Mısır’dan Nil suyu güvencesi: Ortalamanın üzerinde olacak

Nil Nehri kıyısındaki bölgeye pirinç fideleri diken Mısırlı çiftçiler (EPA)
Nil Nehri kıyısındaki bölgeye pirinç fideleri diken Mısırlı çiftçiler (EPA)
TT

Mısır’dan Nil suyu güvencesi: Ortalamanın üzerinde olacak

Nil Nehri kıyısındaki bölgeye pirinç fideleri diken Mısırlı çiftçiler (EPA)
Nil Nehri kıyısındaki bölgeye pirinç fideleri diken Mısırlı çiftçiler (EPA)

Etiyopya’nın Nil Nehri üzerindeki Nahda Barajı’nın rezervuarını doldurma sürecinin üçüncü aşamasına başlamasından haftalar önce, Mısır, yukarı havza ülkelerindeki yağış oranlarının ‘ortalamanın üzerinde’ olacağını belirterek yıllık su kaynağı hakkında güvence verdi.
Etiyopya 2011’den bu yana, Mavi Nil (Nil Nehri’nin ana kolu) üzerinde Sudan sınırına yakın bir noktada, dev bir baraj inşa ediyor. Barajın inşasının yüzde 88’i tamamlandı ve 2023 yılı sonuna kadar tamamlanması bekleniyor. Kahire ve Hartum, bu barajın su kaynaklarını azaltacağından endişe ediyor. İki ülke de Addis Ababa’nın Afrika’daki en büyük elektrik enerjisi kaynağı olmasını umduğu barajın doldurulmasını ve işletilmesini düzenleyen yasal olarak bağlayıcı bir anlaşma imzalanmasını talep ediyor.
Addis Ababa, gerilimi artırması beklenen bir adım olarak Temmuz ayında başlayan yağışlı mevsimde üçüncü dolum işlemi gerçekleştirme niyetini açıkladı. Kahire ve Hartum, barajın doldurulması ve işletilmesinden kaynaklanan zararın boyutunu belirlemek ve buna karşı hazırlık yapmak için kendilerine tüm özel bilgi ve verilerin sunulmasını içeren bir anlaşmaya varılmadan önce, Etiyopya’nın aldığı herhangi bir tek taraflı kararı reddettiğini belirtiyor.
Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı’nın dün yayınladığı verilere göre, Nil bölgesinde yağış oranları ortalamanın üzerinde olması bekleniyor.
Nil Nehri Gelirini Düzenleme Daimi Komitesi dün Su Kaynakları ve Sulama Bakanı Muhammed Abdulati liderliğinde bir toplantı gerçekleştirdi. Söz konusu toplantı, Nil Nehri’nin bu yıl su geliri durumunun sürekli izlenmesi ve maksimum ihtiyaç döneminde su kaynaklarının en iyi yönetimini sağlamak için alınan önlemler çerçevesinde geldi. Toplantı sonunda yayınlanan bildiriye göre, nehrin hidrolojik durumunu takibi, bir sonraki sel için farklı senaryolar ve bu yıl su konusunda Nil Nehri’nin su gelirinin durumunun yanı sıra mevcut tarım sezonunun ve diğer tüm alanlardaki su ihtiyaçlarını karşılamak ve su şikayetlerini azaltmak için maksimum ihtiyaç döneminin yönetiminde en yüksek verimlilikle çalışan mekanizmaların ele alındığı belirtildi.
Mısırlı Bakan, ihtiyaçların en üst düzeyde olduğu dönemde bakanlığın tüm kurumları arasında hazırlık derecesinin yükseltilmesini, acil müdahalelerin aktif hale getirilmesinin yanı sıra sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada ve yararlanıcılara en yüksek düzeyde adil ve etkili olarak hizmet sunulmasında etkili olacak şekilde su ihtiyacının karşılanması için tüm Bakanlık kurumlarının çalışmaları sürdürmesini ve tüm şikayetlerin hızla ele alınması istedi. Bakan ayrıca nehir su geliri ile dinamik olarak ilgilenmek ve su durumunu takip etmek için Nil Nehri Gelirini Düzenleme Daimi Komitesi’nin toplantılarına periyodik olarak devam edilmesini vurguladı.
Temmuz ayında yağış miktarında Nil Havzası bölgeleri ortalamasının üzerinde bir artış bekleyen Mısırlı su kaynakları uzmanı Abbas Şaraki’ye göre, Mısır’ın resmi verilerini doğrulayan bir şekilde, IGAD’ın matematiksel modelleri ve tahminlerinin mevcut sezondaki yağışların, Nil Nehri suyunun yüzde 85’inin geldiği Etiyopya Nil Havzası bölgelerinde ortalamanın üzerinde olduğunu ve belirlenen zaman yaklaştıkça tahminin doğruluğunun arttığını gösteriyor. 
Şaraki Facebook gönderisinde “Nahda Barajı gölü, son 3 ayda açık drenaj kapaklarından boşalttığı yaklaşık 50 milyar metreküplük sudan, iki milyarını Temmuz ayının ilk haftasının sonuna kadar geri alacak. Ardından Ağustos ayının ilk haftasının sonuna kadar yaklaşık 5 milyar metreküplük üçüncü depolama başlayacak. İki drenaj kapağı açık kalırsa orta geçidin tepesinden su akmaya başlayacak, drenaj kapaklarının kapatılması halinde ise Temmuz ayı sonuna kadar depolama bitecek. Her durumda, Nahda Barajı yöneticisinin birkaç hafta önce açıkladığı üzere, üçüncü dolumun büyük kısmı Ağustos ve Eylül değil Temmuz ayında gerçekleşecek” ifadelerini kullandı.
Şaraki “Uydu görüntüleri, baraj gölünün rezervuarında hafif bir artışın yanı sıra bulut miktarında da artış olduğunu gösteriyor, bu da tahliye kapaklarının açılması ve türbinin çalışması ile görüntülerin netliğini etkiliyor” ifadelerini de sözlerine ekledi.



Sudan'ın kuşatma altındaki el-Faşir kentinde ilkel malzemeler ve şifalı bitkilerle ilk yardım

Sudanlı bir mülteci, Cidde Limanı’nda USNS Brunswick gemisinden inerken oğluna sarılıyor. (AP)
Sudanlı bir mülteci, Cidde Limanı’nda USNS Brunswick gemisinden inerken oğluna sarılıyor. (AP)
TT

Sudan'ın kuşatma altındaki el-Faşir kentinde ilkel malzemeler ve şifalı bitkilerle ilk yardım

Sudanlı bir mülteci, Cidde Limanı’nda USNS Brunswick gemisinden inerken oğluna sarılıyor. (AP)
Sudanlı bir mülteci, Cidde Limanı’nda USNS Brunswick gemisinden inerken oğluna sarılıyor. (AP)

Sudan'ın batısındaki el-Faşir kentinde yaşayan 8 yaşındaki Muhammed, kolu şarapnel parçalarıyla delik deşik olmasına rağmen tedavi edilebildiği için şanslı kişilerden biri. Diğer savaş yaralıları ise kentin kuşatılmış olması ve tıbbi ekipman eksikliği nedeniyle tedavisi zor olan daha ciddi yaralanmalardan mustarip.

İki yıldır orduya karşı savaşan Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) geçtiğimiz hafta, sağlık sisteminin de çöktüğü Kuzey Darfur'un başkenti ve çevresinde kanlı bir saldırı başlattı. HDK'nin geniş Darfur bölgesinin başkentine yönelik tekrarlanan saldırıları sivillerin her türlü hareketini riskli hale getirdi. Ayrıca tüm sağlık tesisleri bombalandı ya da saldırıya uğradı.

cdfrgt
Hartum Uluslararası Havalimanı'nda hasarlı bir uçak (AFP)

Muhammed'in babası 27 yaşındaki İsa Said, bölgedeki iletişim tamamen kesildiği için Starlink aracılığıyla AFP'ye yaptığı açıklamada, “Eski bir hemşire olan komşumuzun yardımıyla kanamayı durdurduk, ancak Muhammed’in eli şişti ve ağrı nedeniyle geceleri uyuyamıyor” dedi.

