Ortadoğu'daki ilk spinal ligasyon ameliyatı Birleşik Arap Emirlikleri’nde gerçekleştirildi

Dubai. (Reuters)
Dubai. (Reuters)
TT

Ortadoğu'daki ilk spinal ligasyon ameliyatı Birleşik Arap Emirlikleri’nde gerçekleştirildi

Dubai. (Reuters)
Dubai. (Reuters)

BAE’de doktorlardan oluşan ekip, Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinin ilk spinal ligasyon ameliyatını başarıyla gerçekleştirdi.
DPA’nın bildirdiğine göre Dubai'deki Burjeel Hastanesi doktorları, omurgasında bilinmeyen bir nedenden dolayı eğrilik olan Ürdünlü 13 yaşındaki bir kızı ameliyat etti.
Hastanede ortopedi cerrahı olan Dr. Firas Hasban, ortaokul üçüncü sınıf öğrencisi olan Ürdünlü Selma'nın göğüs ve bel eğrisinin 65 derece olduğunu ve bu durum nedeniyle kısa gövdeli, alt kamburlu, düzensiz pelvisli ve sırt ağrısı olan sırt deformitesi bulunduğunu bildirdi. Doktor çarşamba günü yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
"Omurga eğriliğini düzeltmek için geleneksel seçenek, spinal füzyon cerrahisidir. İki veya daha fazla omur, vidalar kullanılarak kalıcı olarak tek bir yapıya birleştirilir. Ancak bu ameliyat omurganın hareketini ve büyümesini sınırlar.”
Dr. Hasban, 2019'da ABD Gıda ve İlaç İdaresi'nin, omurganın hareketini ve esnekliğini korurken omurların kaynaşmasını engellemeden sürekli büyümesine izin veren minimal invaziv bir teknik olan vertebral cisim ligasyonu adı verilen yeni bir omurga eğriliği tedavisini onayladığını belirtti.
Ayrıca ameliyatın nasıl gerçekleştiğine dair şunları söyledi:
 “Sırtın kesilerek omurilik ve sinir köklerinin manipüle edilmesini içeren omurilik ameliyatlarından farklı olarak, eğri dışında omurgaya elastik bir kord üzerine kemik vidaları ile tutturulduğu endoskop aracılığıyla karında gizli kesiler yapıyoruz.  Bu ameliyatın avantajı, hastanın ameliyat sonrası çok miktarda kan kaybetmesini veya şiddetli ağrı yaşamasını engellemesi ve spinal füzyon ameliyatına göre daha hızlı iyileşmesidir. Ameliyattan sonra Selma'nın durumu oldukça iyi. Dört hafta sonra spor da dahil olmak üzere tüm aktivitelerini herhangi bir kısıtlama olmaksızın yapabilecek.”



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature