Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra kemik erimesinden kurtulmakta zorluk çekiyor

Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra uzay araçlarının içinde (EPA)
Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra uzay araçlarının içinde (EPA)
TT

Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra kemik erimesinden kurtulmakta zorluk çekiyor

Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra uzay araçlarının içinde (EPA)
Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra uzay araçlarının içinde (EPA)

Yakın zamanda yapılan bir araştırmada, astronotların sıfır yerçekiminde deneyimledikleri osteoporozdan (kemik erimesi) Dünya’ya döndükten bir yıl sonra bile kurtulmalarının zor olduğu görüldü.
Bu, gelecekteki Mars misyonları için kötü haber olarak değerlendiriliyor.
AFP’nin haberine göre, osteoporoza benzer şekilde, yerçekimi yokluğundan kaynaklanan kemik atrofisi, uzay istasyonlarında uzun süre incelendi.
Yerçekimi dışında yolculuk yapmak kulağa eğlenceli gelebilir, ancak astronotlar, kas-iskelet sisteminin hareketsizliğinin neden olduğu hasarı azaltmak için günde birkaç saat fiziksel egzersiz yapmak zorunda kalıyor.

Ancak bu astronotların Dünya’ya döndükten sonra toparlanmalarının ne kadar süreceği bilinmiyor.
Scientific Reports dergisinde yayınlanan ve Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) 17 astronot üzerinde yeni 3D görüntüleme teknikleri sayesinde yapılan bir araştırma, Dünya’ya döndükten bir yıl sonra bile iyileşmenin eksik kaldığını gösteriyor.
Çalışmalar, Kanada’daki Calgary Üniversitesi’ndeki McCaig Kemik Sağlığı Enstitüsü Müdürü Dr. Steven Boyd’un girişimiyle 2015 yılında başladı.
Boyd ve meslektaşları, 14 erkek ve 3 kadın astronotu uzaya uçuşlarından önce ve ardından Dünya’ya inişlerinden 6 ve 12 ay sonra görüntüledi.
Ekip, özellikle yoğunluklarını ve kırılmaya karşı dirençlerini değerlendirmek için kaval kemiğinin (vücudun neredeyse tüm ağırlığını destekleyen) ve yarıçapın (ön kol) kemik taramalarını gerçekleştirdi.
Çalışma sonuçları, 16 astronotun kaval kemikleriyle ilgili sorunlar olduğunu gösterdi ve hepsi uçuş öncesi döneme kıyasla kemik yoğunluğunun yüzde 2’sini kaybetti.
Yörüngede kalış süresi ne kadar uzun olursa (6-7 ay) kemik sistemi o kadar fazla hasar görür.

12 ay sonra astronotlardan 9’u tam olarak iyileşmedi. Hasar, 10 yıl veya daha fazla bir süredir dünyadaki kemik kaybının neden olduğu hasarla karşılaştırılabilir.
Dr. Steven Boyd, AFP’ye verdiği demeçte, “Kemik yapısının kalıcı olarak değiştiğini gösteriyoruz. Eyfel Kulesi’ni ve tüm metal direklerini düşünün. Uzayda bu direklerin bir kısmını kaybederiz. Dünyaya döndüğümüzde kalanları onarabiliriz ama yeni bağlantılar oluşturamıyoruz” dedi.
ISS sakinleri, birkaç yıldır ABD Uzay Ajansı (NASA) tarafından geliştirilen Gelişmiş Dirençli Egzersiz Cihazı adlı yeni bir cihaza sahip oldu.
Söz konusu cihaz, vücuda yerçekimine benzer bir direnç uygulayarak, bacakların, pazıların ve karın kaslarının çalışmasına izin veriyor.
Dr. Stephen Boyd, kemik kaybını azaltmak için daha fazla egzersiz önerdi.



Filistinli aşiret liderlerinden El Halil Emirliği planı

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
TT

Filistinli aşiret liderlerinden El Halil Emirliği planı

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)

Batı Şeria'daki Filistinli aşiret liderleri İsrail'le çatışmaları sonlandırmak için "alternatif barış planı" sundu. 

