Dibeybe ve Başağa Libyalıların öfkesini kontrol altına almak için seçim vaadini kullanıyor

Başağa ve Dibeybe Libyalıların öfkesini kontrol altına almak ve sokağa çıkmalarını engellemek için seçim vaadini kullanıyor.

Fethi Başağa (Başağa’nın basın ofisi)
Fethi Başağa (Başağa’nın basın ofisi)
TT

Dibeybe ve Başağa Libyalıların öfkesini kontrol altına almak için seçim vaadini kullanıyor

Fethi Başağa (Başağa’nın basın ofisi)
Fethi Başağa (Başağa’nın basın ofisi)

Libya’da geçtiğimiz günlerde vatandaşların geniş katılımlı gösteriler düzenlemesine sebep olan elektrik kesintileri başta olmak üzere temel hizmetlerdeki yetersizliğin devam ettiği bir dönemde, iktidar savaşı veren Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdülhamid Dibeybe ve İstikrar Hükümeti Başkanı Fethi Başağa, seçimleri düzenleme konusunda çokça taahhüt verdikleri için son günlerde halk tarafından eleştiriliyor.
Libyalı siyasetçiler Dibeybe ve Başağa’nın, başkent Trablus’ta kendilerine bağlı silahlı gruplar arasında çıkan çatışmalarla yetinmeyerek, seçim çağrısı yapma yetkileri olmamasına rağmen destek toplamak için seçimleri düzenleme gücüne sahip olduklarına dair yaptıkları açıklamalarla “soğuk çatışma” aşamasına geçtikleri görüşünde.
Devlet Yüksek Konseyi Üyesi Ebu’l Kasım Kuzeyt, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Hangi hükümetin seçimleri düzenleme gücüne sahip olduğuna dair başlayan tartışmalar yanlıştır. Çünkü bu yürütmenin değil, yasamanın yetkisindedir” dedi.
Kuzeyt, açıklamasının devamında şunları kaydetti:
“Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi uzlaşmadan seçimler yapılamaz. Bu iki kurum seçimlerin yasal zeminini oluşturmakla sorumludur. Dolayısıyla rakip iki hükümetin, seçimleri en kısa veya gelecekteki bir tarihte düzenleme konusunda verdikleri taahhüt, yerine getirebilecekleri bir taahhüt değildir. Bu yöndeki çağrılar yerel ve uluslararası kamuoyunu memnun etme çabasıdır. Dibeybe ve Başağa, Libyalıların büyük bir kesiminin, mevcut siyasi elitlere karşı alternatif aday olmak için parlamento seçimlerinin kapısının açılmasını büyük bir arzuyla istediğinin farkındalar. Bu nedenle özellikle bu kesimi hedefliyorlar ve değişim tarihi müjdesi veriyorlar. Ayrıca seçim ve demokrasi gibi sihirli sözcüklerle uluslararası topluma şirin gözükmeye çalışıyorlar. Dürüst bir hükümet ‘anayasal zemin tamamlandığında seçimleri destekleyeceğim’ demelidir. Dürüst bir hükümet kendi kadrolarının seçimde aday olmayacağını ilan etmelidir. Ancak şu an yaşananlar daha çok bu hükümetteki kadroların seçim propagandasına benziyor. Elbette Batı ülkeleri iki hükümete de güvenmiyor. Ancak politika güven veya güvensizlik üzerine inşa edilemez. Politika sadece çıkarlara bakar.”
Dibeybe, haziran ayı sonunda düzenlemeyi taahhüt ettiği seçimler için geçen Mart ayı sonunda “Halka Güvenin Teslimi” adında bir komite kurmuştu. Komite üyeleri, seçimlerin yakın zamanda yapılacağına dair işaretlerin olmaması üzerine istifa etmelerine rağmen Dibeybe parlamento seçimlerinin bu yılın sonunda yapılması için çabaladığını söylemeye devam ediyor.
Dibeybe’nin rakibi Başağa da parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en kısa zamanda düzenlenmesine odaklanan bir yol haritası ilan etmişti. Başağa, seçimlerle ilgili gerekli teknik meseleler, tarihler ve adımlar üzerinde çalışması için “Seçimler ve Seçmen İşleri Yüksek Koordinatörü” makamı oluşturmuştu.
Seçimlerin yakın bir tarihte düzenlenmesine ihtimal vermeyen Kuzeyt, “Sadece parlamento seçimlerinin yapılmasını isteyenler veya hem parlamento hem de cumhurbaşkanlığı seçimlerinin aynı anda yapılmasını isteyenler var. Üzerinde çokça anlaşmazlığın olması nedeniyle seçimlerin yapılması bence çok zor” dedi. Cumhurbaşkanı adaylarıyla ilgili kriterler ve cumhurbaşkanına verilecek yetkiler konusunda yaşanan anlaşmazlıklara işaret eden Kuzeyt, “Tüm taraflar kendi destekçilerini esas alan detaylı seçimler istiyor. Dolayısıyla bir seçim zemini veya seçim kanunu üzerinde uzlaşı sağlanmasına ihtimal vermiyorum” dedi.
Siyasi Diyalog Forumu Üyesi Amal Bukaikas, Dibeybe ve Başağa’nın medyada seçimleri düzenleme konusunda giriştikleri rekabetin Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi’nin işine yarayan bir durum olduğunu söyledi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Bukaikas, “Bazı medya kanalları ve siteleri iki adamın (Dibeybe ve Başağa) seçimleri yapma gücüne sahip olup olmadıklarıyla ilgili konuşuyor ve analizler yapıyor. Bu konuda ortaya koydukları planları gerçekleştirebilecek imkan ve potansiyelleri değerlendiriliyor. Anayasal bir zemin üzerinde uzlaşmaya varma hususunda başarısız olan Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi’nin mevcut krizin ömrünü uzatma konusundaki asıl sorumluluğunu unutanlar var. Başağa ve Dibeybe’nin seçimlerle ilgili planlarını öne çıkaran devasa medya imkanlarına rağmen bu mesele kendi işlerini yürütmekle uğraşan Libya sokağının büyük bir kesiminin dikkatini çekmiyor. Çünkü siyaset sahnesindeki çoğu aktörün seçimleri istemediğini gören halk, seçimlerin yakın bir tarihte olacağına inanmıyor” ifadelerini kullandı.
Sorbonne Üniversitesi'nde ve bir dizi Avrupa üniversitesinde siyaset bilimi öğretim görevlisi olarak çalışan Libyalı akademisyen Mebruk Derbaş, Dibeybe ve Başağa’nın seçim bahanesiyle mevcut geçiş sürecini uzatmaya çalıştığını belirtti.
Derbaş, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti:
“İki hükümetin davranışları, Libya sahnesinde kalabilmek için seçimleri bir araç olarak kullanma açısından yeni sayılmaz. Zira Libya daha önceki geçiş hükümetleri ve meclislerinin bu tür davranışlarına şahit oldu. Bunların hepsi yalnızca uluslararası baskı altında yetkilerinin sona erdiğini kabul etti ve mecburen iktidarı terk etti, isteyerek değil. Bu sahne 2012’de kurulan Ulusal Kongre’nin devamı niteliğindeki Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi tarafından tekrarlanıyor. İki tarafın medya gücü hükümetin rolünü anlamadıklarını gösteriyor. (Başağa ve Dibeybe) Hükümetin hizmet veren ve vatandaşların geçimiyle ilgilenen bir rol alması gerektiğini anlamıyor. Dibeybe ve Başağa’nın medyası Batı’dan kendilerine yapılan destek açıklamalarını, Avrupalı ve Amerikalı liderlerle yaptıkları görüşmeleri servis etmekle meşgul. Bu yöntem, Libya kriziyle ilgili karar alma sürecinde etkili değil. Mevcut durum aynen devam edecek. Sokakta silahlı gruplar ve korku olacak.”



