Eski Mısırlıların ısıyı kontrol etme yöntemi

Mısır’ın Luksor kentindeki Amon Tapınağı’ndaki hipostil salonun simülasyonu (Journal of Architecture and Planning)
Mısır’ın Luksor kentindeki Amon Tapınağı’ndaki hipostil salonun simülasyonu (Journal of Architecture and Planning)
TT

Eski Mısırlıların ısıyı kontrol etme yöntemi

Mısır’ın Luksor kentindeki Amon Tapınağı’ndaki hipostil salonun simülasyonu (Journal of Architecture and Planning)
Mısır’ın Luksor kentindeki Amon Tapınağı’ndaki hipostil salonun simülasyonu (Journal of Architecture and Planning)

Eski Mısır tapınakları, özellikle Yeni Krallık döneminden sonra inşa edilenler 3 odadan, bir avludan ve sütunların olduğu bir salondan ve tapınak odasından oluşuyordu.
Sütunlar, yatay çatıyı desteklemek adına aralarında kısa aralıklarla inşa edilmişti. Bilim adamları sütunların birbirine yakın olmasını araştırdı ve bazı teoriler ortaya koydu. Tokyo’daki Kogakuin Üniversitesi Mimarlık Okulu’ndan bir araştırma ekibi, Mısırların tapınak içerisindeki ısıyı kontrol etmek için modern inşaat yöntemleri ile aynı işlevi gören sütunların keşfini çözdü.
Mimarlık ve Planlama Dergisi’nin (Journal of Architecture and Planning) son sayısında yayınlanan çalışmada araştırmacılar, Mısır’ın Luksor kentinde bulunan Amor Tapınağı’nın sütunlarının simülasyonunu yaptı. Tapınaktaki sütunların odanın termal düzenine etkisi araştırıldı. Yapılan araştırmada sütunların odadaki ısıyı büyük ölçüde etkilediği ortaya çıktı.
Yapılan araştırmada sütunların, günlük sıcaklık değişimlerinin etkilerini en düşük seviyeye düşürdüğü ve yaz aylarında bile odadaki sıcaklığın artmasına engel olduğu belirtildi.
Günümüzdeki inşaat tekniklerinde ısı yalıtım yöntemlerinde bu teknik tercih ediliyor. Araştırmacılar, dönem insanlarının sütun sayısını arttırarak duvarların ısı düzeyini arttırdığını ve alanı genişlettiklerini açıkladı.
Araştırmacılar, Mısır tapınaklarının yüksek ısıya karşı etkili tuğlalar kullanılarak inşa edildiğini ve ısının hızlı bir şekilde duvarda emilip dağıtılması ve sıcaklığın dengelenmesi için küçük bir termal direnç oluşturulduğunu belirtti. Çok fazla sayıda sütun olması yüzey alanını genişleterek odanın ısı emme ve dağıtma kapasitesini arttırıyor.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT