Vücuda yerleştirilen cihaz ağrıyı azaltmaya yardımcı oluyor

Ağrıyı gidermeyi hedefleyen yeni cihaz (Araştırma ekibi)
Ağrıyı gidermeyi hedefleyen yeni cihaz (Araştırma ekibi)
TT

Vücuda yerleştirilen cihaz ağrıyı azaltmaya yardımcı oluyor

Ağrıyı gidermeyi hedefleyen yeni cihaz (Araştırma ekibi)
Ağrıyı gidermeyi hedefleyen yeni cihaz (Araştırma ekibi)

ABD’deki Northwestern Üniversitesi’ndeki bir araştırma ekibi tarafından yönetilen yeni bilimsel çalışma sonucu ağrıyı ilaç kullanmadan rahatlatmak için vücuda yerleştirilen küçük bir ağrı kesici cihaz geliştirildi. Yeni geliştirilen cihazın, opioid ağrı kesicilere ve bağımlılık yapan ilaçlara bir alternatif olması bekleniyor.
Akademik Science dergisinde detayları açıklanan cihaz, hassas ve yönlendirilmiş soğutma sağlamak için sinirleri nazikçe sararak çalışıyor ve böylelikle sinirlerin uyuşturulmasına ve beyinden gelen ağrı sinyallerinin engellenmesine katkıda bulunuyor. Harici bir pompa, kullanıcının cihazı uzaktan etkinleştirmesini ve yoğunluk seviyesini artırmasını veya azaltmasını sağlıyor. Cihaza artık ihtiyaç duyulmadığındaysa, cerrahi müdahale gerektirmeksizin doğal olarak vücuda emiliyor.
Araştırmacılar, cihazın rutin ameliyatlar ve ampütasyonlar geçiren ve ameliyattan sonra tipik olarak ağrı kesici ilaca ihtiyaç duyan hastalar için daha değerli olma potansiyeline sahip olduğuna inanıyorlar. Örneğin cerrahlar, ameliyattan sonra hastanın ağrısını yönetmeye yardımcı olmak için operasyon sırasında cihazı vücuda implante edebilir.
Cihazın geliştirilmesine öncülük eden biyoelektronik uzmanı John Rogers, Northwestern Üniversitesi'nin resmi web sitesinde yayınlanan raporda; “Opioidler son derece etkili olmalarına rağmen son derece bağımlılık yapıcıdırlar. Mühendisler olarak, ağrıyı anında açılıp kapatılabilen yollarla ilaçsız tedavi etme fikriyle motive oluyoruz. Soğuk havanın parmaklarda uyuşmaya neden olduğunu biliriz. İşte cihazımız bu etkinin programlanabilir bir şekilde doğrudan hedef sinirlere üretilmesini sağlıyor” dedi.
Cihaz soğutma etkisi yaratmaya yardımcı olacak için mikrokanallar içerir. Bir kanalda ultrasonik kontrast maddesi ve basınçlı inhaler olarak klinik olarak onaylanmış olan soğutucu (perfloropentan), ikinci kanalda ise inert gaz olan kuru nitrojen bulunuyor. Sıvı ve gaz ortak bir odada bir araya geldiğinde, sıvının anında buharlaşmasına neden olan bir reaksiyon meydana gelirken, küçük bir sensör de sinirin sıcaklığını izleyerek sinirin çok soğumamasını sağlar. Zira bu dokuda zarara neden olabiliyor.
Çalışmanın ortak yazarı Dr. Matthew McCwan: “Beyni ve omuriliği vücudun geri kalanına bağlayan periferik sinirleri özellikle hedefliyoruz. Bunlar, ağrı da dahil olmak üzere duyusal uyaranları ileten sinirlerdir. Hedef sinirlerden sadece bir veya ikisine soğutma etkisi sağlayarak, vücudun belirli bir bölgesindeki ağrı sinyallerini etkili bir şekilde modüle edebiliyoruz” dedi.  Ayrıca cihazın tüm bileşenlerinin biyo-uyumlu olduğunu ve cerrahi ekstraksiyona gerek kalmadan günler veya haftalar sonra vücutta emildiğini söyledi.