İsrail işgali altındaki Batı Şeria'nın en büyük şehri El Halil'deki şeyhler, Filistin Ulusal Yönetimi'nden ayrılarak İsrail devletini tanımayı ve İbrahim Anlaşmaları'na katılmayı öneriyor.

El Halil'in en güçlü aşiret liderlerinden Şeyh el-Caabari'nin de aralarında bulunduğu 4 Filistinli şeyh, İsrail'le tam işbirliği isteyen bir mektuba imza attı. Mektupta, Batı Şeria'da Filistin Ulusal Yönetimi'nden bağımsız bir "El Halil Emirliği" kurulması teklif ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, bölgedeki Arapların lideri olarak bu "emirliği" tanıması ve Batı Şeria'daki işgalini sonlandırması isteniyor. 

Ayrıca uzun vadede 50 bin Filistinliye İsrail'de çalışma izni sağlanması talep ediliyor.

Batı Şeria'da 204 bin kişiyi temsil eden 8 şeyh ve 350 bin kişiyi temsil eden 13 şeyh de plana destek veriyor. Filistinli aşiret liderleri, bölgede Filistin Ulusal Yönetimi'nin iktidarına son verileceğini de ileri sürüyor.

Şeyhler, Oslo Anlaşmaları'nın geçersiz kılınması gerektiğini savunuyor. Dönemin İsrail Başbakanı İzak Rabin ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat arasında 1993'te imzalanan ilk anlaşma, 1999'a kadar bağımsız Filistin Devleti'nin kurulmasını öngörüyordu. 

sdfrgty
48 yaşındaki Şeyh Caabari, Filistin Ulusal Yönetimi'nden ayrılma teklifinin mimarı (Caabari/WSJ)

İkincisi 1995'te imzalanan anlaşma kapsamındaysa işgal atındaki Batı Şeria A, B ve C bölgelerine ayrılmıştı. Batı Şeria'nın yüzde 18'ini kapsayan "A bölgesi"nin yönetimi idari ve güvenlik olarak Filistin'e, yüzde 21'lik "B bölgesi"nin idari yönetimi Filistin'e, güvenliği ise İsrail'e devredilirken, yüzde 61'ini kapsayan "C bölgesi"nin idare ve güvenliği İsrail'e bırakılmıştı.

Caabari, iki devletli çözümün özellikle Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı'yla başlayan savaşın ardından imkansız hale geldiğini iddia ederek, Wall Street Journal'a (WSJ) şunları söylüyor: 

Filistin devleti kurulmayacak, 1000 yıl geçse de kurulamayacak. 7 Ekim'den sonra İsrail bunu kabul etmeyecek.

Mektubun gönderildiği İsrail Ekonomi Bakanı Nir Barkat bu süreci destekliyor. WSJ'nin aktardığına göre şubattan bu yana Barkat ve Filistinli aşiret liderleri arasında pek çok görüşme düzenlendi. 

Diğer yandan İsrail'in iç istihbarat teşkilatı Şin-Bet ve İsrail Savunma Kuvvetleri'nden (IDF) bazı kesimlerin teklife temkinli yaklaştığı aktarılıyor. Emekli Tümgeneral Gadi Şamni, "Her biri silahlı, onlarca farklı aileyle nasıl başa çıkacaksınız? Bu bir kaos ve felaket yaratır" diyor. 

Tel Aviv Üniversitesi'nde Filistinli aşiretler üzerine çalışma yapan Harel Chorev de teklifin uygulanabilir olmadığını belirterek, bunun "Filistin Yönetimi'ni düşman olarak gören bazı radikal sağcı İsraillilerin fantezisinden ibaret olduğunu" söylüyor.

Gazze Şeridi, 1996-2006'da Filistin Ulusal Yönetimi'ne bağlıydı. Ancak Hamas, 2006'da yapılan seçimlerde, Fetih'i geçerek 132 sandalyeli mecliste 74 koltuk kazanmış, Fetih ise 45 sandalyede kalmıştı. Daha sonra taraflar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle 2007'de Gazze'de patlak veren çatışmalarda, Hamas bölgenin kontrolünü ele geçirmişti.

Independent Türkçe, Jewish Telegraphic Agency, Times of Israel, Wall Street Journal