Yemen'de taraflar arasında ‘ABD yıkımını ülkenin başına kim musallat etti?’ tartışması

ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)
ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)
TT

Yemen'de taraflar arasında ‘ABD yıkımını ülkenin başına kim musallat etti?’ tartışması

ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)
ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)

Tevfik eş-Şenvah

Yemen’in meşru hükümeti ve Husiler, on yılı aşkın bir süredir Yemen'in başına bela olan yıkımın sorumlusu olarak birbirlerini suçlamaya devam ediyor. Yemen Enformasyon Bakanı Muammer el-Eryani dün yaptığı açıklamada, İran destekli Husilerin 2014 yılındaki darbeden bu yana ‘Yemen'in altyapısı ve ekonomisindeki yıkımın başlıca nedeni olmakla’ suçladı.

Aynı zamanda uluslararası meşruiyete sahip Yemen hükümetinin sözcüsü olan Eryani, Husilerin kurtarılmış bölgelerdeki hayati tesislere sistematik saldırılar düzenlediğini, örneğin 30 Aralık 2020 tarihinde Aden Uluslararası Havalimanı'na İran yapımı balistik füzelerle düzenledikleri saldırıda 25 kişinin öldüğünü, 110 kişinin de yaralandığını ve havalimanının altyapısının zarar gördüğünü söyledi. Husilerin 2022 yılında da Hadramut ve Şebva'daki petrol ihracat edilen limanlara yönelik saldırılarda bulunduklarını belirten Eryani, bunlar arasında insansız hava araçları (İHA) ve balistik füzeler kullanılarak ed-Debba ve Neşime limanlarına yönelik saldırıların da olduğunu ifade etti.