Neandertaller 200 bin yıl önce tahta mızraklarla at avlamış

Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)
Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)
TT

Neandertaller 200 bin yıl önce tahta mızraklarla at avlamış

Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)
Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)

Bilim insanları, Neandertallerin 200 bin yıl önce tahta mızraklarla at sürülerini avladığını öne sürdü. Yeni çalışma modern insanların en yakın akrabasının geçmişinde az bilinen bir döneme ışık tutuyor.

Almanya'nın Schöningen bölgesindeki arkeolojik kazı alanında 1994'te yapılan çalışmalarda, Paleolitik dönemden kalma bugüne kadarki en sağlam tahta mızraklar keşfedilmişti. 

İlk başta 400 bin ve sonra 300 bin yıl önceye tarihlenen mızrakları, modern insanlar (Homo sapiens) ve Neandertallerin ortak atası Homo heidelbergensis'in yaptığı düşünülüyordu. 

Ancak bulguları hakemli dergi Science Advances'ta 9 Mayıs Cuma günü yayımlanan çalışmaya göre mızraklar daha yeni ve muhtemelen Neandertaller tarafından kullanıldı.

Yeni bir yönteme başvuran bilim insanları, mızraklarla aynı tortu tabakasında bulunan salyangoz kabuklarının amino asit analizini yaparak silahları tarihledi. Bulgular aletlerin yaklaşık 200 bin yıl önce yapıldığına işaret ediyor.

Neandertallerin kullandığı anlaşılan bu silahlar, bozulmamış haldeki en eski tahta mızrak olma özelliğini koruyor. 

Araştırmacılar Neandertaller hakkındaki bilgilerin büyük bölümü 60 bin ila 40 bin yıl önceden geldiği için yeni çalışmanın önem arz ettiğini söylüyor.

Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi'nden makalenin ortak yazarı Dr. Jarod Hutson "Schöningen, Neandertal davranışının daha eski yönünü gösteriyor ve bu da bir boşluğu dolduruyor ve 200 bin yıl önce Neandertallerin hayatında neler olup bittiğine dair çok net bir resim veriyor" diyor.

Dr. Hutson örneğin mızrakların "bu kadar eski bir şey için epey gelişmiş" seviyede olduğunu belirtiyor.

Kazı alanında, kesilerek öldürülmüş yaklaşık 50 atın kalıntıları da keşfedilmişti. Bilim insanları Neandertallerin bu hayvanları mızrakla avladığını düşünüyor. 

Araştırmacılar bölgenin, at ailelerinin hedef alındığı bir pusu ve avlanma alanı olduğunu öne sürerek makalede şöyle yazıyor:

Bu rutin başarı seviyesine ulaşmak için Schöningen'deki av saldırıları, ortak bir dizi hedefle tam bir işbirliği içinde gerçekleştirilmiş olmalı. 

Bu kadar koordineli bir avlanma stratejisinin varlığı, yaklaşık 200 bin yıl önce ciddi bir organizasyon ve iletişim becerisine işaret ediyor.

Ekip, bu dönemde yeni yeni ortaya çıkan Homo sapiens'le Neandertallerin birbirine daha önce düşünülenden daha fazla benzediğini tahmin ediyor.

Ancak bazı uzmanlar bulgulara şüpheyle yaklaşarak mızrakların ne zaman ve kim tarafından kullanıldığını anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.

Göttingen Üniversitesi'nden arkeolog Thomas Terberger, yer almadığı çalışma hakkında "Şu an için argümanları ilgi çekici buluyorum ama kesinlikle ikna edici değiller" diyor. 

Independent Türkçe, IFLScience, Interesting Engineering, AP, Science Advances