Abbas, İsrail'e yönelik önlemler konusunda Biden’ın ziyaretini bekliyor

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (solda) ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (solda) ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)
TT

Abbas, İsrail'e yönelik önlemler konusunda Biden’ın ziyaretini bekliyor

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (solda) ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (solda) ve Ürdün Kralı 2. Abdullah. (AFP)

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ABD Başkanı Joe Biden ile önümüzdeki ayın ortasında Beytüllahim'de yapacağı görüşme sonrasında kadar Tel Aviv’e yönelik tüm önlemlerin dondurulması talimatını verdi.
Konu hakkında bilgi sahibi Filistinli kaynaklar Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Merkez Konseyi kararlarının uygulanmasının yeniden dondurulmasına karar verildiğini kaydetti.
Kaynaklar, Abbas'ın kararları Biden'a sunacağını ve ABD'nin barış sürecini ilerletecek herhangi bir adım atmaması ve ABD’nin Kudüs Başkonsolosluğu’nun yeniden açılması dahil Filistinlilere daha önce verilen sözlerin yerine getirmemesi halinde bunları uygulamaya devam edeceğini kendisine bildireceğini söyledi. Kaynaklara göre Abbas, Biden'dan İsrail'e tek taraflı eylemleri durdurması, barış sürecini ilerletmesi, Kudüs'teki ABD Konsolosluğu’nu yeniden açması, Washington'daki FKÖ ofisini yeniden faaliyete geçirmesi ve örgütü terör listesinden çıkarması için baskı yapmasını isteyecek. Ayrıca  Filistin Devlet Başkanı’nın beklemenin daha karmaşık ve zor hale geldiğini ve Washington adım atmazsa harekete geçmek zorunda kalacağını bildirecek.
Mahmud Abbas ve Ürdün Kralı 2. Abdullah önceki günlerde Amman’da yaptıkları görüşmede, İsrail seçimleri sebebiyle beklentilerin düşük olmasına rağmen Ürdün ve Filistin’in bu yönde baskı yapılması konusunda fikir birliğine vardılar. Ürdün Kralı, Filistin-İsrail çatışmasını sona erdirmenin tek yolunun başkenti Doğu Kudüs olan 4 Haziran 1967 sınırlarında bağımsız, egemen ve yaşanabilir bir Filistin devletinin kurulmasını güvence altına alan iki devletli çözüm olduğunu vurguladı.
Abbas ve Ürdün Kralı, şu an atılması gereken adımın tek taraflı önlemleri durdurmak ve gelecekte müzakerelerin yeniden başlamasının önünü açmak olduğu konusunda anlaştılar.
Filistin Devlet Başkanı geçtiğimiz pazartesi günü Filistin bakanlar kurulu toplantısında şunları söyledi:
“Yıllardır sınırsız baskılara maruz kalıyoruz. Buna rağmen sabrediyoruz. Avrupa şartlarına karşı gösterdiğimiz sabır, küresel baskılara tahammülümüzün bir örneğidir. Çünkü Avrupa baskısı sadece Avrupa'dan değil ABD’den de geliyor.”
Abbas, Merkez Konseyi'nin bazı kararların Yürütme ve Merkez Komiteleri’nin üyelerine sunulduğunu, bunların ABD Başkanı Joe Biden'in ziyaretine ertelenmesinin kararlaştırıldığını belirtti.
Abbas, Biden’ın ziyaretine hazırlık olarak bir önceki toplantıda  ABD'nin Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakanı Yardımcısı Barbara Leaf’e İsrail ile ilişkilere değinerek mevcut gerçekliği daha fazla kabul edemeyeceğini aktardı. Kendisinden sakinleşmesini isteyen Leaf ise Abbas’dan Biden’den gelmesini beklemesini talep etti.
Filistin Devlet Bakanı Leaf’e uluslararası toplumun, İsrail'i uluslararası meşruiyet kararlarına uymaya, suç ve işgalci uygulamalarını durdurmaya, etnik temizlik ve ırk ayrımcılığına karşı uyguladığı uygulamalara İsrail'i zorlama konusundaki sessizliğine değinerek ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'a, Filistin liderliğinin İsrail gerginliğine karşı koymak için önlemler aldığını söylediğini kaydetti.
Abbas, Leaf’e Filistin Kurtuluş Örgütü’nün ABD terör listesinden kaldırılması gerektiğini ve Doğu Kudüs’te ABD Konsolosluğu’nun yeniden açılması gerektiğine ilişkin vaatlerini sordu.
Leaf, Başkan Joe Biden yönetiminin iki devletli çözüme olan bağlılığını, teyit ederek ABD heyetinin görevinin Abbas ile görüşmek isteyen Biden’ın Filistin-ABD ortaklığını güçlendirmenin yanı sıra ikili ilişkileri, bölgedeki gerginliği durdurmak ve siyasi ufka geçmenin yollarını bulmak konularını görüşmek için ziyarete hazırlandığını söyledi.
Abbas,  İsrail’in tanınmasının dondurulması da dahil olmak üzere sonuçları ne olursa olsun Merkez Konseyi’nin kararlarını uygulamayı düşünüyor. Abbas, ABD yönetimini, Blinken veya Leaf ile yaptığı görüşmelerde, eski Başkan Donald Trump yönetiminin uyguladığı önlemleri geri almamakla suçladı. Abbas’ın bu tavrı, İsrail'in Filistinlilere yönelik saldırısının artması ve ABD'nin İsrail'e karşı tutumu ve Filistin Yönetimi’ne verdiği sözleri yerine getirme konusundaki isteksizliği ışığında geldi. Filistin Devlet Başkanı daha önce ABD, Mısır ve Ürdün'e Merkez Konseyi kararlarını uygulayarak İsrail'e yanıt vereceğini bildirmişti.
Filistin Merkez Konseyi geçtiğimiz şubat ayında düzenlediği son toplantıda, başta İsrail devletinin tanınması olmak üzere işgalci güçle yapılan tüm anlaşmalardaki yükümlülüklerini askıya alma kararı verdi. Ayrıca, başkenti Doğu Kudüs olan ve 4 Haziran 1967’deki sınırlarda kurulacak Filistin devleti tanınmadıkça ve yasa dışı yerleşim faaliyetleri durdurulmadıkça bu kararın geçerli olacağı aktarıldı. Alınan kararlar arasında İsrail ile yapılan tüm güvenlik koordinasyonu anlaşmalarının durdurulması ve Filistin yönetiminin ‘otorite’ aşamasından bağımsız devlet aşamasına geçişi için çalışılması vardı.



