Eski Mısırlıların ısıyı kontrol etme yöntemi

Mısır’ın Luksor kentindeki Amon Tapınağı’ndaki hipostil salonun simülasyonu (Journal of Architecture and Planning)
Mısır’ın Luksor kentindeki Amon Tapınağı’ndaki hipostil salonun simülasyonu (Journal of Architecture and Planning)
TT

Eski Mısırlıların ısıyı kontrol etme yöntemi

Mısır’ın Luksor kentindeki Amon Tapınağı’ndaki hipostil salonun simülasyonu (Journal of Architecture and Planning)
Mısır’ın Luksor kentindeki Amon Tapınağı’ndaki hipostil salonun simülasyonu (Journal of Architecture and Planning)

Eski Mısır tapınakları, özellikle Yeni Krallık döneminden sonra inşa edilenler 3 odadan, bir avludan ve sütunların olduğu bir salondan ve tapınak odasından oluşuyordu.
Sütunlar, yatay çatıyı desteklemek adına aralarında kısa aralıklarla inşa edilmişti. Bilim adamları sütunların birbirine yakın olmasını araştırdı ve bazı teoriler ortaya koydu. Tokyo’daki Kogakuin Üniversitesi Mimarlık Okulu’ndan bir araştırma ekibi, Mısırların tapınak içerisindeki ısıyı kontrol etmek için modern inşaat yöntemleri ile aynı işlevi gören sütunların keşfini çözdü.
Mimarlık ve Planlama Dergisi’nin (Journal of Architecture and Planning) son sayısında yayınlanan çalışmada araştırmacılar, Mısır’ın Luksor kentinde bulunan Amor Tapınağı’nın sütunlarının simülasyonunu yaptı. Tapınaktaki sütunların odanın termal düzenine etkisi araştırıldı. Yapılan araştırmada sütunların odadaki ısıyı büyük ölçüde etkilediği ortaya çıktı.
Yapılan araştırmada sütunların, günlük sıcaklık değişimlerinin etkilerini en düşük seviyeye düşürdüğü ve yaz aylarında bile odadaki sıcaklığın artmasına engel olduğu belirtildi.
Günümüzdeki inşaat tekniklerinde ısı yalıtım yöntemlerinde bu teknik tercih ediliyor. Araştırmacılar, dönem insanlarının sütun sayısını arttırarak duvarların ısı düzeyini arttırdığını ve alanı genişlettiklerini açıkladı.
Araştırmacılar, Mısır tapınaklarının yüksek ısıya karşı etkili tuğlalar kullanılarak inşa edildiğini ve ısının hızlı bir şekilde duvarda emilip dağıtılması ve sıcaklığın dengelenmesi için küçük bir termal direnç oluşturulduğunu belirtti. Çok fazla sayıda sütun olması yüzey alanını genişleterek odanın ısı emme ve dağıtma kapasitesini arttırıyor.



Shenzhou-20 görevinde üç Çinli astronot yola çıktı: Ay hedefi 2030

Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
TT

Shenzhou-20 görevinde üç Çinli astronot yola çıktı: Ay hedefi 2030

Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)

Tiangong uzay istasyonuna üç astronotu taşıyan uzay aracını başarıyla fırlatan Çin, 2030'a kadar Ay'a mürettebatlı görev için bir adım daha attı.

Shenzhou-20 uzay aracı perşembe günü yerel saatle 17.17'de Gobi Çölü'ndeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden Uzun Yürüyüş-2F roketiyle havalandı.

Bu, 30 yıldan uzun süre önce başlayan Shenzhou programının 15. mürettebatlı ve toplamda 20. uzay uçuşu.

Tiangong, yani "Gök Sarayı" uzay istasyonu, tamamen Çin tarafından inşa edildiği için Çin'i uzayda önemli bir rakip haline getirdi. Özellikle de ülkenin ABD'nin ulusal güvenlik kaygıları nedeniyle Uluslararası Uzay İstasyonu'nun dışında bırakıldığı için.

Çin'in uzay programı, iktidardaki Komünist Parti'nin askeri kolu olan Halk Kurtuluş Ordusu'nun kontrolünde.

dfvghyj
Shenzhou-20 görevinin Çinli astronotları, sağdan itibaren, Chen Zhongrui, Chen Dong ve Wang Jie, 24 Nisan 2025 Perşembe günü Çin'in kuzeybatısındaki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nde mürettebatlı uzay görevleri için düzenlenen uğurlama töreninde el sallıyor (Andy Wong/AP)

Üç modüllü istasyona mekanik kolların eklenmesi, bazılarının Çin'in bunları kriz sırasında uyduları veya diğer uzay araçlarını devre dışı bırakmakta kullanabileceği endişelerini de beraberinde getirdi.

Çin'in uzay programı, 2003'te uzaya ilk kez insan fırlatmasından bu yana (ABD ve Rusya'nın ardından bunu gerçekleştiren üçüncü ülke oldu) istikrarlı bir hızla ilerliyor.

Uzay ajansı ayrıca Mars'a kaşif ve Ay'ın daha az keşfedilmiş uzak tarafına gezgin indirdi. 2030'dan önce de Ay'a insan göndermeyi hedefliyor.

Shenzhou, yani "Gök Gemisi" 20 görevini, üçüncü uçuşunu yapan Chen Dong komuta ediyor.

Çin İnsanlı Uzay Programı Ajansı'na göre kendisine, her ikisi de ilk yolculuklarını yapan savaş pilotu Chen Zhongrui ve mühendis Wang Jie eşlik ediyor.

Mürettebat, Çin uzay istasyonundaki üç astronotun yerini alacak. Kendilerinden öncekiler gibi onlar da yaklaşık 6 ay boyunca gemide kalacak.

Uzay gemisinin fırlatmadan yaklaşık 6,5 saat sonra Tiangong'a ulaşması bekleniyor. Üç kişilik mürettebat geçen ekimde gönderilmişti ve 175 gündür uzayda.

Yerlerine gelenlerle kısa bir birlikteliğin ardından 29 Nisan'da geri dönmeleri bekleniyor. Ekim 2022'de tamamen monte edilen Tiangong, aynı anda 6 kişiye kadar barındırabiliyor.

İnsanlı Uzay Programı Ajansı, astronotların uzaydayken tıp bilimi ve yeni teknolojiler alanında deneyler yürüteceğini, bakım yapmak ve yeni ekipmanlar kurmak için uzay yürüyüşleri gerçekleştireceğini söyledi.

Çinli yetkililer perşembe günkü fırlatmanın "tam başarıya" ulaştığını ve mürettebatın uzay istasyonuna doğru yol alırken "iyi durumda" olduğunu söyledi.

Ajanslardan da yararlanılmıştır.

Independent Türkçe