Lübnan İlerici Sosyalist Partisi’nin hükümette yer almamasının engelleme anlamına gelmediği bildirildi

Milletvekili Teymur Canbolat ve halk temsilcileri Muhtara Sarayı’nda bir araya geldiler. (Ulusal Haber Ajansı)
Milletvekili Teymur Canbolat ve halk temsilcileri Muhtara Sarayı’nda bir araya geldiler. (Ulusal Haber Ajansı)
TT

Lübnan İlerici Sosyalist Partisi’nin hükümette yer almamasının engelleme anlamına gelmediği bildirildi

Milletvekili Teymur Canbolat ve halk temsilcileri Muhtara Sarayı’nda bir araya geldiler. (Ulusal Haber Ajansı)
Milletvekili Teymur Canbolat ve halk temsilcileri Muhtara Sarayı’nda bir araya geldiler. (Ulusal Haber Ajansı)

Lübnan’da İlerici Sosyalist Partisi ve Meclis'teki Demokratik Buluşma Bloğu’nun lideri Teymur Canbolat’ın, Necib Mikati başkanlığındaki bir sonraki hükümette yer almayacakları yönündeki açıklaması, hükümetteki Dürzi bakanların kimin tarafından seçileceği konusunda soruları gündeme getirdi. İlerici Sosyalist Parti Meclis’teki 8 Dürzi milletvekilinin 7’sini bünyesinde barındırıyor.  
Lübnan’ın mezhep temelli siyasi yapısı gereği, mevcut partilerin ‘mezhep kotası uyarınca’ hükümette yer almasını istedikleri isimleri önermeleri gerekiyor. Başbakan adayı ise önerilen isimleri kabul ediyor ya da değiştirilmesini isteyebiliyor. Mikati liderliğindeki mevcut geçici hükümet kabinesi, İlerici Sosyalist Parti de dahil olmak üzere partiler tarafından önerilen isimlerle oluşturulmuştu. Sosyalist Parti’nin önerisi doğrultusunda mevcut Eğitim ve Yüksek Öğretim Bakanı Abbas el-Halebi seçilmiş, Dürzi kotasının ikinci bakanlığı ise Lübnan Demokrat Partisi lideri Talal Arslan tarafından önerilen İsam Şerafeddin’in Göç Bakanı olarak görevlendirmesiyle sonuçlanmıştı. Talal Arslan son seçimlerde milletvekilliğini kaybetti. Dolayısıyla Dürzi bakanların Sosyalist Parti tarafından belirlenmesi gerekiyor. Bağımsız Dürzi Milletvekili Mark Dav hükümette yer almayacağını duyurmuştu.  
İlerici Sosyalist Partisi Milletvekili Hadi ebul Hasan hükümette yer almama kararının, ‘hükümetin oluşturulmasını zorlaştırmak değil kolaylaştırmak için’ alındığını belirtti. Hasan, Şarku’l avsat’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Dürzi taifesi içinde nitelikli birçok isim var. Yani Necib Mikati bu isimlerden uygun gördüklerini bakan olarak tercih edebilir. Biz bu konuda isim önermeyeceğimiz gibi herhangi bir şart da öne sürmeyeceğiz. Diğer partilerin de bu şekilde hareket ederek başbakan adayına bir hareket alanı tanımalarını tavsiye ediyoruz. Bakanlıklar üzerinde bir tartışmanın olmaması ve imkansız şartların öne sürülmemesi gerekir. Önemli olan hükümetin oluşturulmasıdır. Hatırlanırsa bir önceki seçimlerde Dürzi oylarının yüzde seksenini almıştık. Buna rağmen iki bakandan birinin Talal Arslan tarafından belirlenmesine itiraz etmedik. Şimdi de hükümetle ilgili bir baskı kurmamayı tercih ediyoruz.”   
Hükümetin kurulmasında başarısız olunması ihtimaline de değinen Hasan sözlerini şöyle sürdürdü:
“Eğer hükümetin kurulamama senaryosu gerçekleşirse, mevcut geçici hükümette Abbas el-Halebi'nin pozisyonunu korumasını destekleriz. Sayın Halebi partimizin üyesi değil dostudur. Bizim arzumuz, köklü reformları gerçekleştirecek bir ‘kurtuluş hükümetinin’ oluşturulmasıdır. Bu yönde bir irade gözlemlersek her türlü destek olmaya çalışacağız.”  
İlerici Sosyalist Partisi’ndeki kaynaklar, hükümette yer almayıp Dürzi kotasına da aday göstermeyerek, Dürzilere yönelik sorumluluklarını ihmal ettikleri yönündeki ithamları şaşkınlıkla karşıladılar. Kaynaklar, Teymur Canbolat’ın, hükümetin oluşturulmasına yardımcı olacağını söylediğini hatırlatarak, bunun sorumluluk bilincinin güçlü bir kanıtı olduğunu söyledi. Şarku’l Avsat’a açıklamada bulunan bir parti kaynağı şunları aktardı:
“Biz sadece Dürzi bakanlarla ilgili değil tüm hükümet üyelerinin nitelikli kişilerden seçilmesini savunuyoruz. Mezhebimize mensup yetkin şahsiyetler var. Üstelik bunların sayısı da oldukça fazla.  Eğer bu isimlerle ilgili görüşümüze başvurulursa değerlendirmemizi paylaşırız. Ancak parti olarak herhangi bir ismi önermemeyi tercih ettik.”  
İlerici Sosyalist Partisi ve Lübnan Kuvvetleri Partisi Necib Mikati, başbakan adayı ile ilgili istişarelerde herhangi bir ismi önermedikleri gibi hükümette yer almama konusunda da benzer bir karar aldı. Hadi ebul Hasan bu konuda şu değerlendirmelerde bulundu:
“Değişim Güçleri olarak adlandırılan bağımsızlarla başbakan adayı konusunda fikir birliğine varmayı umuyorduk. Böylelikle parlamento içinde bir denge kurulabilirdi ama olmadı. Biz Nevvaf Selam’ı önerdik ancak Kuvvetler Partisi bu ismi onaylamadı. Şimdi önümüzde cumhurbaşkanlığı seçimleri var. Eğer bu konuda bir uzlaşı sağlanamazsa cumhurbaşkanlığı seçimi oldukça zorlu olacaktır.”  
Lübnan Kuvvetleri Partisi’nden bir kaynak ise Şarku’l Avsat’a şu açıklamayı yaptı:
“Hükümeti kurmakla görevlendirilmek üzere herhangi bir ismi önermediğimiz doğrudur. Bunu talihsiz bir durum olarak görüyorum. Ancak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kayıtsız kalmayarak aktif bir rol üstleneceğiz. Bu süreçte pasif kalmak teslim olmak anlamına gelir. Cumhurbaşkanı konusunda çabalarımızı birleştirmek için çalışacağız. Şimdiden herhangi bir söz vermemiz mümkün değil ancak ülkeyi siyasi ve ekonomik istikrara kavuşturacak bir dönemin başlayabilmesi için uygun bir cumhurbaşkanının seçilmesinde elimizden geleni yapacağız.”  



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.