Libyalılara göre hükümet petrol ve insan kaçakçılarıyla mücadelede yetersiz

Libya’nın batısında, Akdeniz’e açılmadan önce yakalanan yasa dışı göçmenler. (İstikrarı Destekleme Güçleri)
Libya’nın batısında, Akdeniz’e açılmadan önce yakalanan yasa dışı göçmenler. (İstikrarı Destekleme Güçleri)
TT

Libyalılara göre hükümet petrol ve insan kaçakçılarıyla mücadelede yetersiz

Libya’nın batısında, Akdeniz’e açılmadan önce yakalanan yasa dışı göçmenler. (İstikrarı Destekleme Güçleri)
Libya’nın batısında, Akdeniz’e açılmadan önce yakalanan yasa dışı göçmenler. (İstikrarı Destekleme Güçleri)

Libya’da Geçici Ulusal Birlik Hükümeti’ne bağlı İstikrarı Destekleme Güçleri, petrol ve uyuşturucu ticareti ile insan kaçakçılığını önlemek için ülkenin batı sahillerini kapatarak büyük çaplı bir operasyon başlattı. Ancak Libyalı siyasetçiler, Ulusal Birlik Hükümeti’nin operasyonunun başarılı olma ihtimaline şüpheyle yaklaşıyorlar. Büyük bir bölgeyi kapsayan operasyonun yüksek askeri yetenekler ve lojistik destek gerektirdiğine işaret eden siyasiler, İstikrarı Destekleme Güçleri’nin bu konuda çalışmalar yapan birimlerle koordinasyon halinde olmadığını iddia ettiler.
Daha önceki hükümetler de akaryakıt, uyuşturucu ve insan kaçakçılığına karşı mücadele vermiş ancak kayda değer bir başarı elde edememişti.  
Libya Temsilciler Meclisi üyesi Hasan Zarka, Şarku’l Avsat’a şu değerlendirmede bulundu:
“Bu tek yönlü alınmış bireysel bir karardır. Operasyonun uzun süreli olmayacağını ve yasa dışı göçü engellemede başarısız olacağını düşünüyorum. Batıdaki deniz sınırlarının kapatılması pratikte kolay bir şey değildir. Üstelik böylesi bir karar alınmadan önce koordine halinde ciddi planlamalar yapılması ve yürütme erki ile meclise sunulması gerekirdi. Ancak mevcut siyasi çekişmelerin gölgesinde bunun mümkün olmadığı da açık.”  
Ulusal Birlik Hükümetine bağlı İstikrarı Destekleme Güçleri, yasa dışı göçle mücadele etmek, akaryakıt ve uyuşturucu kaçakçılarını tutuklamak için geniş çaplı bir operasyon başlattığını duyurmuştu. Milletvekili Zarka, yolların kapatılmasının yasa dışı faaliyetleri engellemek için yeterli olmayacağını vurguladığı açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Yolların kapatılması bir çözüm değildir. Bu gibi konularda uluslararası iş birliği önemlidir. Libya dosyasıyla ilgili ülkelerle koordinasyon sağlanmalıydı. Özellikle de Avrupa tarafıyla. Avrupalılar yasa dışı göçü engellemek noktasında bizden daha fazla imkana sahipler. Uydu aracılığıyla gözlem yapabiliyorlar, gemileri ve gerekli ekipmanları var. İstikrarı Destekleme Güçleri’nin ne gibi ekipmanı var? Ayrıca konuyla ilgili Libya güvenlik kurumlarıyla da koordinasyon olduğunu işitmedik. Sonuçta kaçakçılık ve yasa dışı göçle mücadele birimi var. onlarla bir iletişimleri var mı bilemiyoruz.” 
Libya Devlet Yüksek Konseyi üyesi Ahmed Linki ise söz konusu operasyonun ‘şu ya da bu şekilde milis güçleri arasında bir bölgesel nüfuz mücadelesine yol açabileceği’ uyarısında bulundu. Ahmed Linki, akaryakıt kaçakçılığıyla ilgili şu açıklamalarda bulundu:
“Ülke dışına akaryakıt kaçakçılığının en fazla Zaviye petrol rafinerisinden yapıldığı herkes tarafından biliniyor. İstikrarı Destekleme Güçleri Başkanı Hasan ebu Zureybe de o bölgeden. Kaçakçıları herkes tanıyor. Öyleyse bu kişiler niçin tutuklanmıyor? En azından kaçakçılık faaliyetleri neden engellenmiyor? Sorunların kaynağına inmek, yolları kapatmaktan daha iyi bir çözüm olabilir. Bununla birlikte Dibeybe’nin akaryakıttaki sübvansenin kaldırılması teklifi de çözüme katkı sağlar. Akaryakıt ülke içinde çok ucuz olduğu için kaçakçılar daha fazla kâr elde etmek amacıyla bunları yurt dışına gönderiyorlar.”  
Libya Ulusal Eylem Grubu Başkanı Halid et-Tercuman da insan kaçakçılığı ve uyuşturucu ticaretinin engellenmesi için, organizatörlerin tutuklanması gerektiğini savundu. Şarku’l Avsat’a açıklamada bulunan Tercuman’ın değerlendirmesi şöyle oldu:
“Sahil yollarının barikatlarla kapatılması ve trafiğin engellenmesi bölgeyi karış karış ezbere bilen kaçakçıları engelleyemeyecektir. Yani denize ulaşmak için alternatif güzergahlar bulacaklardır. Önemli olan bu suç eylemlerini organize edenlerin tutuklanmasıdır. Bunların çoğunun kim olduğu biliniyor.  Deniz sınırlarının güvenliğinin sağlanması, kalkınma ve imar gibi öncelikli meselelerde mevcut siyasi tıkanıklık nedeniyle etkili çözümler bulunamayacağı açıktır.”
Libya İnsan Hakları Kuruluşu Başkanı Abdulmunim el-Hur de söz konusu operasyonun, insan hakları ihlalleri ile suçlanan İstikrarı Destekleme Güçleri’nin imajını düzeltmek ya da Avrupa’dan mali destek almak için duyurulmuş olabileceğini söyledi. Abdulmunim el-Hur konuya dair şunları söyledi:
“Avrupa Birliği daha önce yasa dışı göçle mücadele etmeleri için Libyalı milis güçlerin liderlerine mali ödemeler yaptı. Bu ödemeler, yasa dışı göç yolları üzerinde olan diğer oluşumların da iştahını kabartmış olabilir. Kimse olumlu çabaları engellemek istemez. Ancak burada olumlu bir amaç uğruna kişisel çıkarlar gözetiliyor olabilir. Önceki hükümetler yasa dışı göçe karşı mücadeleyi ciddiyetle denedi ancak başarılı olamadı.”  



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."