Pakistan ordusu: Hükümet ve Pakistan Talibanı anlaşmalı

Pakistan polisi, geçen hafta sonunda Eski Başbakanı İmran Han’a sadık Tahrik-i İnsaf Partisi’nin destekçilerinin düzenlediği yürüyüşü önlemek için güvenlik alarmı halindeyken (EPA)
Pakistan polisi, geçen hafta sonunda Eski Başbakanı İmran Han’a sadık Tahrik-i İnsaf Partisi’nin destekçilerinin düzenlediği yürüyüşü önlemek için güvenlik alarmı halindeyken (EPA)
TT

Pakistan ordusu: Hükümet ve Pakistan Talibanı anlaşmalı

Pakistan polisi, geçen hafta sonunda Eski Başbakanı İmran Han’a sadık Tahrik-i İnsaf Partisi’nin destekçilerinin düzenlediği yürüyüşü önlemek için güvenlik alarmı halindeyken (EPA)
Pakistan polisi, geçen hafta sonunda Eski Başbakanı İmran Han’a sadık Tahrik-i İnsaf Partisi’nin destekçilerinin düzenlediği yürüyüşü önlemek için güvenlik alarmı halindeyken (EPA)

Pakistan ordusuna bağlı Servislerarası İstihbarat için Direktörlük Teşkilatı (ISI), İslamabad hükümetine, topluma yönelik terörist saldırı dalgasını önlemek için Pakistan Talibanı ile anlaşma sağlanmasının kesinlikle gerekli olduğu bildirdi.
ISI tarafından sunulan raporda, Pakistan Talibanı’nın Pakistan şehirlerine ve güvenlik tesislerine karşı büyük bir terör dalgası başlatmak için DEAŞ’ın yerel unsurlarıyla iş birliği yapması noktasında büyük bir fırsat yakaladığına dair uyarılar yer alıyor. Pakistan Talibanı, 2014 yılından bu yana DEAŞ’ın yan kuruluşlarıyla iş birliği içerisinde bulunuyor.
Uzmanlar, DEAŞ yerel unsurlarının çoğunlukla Taliban’ın Pakistan ve Afganistan kollarının üyelerinden oluştuğunu ve DEAŞ’dan daha radikal olduklarını söylüyor.
Pakistan ordusu ve istihbarat yetkilileri geçtiğimiz günlerde Başbakan Şahbaz Şerif’e Kabil’de Taliban liderliğiyle devam eden görüşmeler hakkında bilgi verdi. Bu brifing sırasında Başbakan’a, askeri liderliğe göre Pakistan Talibanı ile hükümet arasında bir anlaşmaya varılmasının kesinlikle gerekli olduğunu da aktardılar.
ISI’ye göre Pakistan Talibanı ile İslamabad hükümeti arasındaki görüşmelerin başarısız olması halinde, Pakistan Talibanı’nın DEAŞ ile iş birliği yapması büyük bir ihtimal.
Taliban ile görüşmeler, Afganistan Talibanı’nın gözetiminde ve Pakistan tarafında üst düzey askeri yetkililer tarafından yönetiliyor. Söz konusu görüşmeler, Taliban’ın Pakistan hükümetinin aşiret bölgelerini Pakistan topraklarına dahil eden kanunun yürürlükten kaldırması ve kabile bölgelerinin bağımsız statüsünün geri verilmesine yönelik talepleri nedeniyle durduruldu.
Pakistan hükümeti bu talebi kesin bir şekilde reddetti ve bu konuda daha fazla görüşme yapılmayacağını söyledi.