Gazze ateşkesi: Philadelphia Koridoru 2 ile ilgili anlaşmazlıklar arabulucuların çabalarını zorlaştırıyor

Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
TT

Gazze ateşkesi: Philadelphia Koridoru 2 ile ilgili anlaşmazlıklar arabulucuların çabalarını zorlaştırıyor

Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)

ABD-İsrail görüşmelerinde Hamas ile İsrail arasında anlaşmazlık konusu ‘tek nokta’ olan, İsrail'in Mısır sınırı yakınlarındaki stratejik bir bölgenin kontrolünü ele geçirmesi ve Kahire'nin bunu reddetmesi konuşuluyor.

Mısırlı ve Filistinli kaynaklar, Katar’ın başkenti Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinde ‘taraflar arasında uçurumlar’ ve ‘İsrail'in inatçılığı’ olduğunu vurguladılar.

İsrail basını, müzakere masasında bir ‘kriz’ olduğu yönünde sızıntıları aktarırken özellikle Mısır'ın, arabulucuların anlaşmaya varmak için çabalarını desteklemek üzere uluslararası toplumun ve Avrupa ülkelerinin arabulucu rolü almasını talep etmesi ve Katar heyetinin ABD'de bulunması bu sızıntılara neden oluyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, İsrail'in Mısır sınırı yakınlarındaki bölgelerden, özellikle de ‘Philadelphia Koridoru 1 ve Philadelphia Koridoru 2’ bölgelerinden çekilmemeyi sürdürmesi halinde müzakerelerin çıkmaza girebileceğini düşünüyor.

gthy
Salı günü Gazze'nin güneyindeki Morag Ekseni’nde seyir halindeki İsrail askeri araçları (AP)

Mısır, geçtiğimiz yıl sınırlarına yakın olan Philadelphia (Salahaddin) Koridoru’nun İsrail tarafından yeniden işgal edilmesini reddetmiş ve iki taraf arasında bu konuda gerginlikler yaşanırken derhal geri çekilmesini talep etmişti. Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu geçtiğimiz nisan ayında, ‘Philadelphia Koridoru 2’ olarak nitelendirdiği, Han Yunus’un hemen güneyinde uzanan bir askeri yol olan Morag Ekseni’nin kontrol altına alınması gerektiğini ve bu koridorun işgal edilmesinin Filistin'in Refah bölgesini Gazze Şeridi'nden ayırmaya imkan vereceğini açıklamıştı.

