Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra kemik erimesinden kurtulmakta zorluk çekiyor

Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra uzay araçlarının içinde (EPA)
Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra uzay araçlarının içinde (EPA)
TT

Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra kemik erimesinden kurtulmakta zorluk çekiyor

Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra uzay araçlarının içinde (EPA)
Astronotlar, Dünya’ya döndükten sonra uzay araçlarının içinde (EPA)

Yakın zamanda yapılan bir araştırmada, astronotların sıfır yerçekiminde deneyimledikleri osteoporozdan (kemik erimesi) Dünya’ya döndükten bir yıl sonra bile kurtulmalarının zor olduğu görüldü.
Bu, gelecekteki Mars misyonları için kötü haber olarak değerlendiriliyor.
AFP’nin haberine göre, osteoporoza benzer şekilde, yerçekimi yokluğundan kaynaklanan kemik atrofisi, uzay istasyonlarında uzun süre incelendi.
Yerçekimi dışında yolculuk yapmak kulağa eğlenceli gelebilir, ancak astronotlar, kas-iskelet sisteminin hareketsizliğinin neden olduğu hasarı azaltmak için günde birkaç saat fiziksel egzersiz yapmak zorunda kalıyor.

Ancak bu astronotların Dünya’ya döndükten sonra toparlanmalarının ne kadar süreceği bilinmiyor.
Scientific Reports dergisinde yayınlanan ve Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) 17 astronot üzerinde yeni 3D görüntüleme teknikleri sayesinde yapılan bir araştırma, Dünya’ya döndükten bir yıl sonra bile iyileşmenin eksik kaldığını gösteriyor.
Çalışmalar, Kanada’daki Calgary Üniversitesi’ndeki McCaig Kemik Sağlığı Enstitüsü Müdürü Dr. Steven Boyd’un girişimiyle 2015 yılında başladı.
Boyd ve meslektaşları, 14 erkek ve 3 kadın astronotu uzaya uçuşlarından önce ve ardından Dünya’ya inişlerinden 6 ve 12 ay sonra görüntüledi.
Ekip, özellikle yoğunluklarını ve kırılmaya karşı dirençlerini değerlendirmek için kaval kemiğinin (vücudun neredeyse tüm ağırlığını destekleyen) ve yarıçapın (ön kol) kemik taramalarını gerçekleştirdi.
Çalışma sonuçları, 16 astronotun kaval kemikleriyle ilgili sorunlar olduğunu gösterdi ve hepsi uçuş öncesi döneme kıyasla kemik yoğunluğunun yüzde 2’sini kaybetti.
Yörüngede kalış süresi ne kadar uzun olursa (6-7 ay) kemik sistemi o kadar fazla hasar görür.

12 ay sonra astronotlardan 9’u tam olarak iyileşmedi. Hasar, 10 yıl veya daha fazla bir süredir dünyadaki kemik kaybının neden olduğu hasarla karşılaştırılabilir.
Dr. Steven Boyd, AFP’ye verdiği demeçte, “Kemik yapısının kalıcı olarak değiştiğini gösteriyoruz. Eyfel Kulesi’ni ve tüm metal direklerini düşünün. Uzayda bu direklerin bir kısmını kaybederiz. Dünyaya döndüğümüzde kalanları onarabiliriz ama yeni bağlantılar oluşturamıyoruz” dedi.
ISS sakinleri, birkaç yıldır ABD Uzay Ajansı (NASA) tarafından geliştirilen Gelişmiş Dirençli Egzersiz Cihazı adlı yeni bir cihaza sahip oldu.
Söz konusu cihaz, vücuda yerçekimine benzer bir direnç uygulayarak, bacakların, pazıların ve karın kaslarının çalışmasına izin veriyor.
Dr. Stephen Boyd, kemik kaybını azaltmak için daha fazla egzersiz önerdi.



