Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının 9. turu ertelendi

İsviçre'nin Cenevre kentinde, Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen başkanlığındaki Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının bu ay gerçekleşmesi planlanan 9. tur oturumları ertelendi.

BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pederson (Reuters)
BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pederson (Reuters)
TT

Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının 9. turu ertelendi

BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pederson (Reuters)
BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pederson (Reuters)

Pedersen, yazılı açıklamasında, geçen ayki 8. tur görüşmelerinde 25-29 Temmuz'da yapılacağı yönünde karar alınan 9. tur oturumlarının, planlanan zamanda gerçekleşmeyeceğini bildirdi.
Çatışma ortamının sürdüğü Suriye'de tarafların farklılıklarına rağmen siyasi süreci korumasının önemine dikkati çeken Pedersen, Komite üyelerine yapıcı diplomasiyi sürdürme çağrısında bulundu.
9. tur görüşmelerinin ne zaman yapılacağına dair bilgi verilmedi.

"Komite faaliyetlerinin durdurulması kabul edilemez"
Pedersen'in açıklamasının ardından Komitenin muhalefet delegesi eş başkanı Hadi el Bahra, yazılı açıklamasında, Beşşar Esed rejim delegesinin aday gösterdiği eş başkanın, "Rusya'nın taleplerinin yerine getirilmesi durumunda toplantılara katılabilecekleri bilgisini verdiği" ve 9. turun bu yüzden ertelendiğini öne sürdü.
El Bahra, "Bu komite, Suriye halkının çıkarlarını korumak için kuruldu. Dolayısıyla Komite faaliyetlerinin hangi sebeple olursa olsun, özellikle başka bir devletin talebinin yerine getirilmesi için askıya alınması kabul edilemez." açıklamasında bulundu.

Önceki turlarda anlaşma sağlanamamıştı
BM Cenevre Ofisi'nde 18-22 Ekim 2021'de yapılan Komitenin 6. tur görüşmelerinde, Esed rejimini temsil eden heyetin eş başkanı hukukçu Ahmed Kuzbari ile muhaliflerin eş başkanı Hadi el Bahra, ilk kez aynı masada karşılıklı oturmuştu. Buna rağmen rejim heyeti, daha önceki turlardaki uzlaşmaz tavrını devam ettirmişti.
Pedersen, 6. turun da başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından "büyük bir hayal kırıklığı" yaşadığını belirtmiş ve ilk kez isim vererek Esed rejimini suçlamıştı.
21-25 Mart'ta düzenlenen 7. tur oturumlarında da somut ilerleme kaydedilememiş, görüşmelerin sonunda Pedersen basın toplantısı düzenlememişti.
8. tur görüşmeleri de 30 Mayıs ile 3 Haziran arasında gerçekleşmiş, taraflar arasında bir uzlaşma sağlanamamıştı.

Suriye Anayasa Komitesi
2019'da BM'nin desteğiyle kurulan Suriye Anayasa Komitesi, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor.
Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, muhalefet heyeti, sivil toplum temsilcileri olmak üzere 3 grup bulunuyor.
Anayasa yazımından sorumlu küçük yapı ise 3 listeden seçilen 15'er kişiden meydana geliyor.
45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları 150 kişilik büyük yapının onaylaması, karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75'inin "evet" oyu vermesi gerekiyor.



Şam'da Şera ile SDG lideri Abdi arasında Barrack'ın da katıldığı bir toplantı gerçekleşiyor

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera (Reuters)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera (Reuters)
TT

Şam'da Şera ile SDG lideri Abdi arasında Barrack'ın da katıldığı bir toplantı gerçekleşiyor

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera (Reuters)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera (Reuters)

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi başkanlığındaki Kürt heyeti arasında, ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın da katıldığı görüşme Şam'da başladı.

Görüşme, eş-Şera ve Abdi'nin 10 Mart'ta ABD himayesinde imzaladıkları ve ‘sınır kapıları, havaalanı, petrol ve doğalgaz sahaları dahil olmak üzere Suriye'nin kuzeydoğusundaki tüm sivil ve askeri kurumların Suriye devletinin idaresine dahil edilmesini’ öngören bir dizi maddeden oluşan anlaşmadan dört ay sonra gerçekleşti.

Ancak Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi daha sonra anayasal deklarasyon ve çeşitliliği yansıtmadığını söylediği bir hükümetin kurulması nedeniyle Suriye yönetimini eleştirdi. Geçtiğimiz ay Kürt güçleri ‘demokratik ve adem-i merkeziyetçi’ bir devlet talep etmiş, Şam da buna yanıt olarak ülkede ‘bölücü bir gerçeklik dayatma girişimlerini’ reddettiğini açıklamıştı.

Şarku'l Avsat'ın AFP'den aktardığı habere göre  adının açıklanmasını istemeyen bir Kürt kaynak, “SDG liderinin başkanlığındaki bir Kürt heyeti bugün DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK) temsilcilerinin eşliğinde Şam'a gitti ve şu anda Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile görüşüyor. Görüşmede ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack da yer alıyor” ifadelerini kullandı.

Toplantının gündemi hakkında bilgi sahibi olan kaynak, ‘görüşmelerde dört ana dosyanın ele alındığını, bunların Suriye devletinin yapısı, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile Şam hükümeti arasındaki ilişki, ekonomi ve askeri güç olduğunu’ söyledi.

Çatışmaların patlak vermesinden önce onlarca yıl ötekileştirme ve dışlanmaya maruz kalan Kürtler, yeni yönetimin karar alma mekanizmasını merkezileştirme ve kilit unsurları geçiş sürecinin yönetiminden dışlama girişimini eleştiriyor.

Abdi, mayıs sonunda bir televizyon kanalına verdiği röportajda, “Şam ile vardığımız mutabakata bağlıyız ve şu anda uygulama komiteleri aracılığıyla bu anlaşmayı hayata geçirmek için çalışıyoruz” dedi. Abdi ayrıca, tüm bileşenlerin tam haklarla yaşadığı ve hiç kimsenin dışlanmadığı adem-i merkeziyetçi bir Suriye’ye olan bağlılığını vurguladı.

Eş-Şera'nın Şam'a gelişinden kısa bir süre sonra tüm silahlı askeri grupları dağıtacağını açıklamasına rağmen, ABD destekli Kürtler, 2019'da son kalesinden çıkarılana kadar DEAŞ'la mücadelede etkili olduğunu kanıtlayan organize askeri güçlerini korumakta ısrar ediyor.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, Şam'ın ihtiyaç duyduğu büyük petrol ve doğalgaz sahaları da dahil olmak üzere kuzey ve doğu Suriye'nin büyük bölümünü kontrol ediyor.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani daha önce Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile imzalanan anlaşmanın şartlarının uygulanmasının ‘ertelenmesinin’ ülkedeki ‘kaosu uzatacağı’ uyarısında bulunmuştu.