"Stratejik riskler"

Dün Şarku’l Avsat’a konuşan Mısırlı bir kaynak, Kahire'nin İsrail'in Philadelphia Koridoru veya Morag Ekseni gibi bölgelerden çekilmesinin önemine ilişkin tutumunun sarsılmaz olduğunu ve ‘Filistinlileri Refah'ta toplama gibi, bölgedeki istikrarı bozacak ve onların zorla yerlerinden edilmesine yol açacak başka planlar dayatılmasının kesinlikle kabul edilemez’ olduğunu belirtti.

Doha’daki mevcut müzakerelerin ‘gizli’ olduğunu ve ABD ve İsrail çevrelerinde yayılan söylentilerin aksine, müzakerelerin sona ermiş ve çıkmaza girmiş olabileceğini düşünen kaynak, buna karşın ABD’nin baskısıyla İsrail'in tutumunun değişmesi halinde bu durumun değişebileceğini belirtiyor.

fvbfrg
Dün Gazze Şeridi'nin orta kesimlerindeki Gazze şehrinde İsrail'in saldırısının ardından dumanların yükseldiği görüntü (AFP)

Filistinli bir kaynak, Morag Ekseni’nin müzakere belgesinde kalan veya temel sorun olmadığını, işgalci İsrail’in geri çekileceği bölgeler konusunda bir anlaşmaya varılması ve uluslararası toplum ile Birleşmiş Milletler (BM) kurumlarının insani yardımları ulaştırma rolünün yeniden aktif hale getirilmesi gerektiğini, bunun da Washington'ın işgalci İsrail’e karşı ciddi bir tutum sergilemesi ve anlaşmayı engellememesi veya başarısızlığa uğratmaması için baskı yapması halinde gerçekleşebileceğini’ belirtti.

Dün Şarku’l Avsat’a konuşan kaynak, Mısır’ın İsrail’in önerisini reddettiği ve bu konuda net bir tavır sergilediğini belirterek, Kahire’nin İsrail’in Refah bölgesindeki işgalinin Mısır'ın ulusal güvenliği için doğrudan bir tehdit oluşturduğunun ve Morag Ekseni gibi sınır şeridine yakın bölgelere düzensiz bir şekilde çekilmenin gelecekte ciddi gerginliklere yol açabilecek stratejik riskler barındırdığının farkında olduğunu da sözlerine ekledi.

Öte yandan İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, başlıca anlaşmazlık noktasının İsrail'in Morag Eksenini kontrol altında tutma planıyla ilgili olduğunu aktardı. Gazete  bu konuyla ilgili olarak İsrail’de, rehinelerin serbest bırakılmasını geciktirebileceğini düşünenler ile İsrail'in, yerinden edilmiş kişileri Hamas üyelerinden ayırmak için bir şehir inşa etme girişimleri çerçevesinde bunun hayati önem taşıdığını düşünenler arasında görüş ayrılığı olduğunu bildirdi.

bgy
Dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Nasır Hastanesi önünde cenaze töreni düzenleyen Filistinliler (AFP)

Öte yandan İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz pazartesi günü yaptığı açıklamada, bakanlığın Refah bölgesinde en az 600 bin Filistinliyi kabul etmek üzere yeni bir insani bölge kuracağını ve bu bölgenin Hamas’tan arındırılmış olacağını söyledi.

‘ABD baskısı’ kartı

Eski Mısır Dışişleri Bakanı ve Mısır Dışişleri Konseyi Başkanı Büyükelçi Muhammed Urabi, İsrail'in Mısır için kabul edilemez olan sınırlarda kalma gibi tutumunu değiştirmediği sürece ateşkes için bir fırsat olduğunu düşünmüyor. Masada birtakım zorluklar olduğunu ve anlaşma için son şansın giderek azaldığını belirten Büyükelçi Urabi, İsrail'in anlaşmayı kabul etmek için henüz ciddi bir adım atmadığını vurguladı.