Yemenli Bakan, söz konusu saldırıların Husilerin iddia ettiği gibi Yemen'i ya da Gazze'yi savunmak için değil, Yemen'i yok etmeyi, halkını yoksullaştırmayı ve bölgenin güvenliğini baltalamayı amaçlayan İran gündemini uygulama stratejisinin bir parçası olduğunu söyledi.

Husilerin Kızıldeniz'deki uluslararası gemilere yönelik saldırıları da dâhil olmak üzere çeşitli maceraperestliklerinin, ABD ve İngiltere tarafından ‘Refahın Muhafızı Operasyonu’ kapsamında geçtiğimiz yıl ocak ayında başlayan askeri saldırılarını tetiklediğini söyleyen Eryani, bu saldırıların yıkımın birincil nedeni olmadığını, daha ziyade Husilerin saldırılarına karşı bir yanıt olduğunu vurguladı.

Öte yandan Husiler, Yemen halkının çektiği acılardan başta Yemen’in meşru hükümeti olmak üzere ABD ve müttefiklerinin sorumlu olduğunu söyledi. ABD merkezli haber kanalı NBC tarafından aktarılan Husilere bağlı medya organlarının haberlerine göre Husiler, 17 Mart 2025 tarihinde 53 kişinin ölümüne ve 98 kişinin yaralanmasına neden olan ABD’nin son saldırılarını ‘suç teşkil eden saldırganlık’ olarak nitelendirdi. Kızıldeniz’deki gemilere ve askeri hedeflere yönelik saldırılarının dış müdahaleye ve Gazze'ye uygulanan kuşatmaya karşı savunma amaçlı bir yanıt olduğunu vurgulayan Husiler, Filistinlilerle dayanışma içinde olduklarını açıkladılar.

Medyada yer alan haberlere göre Husilerin Kızıldeniz’de uluslararası gemilere yönelik saldırıları ülke içindeki popülariteleri ve saflarına savaşçı çekme hızını arttırdı. Uluslararası toplumu kendileriyle etkileşime girmeye zorladılar ve Yemen'in resmi hükümeti olarak tanınmamalarına rağmen popüler bir yankı uyandırdılar. Nüfuzları zayıf olmasına rağmen İsrail'e füze atmalarının ardındaki gizli amaçlarından biri de buydu.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan çevirdiği habere göre Yemen hükümeti, İran'ı, ‘Birleşmiş Milletler (BM) silah ambargosunu ihlal ederek Husileri İHA ve balistik füzeler gibi çeşitli silahlarla desteklemekle’ suçluyor. Buna karşın İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Genel Komutanı Hüseyin Selami, İran medyasına yaptığı açıklamada, Tahran'ın Husilerin kararlarını doğrudan kontrol ettiği iddialarını reddederek Husilerin kararlarını bağımsız bir şekilde aldıklarını vurguladı. Ancak Yemen hükümeti çevreleri İran'ın desteğinin Husilerin eylemlerinin ana kaynağı olduğunda ısrar ediyor.

Yemen hükümeti, ABD'nin hava saldırıları sonucunda Husilerin kontrolündeki limanlarda meydana gelen ağır kayıpların ardından ‘Husiler Yemen'e yıkım getiriyor’ etiketiyle (hashtag) bir sosyal medya kampanyası başlattı. Kampanyanın amacının ‘Husilerin suçlarını ifşa etmek ve ülke kaynaklarına verdikleri zararın boyutlarını ortaya koymak, altyapı ile ekonomik ve sivil tesislerin tahrip edilmesinden ve bunların savaş amacıyla kullanılmasından onları tamamen sorumlu tutmak’ olduğu belirtildi.

Husiler cuma günü, ABD'nin Yemen'in batısındaki Hudeyde ilinde bir petrol ihracatı limanına gece boyunca düzenlediği saldırılarda ölenlerin sayısının 80'e yükseldiğini ve bu sayının Washington'ın bir ay önce başlattığı yoğun hava saldırılarının en ölümcülü olduğunu açıkladılar.

Bu arada saldırılar şiddetlenmeye devam ederken, ABD ile İran arasındaki müzakereler Umman’ın başkenti Maskat'ın ardından Roma'da tüm hızıyla devam ediyor. Basında yer alan haberlerde, İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney’in Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman'la bölgedeki birçok karmaşık meseleyi görüşmek üzere bir araya gelmesinin ardından gerilimin azalacağına dair umutlar ifade edildi.