عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

UAEA: İran, modern ekipmanlarla uranyum zenginleştirmeye başladı

İran, Fordo bölgesinde bulunan yeraltı nükleer tesisinde uranyum zenginleştirme çalışmalarına başladı

İran, 10 Nisan 2021 Ulusal Nükleer Enerji Günü'nde yeni nesil santrifüjlerini sergilemişti (Reuters)
İran, 10 Nisan 2021 Ulusal Nükleer Enerji Günü'nde yeni nesil santrifüjlerini sergilemişti (Reuters)
TT
TT

UAEA: İran, modern ekipmanlarla uranyum zenginleştirmeye başladı

İran, 10 Nisan 2021 Ulusal Nükleer Enerji Günü'nde yeni nesil santrifüjlerini sergilemişti (Reuters)
İran, 10 Nisan 2021 Ulusal Nükleer Enerji Günü'nde yeni nesil santrifüjlerini sergilemişti (Reuters)

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) dün yayınladığı bir raporda, İran'ın Fordo bölgesinde bulunan yeraltı nükleer tesisinde uranyum zenginleştirme seviyeleri arasında daha kolay geçiş yapabilen gelişmiş ekipmanlar kullanarak uranyum zenginleştirme seviyesini artırmaya başladığı belirtildi. Sadece UAEA üyesi ülkelere yönelik olan ancak Reuters’ın ortaya çıkardığı gizli raporda UAEA, İran'ın 166 makinelik IR6 santrifüj grubunu yüzde 5'e kadar zenginleştirilmiş uranyum hekzaflorür (UF6) ile beslemeye başladığını doğruladı.
Raporda, İran'ın UAEA’ya, söz konusu santrifüjleri uranyumu yüzde 20'lik bir saflık seviyesine ulaştırmak için kullanmayı amaçladığını bildirdiği belirtildi. Bu oran diğer tesislerde ürettiği yüzde 60'lık ve silah üretmek için gereken yüzde 90’lık oranlardan daha az.
Bu gelişmeler, resmi adı Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olan 2015 tarihli nükleer anlaşmayı canlandırmak amacıyla Nisan 2021'de Avusturya’nın başkenti Viyana’da başlayan müzakerelerin askıya alınmasının ardından bu müzakerelerin yeniden başlamasına yönelik Haziran ayı sonlarında Katar'ın başkenti Doha'da ABD ile İran arasında Avrupa Birliği'nin (AB) arabuluculuğunda yapılan dolaylı görüşmelerin ardından yaşandı. Washington, Doha’daki müzakerelerde ‘hiçbir ilerleme kaydedilmediğini’ açıkladı.
ABD, 2018 yılında eski Başkan Donald Trump yönetimi İran ile imzalanan nükleer anlaşmadan çekildiğini duyurdu. Ardından Washington, Tahran'a yönelik ekonomik yaptırımları yeniden uyguladı. Tahran ise buna, başta uranyum zenginleştirme seviyeleri olmak üzere anlaşmadaki temel taahhütlerinin çoğundan geri çekilmeye başlayarak yanıt verdi.
AB, ABD'nin anlaşmaya geri dönmesi ve İran'ın ABD tarafından kendisine uygulanan yaptırımların kaldırılması karşılığında anlaşmadaki yükümlülüklerinin tamamını yeniden yerine getirmeye başlaması için Nisan 2021'de Viyana'da İran ile ABD arasında dolaylı müzakereler başlattı. Fakat Viyana’daki müzakereler geçtiğimiz Mart ayında askıya alındı.
Öte yandan İran Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Şehram İrani, İran yapımı, en son ekipmanlarla donatılmış Damavand muhribinin yakında özel bir törenle İran Donanması’nın Kuzey Filosuna katılacağını duyurdu. İran'ın yarı resmi haber ajansı Fars’ın haberine göre dün gerçekleştirilen ‘Sürdürülebilir Güvenlik 1401’ tatbikatı sırasında gazetecilere açıklamalarda bulunan Amiral İrani, “Komşu, kardeş ve dost ülkeler de bu tatbikatlara katılırsa onların seviyesi de büyük oranda yükselecektir” ifadelerini kullandı.
İranlı Amiral ülkesinin düşmanlarına hitaben ise şunları söyledi:
“İran Silahlı Kuvvetleri gelişen bir aşamaya ulaştığından, önceki yanılsamalarının döneminin sona erdiğini çok iyi bilmeliler.”
Fars Haber Ajansı, İran Donanması'nın Sürdürülebilir Güvenlik 1401 tatbikatı Cuma günü, kara ve hava kuvvetlerinden çeşitli birliklerin katılımıyla Hazar Denizi sularında başladı. Tatbikatlara, Kara Kuvvetleri Komutanlığı bünyesindeki piyade birliklerinin yanı sıra füze, helikopter, insansız hava araçları (İHA), elektronik harp sistemleri fırlatan deniz birlikleri de katıldı.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Öcalan, 26 yıl hapis yattıktan sonra kendisini ‘barış elçisi’ olarak nitelendiriyor

Dünyanın dört bir yanındaki Kürtler Öcalan'ı bir kahraman olarak görüyor ve serbest bırakılmasını talep ediyor. (AFP)
Dünyanın dört bir yanındaki Kürtler Öcalan'ı bir kahraman olarak görüyor ve serbest bırakılmasını talep ediyor. (AFP)
TT
TT

Öcalan, 26 yıl hapis yattıktan sonra kendisini ‘barış elçisi’ olarak nitelendiriyor

Dünyanın dört bir yanındaki Kürtler Öcalan'ı bir kahraman olarak görüyor ve serbest bırakılmasını talep ediyor. (AFP)
Dünyanın dört bir yanındaki Kürtler Öcalan'ı bir kahraman olarak görüyor ve serbest bırakılmasını talep ediyor. (AFP)

PKK’nın feshedildiğini ve silah bıraktığını açıklayan kurucu lider Abdullah Öcalan, Türkiye tarihine ‘barış elçisi’ olarak adını yazdırdı.

