nin arabuluculuğunda sağlanan ateşkes, üç hafta önce yürürlüğe girmesinden bu yana ara sıra çıkan çatışmalarla sınandı.

cd
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde bulunan Nuseyrat'taki yerel bir pazardan alışveriş yapan Filistinliler, 28 Ekim 2025 (Reuters)

Geçtiğimiz salı ve çarşamba günü İsrail, askerlerinden birinin öldürülmesine, Gazze Şeridi’ndeki sağlık yetkililerinin 104 kişinin hayatını kaybettiğini söylediği bombardımanlarla yanıt verdi.