Mavi köpekbalıklarının bukalemun gibi renk değiştirdiği keşfedildi

Fotoğraf: Wikimedia Commons
Fotoğraf: Wikimedia Commons
TT

Mavi köpekbalıklarının bukalemun gibi renk değiştirdiği keşfedildi

Fotoğraf: Wikimedia Commons
Fotoğraf: Wikimedia Commons

Yeni bir araştırmaya göre mavi köpekbalığının derisindeki benzersiz yapılar, bukalemun gibi renk değiştirebileceğine işaret ediyor.

Bu hafta Anvers'te düzenlenen Society for Experimental Biology konferansında sunulan çalışma, mavi köpekbalığının (Prionace glauca) derisindeki renkleri üreten küçük nano yapıları ortaya çıkardı. Köpekbalığının renginin sırrı, deriyi zırh gibi kaplayan pulların, dermal dentiküller diye bilinen pulpa boşluklarında saklı.

Çalışmada yer alan araştırmacılardan Viktoriia Kamska, "Mavi, hayvanlar alemindeki en nadir renklerden biri ve hayvanlar bunu üretmek için evrim boyunca çeşit çeşit benzersiz strateji geliştirdi. Bu da bu süreçleri bilhassa büyüleyici kılıyor" diyor.

Pulpa boşlukları içindeki guanin molekülü kristalleri, mavi reflektör görevi görüyor. Buna ek olarak melanin pigmenti içeren hücre bileşenleri diğer dalga boylarını emerek köpekbalığının karakteristik rengini üretiyor.

Dr. Kamska, "Bu bileşenler, aynalarla dolu torbaları ve siyah emicilerle dolu torbaları anımsatan şekilde ayrı hücrelerde toplanıyor ancak yakın ilişki içinde durarak birlikte çalışabiliyorlar" diye açıklıyor.

Melanin, belirli kalınlık ve aralıklara sahip guanin kristalleriyle işbirliği yaparak köpekbalığının derisindeki renk doygunluğunu artırıyor.

Bir diğer araştırmacı Mason Dean "Bu malzemeler bir araya getirilince, renk üretme ve değiştirmeyi sağlayan güçlü bir yetenek de ortaya çıkıyor" diyor.

Büyüleyici olan şey, kristalleri içeren hücrelerdeki küçük değişiklikleri gözlemleyerek bunların tüm organizmanın rengini nasıl etkilediğini görüp modelleyebilmemiz.

xsdfrgt
Mavi köpekbalığının dermal dentikülleri (Viktoriia Kamska)

Araştırma, renk üreten küçük yapıların biçimini, işlevini ve mimarisini tanımlayan gelişmiş görüntüleme teknikleri sayesinde mümkün oldu.

Dr. Dean "Rengi organizma düzeyinde, metre ve santimetre ölçeğinde incelemeye başladık ancak yapısal renk nanometre düzeyinde elde edildiğinden, bir dizi farklı yaklaşım kullanmamız gerekti" diyor.

Araştırmacılar daha sonra küçük deri yapılarındaki hangi yapısal parametrelerin, gözlemlenen görünümü üretmekten sorumlu olduğunu doğrulamak için bilgisayar simülasyonları kullandı.

Bu renk değişimi mekanizmasının, guanin kristal aralığını etkileyecek çevresel faktörler tarafından da yönlendirilebileceğini gösterdiler.

Dr. Dean, "Bu şekilde nem veya su basıncı değişiklikleri gibi basit bir şeyden kaynaklanan çok ince ölçekteki değişiklikler, vücut rengini değiştirebilir ve bu da hayvanın nasıl kamufle olacağını şekillendirir" ifadelerini kullanıyor.

Örneğin köpekbalığı daha derine yüzdüğünde, deriye daha fazla basınç uygulanması sonucu guanin kristallleri birbirine doğru itiliyor ve köpekbalığının rengi koyulaşarak çevresine daha iyi uyum sağlıyor.

Bu küçük yapıların davranış mekanizması köpekbalığının deri rengini de değiştiriyor olabilir. Dr. Dean şöyle diyor: 

Böylesine çok işlevli bir yapısal tasarım (yüksek hızlı hidrodinamik ve kamufle edici optik özellikleri birleştiren bir deniz canlısı yüzeyi) bildiğimiz kadarıyla daha önce görülmedi.

Independent Türkçe