27 Şubat'ta yüz binlerce Kürt Türkiye'nin güney ve doğusundaki şehirlerde, Suriye'nin kuzeydoğusunda binlerce Kürt  sokaklara dökülerek Öcalan'ın PKK'ya yaptığı dağılma ve silah bırakma çağrısına destek verdi.

76 yaşındaki Öcalan, 26 yıldır Türkiye'nin batısındaki Marmara Denizi'nin güneyinde, İstanbul'a 51 kilometre uzaklıkta Bursa iline bağlı İmralı Adası’ndaki izole bir cezaevinde tek başına tutulmasına rağmen, Türkiye'deki Kürt sorununun çözümü konusunda halen ‘anahtar’ ve ‘gerekli adam’ olarak görülüyor.

hyuı
Öcalan'ın PKK'ya silah bırakma ve dağılma çağrısını duyururken çekilen son fotoğrafı (EPA)

4 Nisan 1949'da Şanlıurfa'nın Halfeti ilçesine bağlı Ömerli köyünde bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak dünyaya gelen Öcalan’ın fikirleri, 1970'lerde solcular ve sağcılar arasında yaşanan şiddetli sokak çatışmalarıyla şekillendi.

Kürtlerin ‘kahraman’ olarak gördüğü Öcalan, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden ayrıldıktan sonra bağımsız bir Kürt devletinin kurulması için mücadele etmeye yemin ederek Türk solundan ayrıldı ve 28 Kasım 1978'de Diyarbakır'ın Lice ilçesinde PKK’yı kurdu.

1984'ten bu yana Suriye'de on binlerce insanın ölümüne neden olan bir isyana liderlik etti (kurbanların sayısına ilişkin tahminler 15 bin ila 40 bin arasında değişmekte). Türkiye, ABD ve Avrupa Birliği (AB) PKK’yı terör örgütü olarak tanımlıyor.

zxcdfgt
Öcalan'ın 1999'da Kenya'da yakalandıktan sonra Türkiye'ye getirilişi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Arşiv - Türk medyası)

Türkiye'nin 1998'de Öcalan yüzünden Suriye'yi savaşla tehdit etmesinin ardından Şam, savaşın patlak vermesini önlemek için Mısır ve İran'ın araya girmesiyle Öcalan'ı sınır dışı etmek zorunda kaldı ve bunun sonucunda Türkiye'ye, güvenliğine yönelik bir tehdit oluşması halinde PKK üyelerini kovalamak için Suriye topraklarına 5 kilometre mesafeye kadar girme hakkı veren Adana Anlaşması imzalandı.

Öcalan, 15 Şubat 1999'da Kenya'nın başkenti Nairobi'de yakalanıp Türk özel kuvvetlerinin koruması altında Ankara'ya getirilmeden önce Rusya'ya, ardından İtalya ve Yunanistan'a sığınmıştı. 29 Haziran 1999'da terör örgütü kurmak ve yönetmek suçundan idama mahkûm edildi.

Türkiye'nin 2004 yılında AB'ye katılım müzakereleri çerçevesinde idam cezasını kaldırması üzerine cezası infaz edilmedi ve İmralı Cezaevi’ndeki bir hücrede tek başına tutulmak üzere şartlı tahliye imkânı olmaksızın müebbet hapis cezasına çevrildi.

xsdfgrt
Öcalan, 1992 (AFP)

Öcalan'ın 27 Şubat'ta yaptığı ‘barış ve demokratik toplum’ çağrısı, 2000'li yılların başında ve 2013'te başarısızlıkla sonuçlanan iki girişimin ardından üçüncü ateşkes çağrısıydı. Müzakerelerde varılan mutabakatın reddedilmesi ve Türkiye'de Kürt sorunu olmadığı iddia edilmesiyle çatışmaların tetiklemesiyle ikinci çağrı da çöktü. Ancak Erdoğan'ın AK Parti'nin büyük gerilemeler yaşadığı bir seçim dönemine denk gelen önceki tutumuna rağmen, bizzat Öcalan, Kürtler ve Türkler arasında kardeşliği sağlamak ve topluma barış getirmek umuduyla yeni bir barış çağrısıyla, PKK'nın feshedilmesi ve silahsızlandırılması arzusuyla geri döndü... Ancak bu yeni çağrının Türkiye'de ve bölgede Kürt sorununa kalıcı bir çözüm getirip getirmeyeceğini ya da siyaset koridorlarında ve seçim taktiklerinde kaybolup gitmeyeceğini kimse bilmiyor.