Hamas konusunda uzman Filistinli siyasi analist İbrahim el-Medhun, İsrail'in çekilmeyi engellemeye ve uluslararası kuruluşların çalışmalarını aksatmaya çalıştığını belirterek, “İsrail'in Gazze'nin güneyinden ve doğusundan çekilmeme konusundaki ısrarı, zorla yerinden etme planının hâlâ geçerli olduğu yönündeki endişeleri güçlendiriyor ve bu da gerçek bir sükunet veya kapsamlı bir siyasi çözüm için gösterilen çabaları baltalıyor” dedi.

dfrgt
Dün Gazze şehrinin batısındaki Şati Mülteci Kampı’nda İsrail'in saldırısının yol açtığı yıkıma derin düşüncelerle bakan Filistinli bir genç (AFP)

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal ise İsrail'in Morag Ekseni’nde kalma ısrarının arabulucuların çabalarını zorlaştırdığını ve İsrail'in yerinden etme planını sürdürme niyetini ortaya koyduğunu belirtti. Mısır'ın ‘ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğu için bunu kabul etmeyeceğini’ ifade eden Nazzal, “Ancak genel olarak, ABD’nin Netanyahu üzerindeki baskısı, onun bu eksende güçlerini azaltmasına ve geçici bir anlaşmaya varmaya yöneltebilir” şeklinde konuştu.

Avrupa Birliği'nin rolü

İsrail’in ateşkes ve esir takası anlaşmasını tehdit eden bu hamleleri devam ederken Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot ve ve Hollanda Dışişleri Bakanı Kasper Veldkamp ile dün Gazze'de ateşkese ilişkin müzakerelere dair son gelişmeleri, uluslararası toplumun sorumluluklarını yerine getirmesi ihtiyacını ve ateşkes çabalarını destekleme konusunda Avrupa Birliği'nin (AB) rolünün önemini görüştü.

Yedioth Ahronoth gazetesi, Katar heyetinin bu hafta Washington'a giderek ABD yönetiminin üst düzey yetkilileriyle görüşmelerde bulunduğunu, Başkan Donald Trump'ın ise salı günü İsrail Başbakanı Netanyahu ile Beyaz Saray'da ikinci kez bir araya gelerek ‘Gazze konusunda azami baskı uygulamak’ için görüşmelerde bulunduğunu bildirdi.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar dün düzenlediği basın toplantısında,İsrail'in ‘Gazze'de ateşkes sağlanması konusunda ciddi olduğunu ve bunun gerçekleştirilebilir bir hedef olduğunu’ vurguladı. Sa’ar, “Geçici bir ateşkes sağlanırsa, kalıcı bir ateşkes için müzakerelere başlayacağız” dedi.

İsrail ve ABD'nin anlaşmayı desteklemesinin ‘gerçekte hiçbir karşılığı olmadığını’ düşünen Urubi, “Washington İsrail’e baskı yapmadığı sürece, ateşkes anlaşması olmayacak ve bu da İsrail’in bölgede barışı engellemeden veya geciktirmeden gerçek bir yol izlemesini sağlayacak. Mısır’ın şu anki girişimleri akıllıca ve sorumluluk sahibidir ve arabulucuların çabalarına uluslararası ve Avrupa desteği sağlamak ve bölgede istikrarı sağlamak amacıyla yapılıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan Medhun’a göre İsrail'in bu yaklaşımını sürdürmesi, daha fazla tırmanışa ve 60 günlük sınırlı bir ateşkes fikrinin önünü açacak, ancak nihai bir çözüm getirmeyecek. Medhun, böyle bir durumun ise Filistinliler tarafından kabul edilmeyeceğinin altını çizdi.

Nazzal ise, anlaşmanın açıklanmasının ardından ABD'nin baskısıyla ‘İsrail'in, Hamas’ın çok sayıda rehineyi serbest bırakmasının ardından bölgeyi yeniden savaşa sürükleyecek mayınlar döşeyeceğini’ öngörüyor.