Mayıs 2024'ten bu yana HDK tarafından kuşatma altında bulunan el-Faşir'in diğer sakinleri gibi İsa da oğlunu hiçbir hastanenin acil servisine götüremiyor. Bu hafta el-Faşir'e kaçan insani yardım koordinatörü Muhammed, yüzlerce yaralının şu anda şehirde mahsur kaldığını bildirdi.

Tedavi için şifalı bitkiler

Muhammed, HDK'nin el-Faşir'in 15 kilometre güneyindeki Zemzem Kampı’na düzenlediği ölümcül saldırı sırasında kalçasından vuruldu. Güvenlik nedeniyle tam adını açıklamaktan kaçınan Muhammed, “İnsanlar evlerinde özel olarak tedavi görüyor” dedi.

İnsani yardım kaynaklarına göre yüz binlerce insan Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kıtlık yaşandığı ilan edilen Zemzem Kampı’ndan kaçarak el-Faşir şehrine sığındı.

El-Faşir'de insanlar, ilkel malzemeler ve şifalı bitkilerle, kurşun ve mermi parçalarından kaynaklanan yanık ve yaraları tedavi etmeye ve ilk yardım sağlamaya çalışıyor.

29 yaşındaki Muhammed Ebkar, bacağından vurulduğunda ailesi için su getirmeye çalıştığını anlattı. Ebkar, “Komşularım beni evin içine taşıdı. Yine komşularım, vücudumdaki kırıkları tedavi etmesi için tahta ve bez parçaları kullanarak atel tedavisi yapan diğer komşumuzu aradı. Sorun şu ki, kırık tedavi edilse bile kurşun halen bacağımda” ifadelerini kullandı.

Muhammed, şehirde tıbbi malzeme son derece sınırlı olsa da, parası olsaydı gazlı bez veya ağrı kesici almak için birini göndermenin mümkün olabileceğini, ancak genellikle malzeme bulunmadığını, bu nedenle tedavinin mevcut imkanlarla yapıldığını söyledi.

Dezenfektan olarak tuz

Birleşmiş Milletler (BM) pazartesi günü, HDK’nin el-Faşir ve çevresindeki göçmen kamplarına yönelik son saldırılarında 400'den fazla kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'na (UNICEF) göre en az 825 bin çocuk dünyadaki cehennemde sıkışıp kaldı. UNICEF, el-Faşir’i kuşatmış olan HDK tarafından gerçekleştirilecek geniş çaplı bir saldırının yıkıcı sonuçlar doğurabileceğini kaydetti.

dfgrthy
El-Faşir'deki insani durum felaket boyutuna ulaştı. (Arşiv – Şarku’l Avsat)

11 ay süren kuşatma ve iki yıl süren savaşın ardından el-Faşir sakinlerinin çoğu, bombardımandan korunmak için genellikle aceleyle çukurlar kazıp üzerlerini kum torbalarıyla örterek doğaçlama barınaklar inşa etti.

Çarşamba günü Hana Hamad'ın evine isabet eden bir top mermisi kocasını karnından yaraladı. AFP'ye konuşan 34 yaşındaki kadın, “Komşumuzun yardımıyla kanamayı durdurmaya ve yarayı antiseptik olarak sofra tuzuyla tedavi etmeye çalıştık. Ama ertesi sabah kocam öldü” dedi.

Yatalak olan bir başka hasta ise ‘insanları kurtarabilecek herkesin acil müdahalede bulunması’ çağrısında bulundu.

Sınır Tanımayan Doktorlar, insani yardım çağrısında bulundu. Misyon Başkanı Rasmani Kabore, “El-Faşir'e giden yollar kapalı. Ne olursa olsun orada mahsur kalarak açlık çeken bir milyon insana gıda ve ilaç ulaştırmak için hava operasyonları başlatılmalıdır” şeklinde konuştu.