FATA sorunu
Pakistan’da “Federal yönetilen kabile alanları” (FATA Aşiretler Bölgesi), İngiltere hakimiyeti döneminden itibaren bağımsız bir yasal statüye sahiptiler ancak Pakistan parlamentosu 2018’de bir yasa çıkararak, FATA bölgelerinin özel statüsünü iptal etti. Pakistan hükümeti, Pakistan Talibanı’nın diğer taleplerini de kabul etti. Bunlar arasında, Taliban mahkumlarının serbest bırakılması ve Afganistan topraklarından Pakistan’a dönen Taliban üyelerinin ailelerinin bakımı da yer alıyordu.
3,5 milyon nüfusa sahip FATA, Hayber, Kurram, Bajur, Mohmand, Orakzai, Kuzey Veziristan, Güney Veziristan bölgelerinden oluşuyor.
Diğer yandan, Pakistan’ın kuzeybatısındaki Hayber-Pahtunhva eyaletinin başkenti Peşaver yakınlarındaki Bara bölgesinde bir güvenlik merkezine kimliği belirsiz kişiler tarafından düzenlenen saldırıda iki Pakistan polisinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Polis tarafından yapılan açıklamada, saldırganların saldırının ardından kaçtığı belirtildi.



Afgan kadınlar gizli geçim yolları arıyor

2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
TT

Afgan kadınlar gizli geçim yolları arıyor

2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)

ABD'nin Ağustos 2021'de Afganistan'dan çekilmesiyle önce Kabil'i daha sonra da ülkenin tamamını ele geçiren Taliban, Batı medyasında kadınlara yönelik yasaklarıyla konuşuluyor.

Washington Post, ailesinin geçimini sağlamak zorunda olan kadınların muhtemel cezaları da göze alarak gizli güzellik salonlarında faaliyetlerini sürdürdüğünü bildiriyor. 

22 yaşındaki Simin, otomobillerini evinden birkaç sokak ötede park etmelerini, devriye gezen askerlere dikkat etmelerini ve evine geldiklerinde kısık sesle seslenmelerini müşterilerinden istediğini anlatıyor. 

2020'de liseden mezun olduğunda hayallerini kalp cerrahlığının süslediğini ancak bunu gerçekleştiremeyince rotasını güzellik salonu işletmeciliğine çevirdiğini söylüyor:

Biz bu salonu o kadar büyük bir umut ve sevgiyle açtık ki… Kapatmamız gerektiği söylendiğinde ne hissettiğimi anlatacak herhangi bir kelime yok.

2021'de iktidarı yeniden ele geçiren Taliban, kadınların 6. sınıftan sonra eğitim almasını, devlet dairelerinde çalışmasını ve belirlenenlerin haricinde kıyafetler giymesini hızlıca yasakladı. 

Kuaförler ve güzellik salonlarının bir süre vitrinleri kapalı hizmet vermesine müsaade edilirken Simin de bu sektöre girmiş. 

Ancak Temmuz 2023'te alınan kararla birlikte ülkedeki yaklaşık 12 bin salon kapatılmak zorunda bırakıldı. 

Taliban makyaj, kaş aldırma ve peruğu hem "şeriata aykırı" buluyor hem de evlilik öncesi damat aileleri için maddi bir yük sayıyor.

Simin, babası ve erkek kardeşinin işsiz olması nedeniyle, gizli de olsa kız kardeşiyle birlikte hizmet vermeyi sürdürdüğünü belirtiyor:

Taliban bizi bulacak diye korkuyorum ama başka bir çarem yok. Ailemizin tek gelir kaynağı bu.

Taliban, Simin gibi kadınlara ne gibi cezalar verileceğini net bir şekilde açıklamadı. Birleşmiş Milletler raporları, 2023'te güzellik salonunu kapatmayan kadınların gözaltına alındığını bildiriyor. 

30 yaşındaki Sawita, Taliban'dan korkanlardan. Yasak üzerine salonunu kapatıp deri ürünlerine odaklanan bir terzi olmuş.

Tek başına engelli annesine ve 5 kardeşine bakmak zorunda kaldığını zira babasının da 8 yıl önce Taliban'ın düzenlediği bir intihar saldırısında öldüğünü aktarıyor. 

Kabil'deki bir bodrum katında diğer kadınlara nasıl ayakkabı ve çanta yapılacağını öğreten Sawita, o kadar az para kazanıyor ki ailesiyle birlikte tek odalı bir eve taşınmak zorunda kalmış:

Erken uyanıp Kuran okuduktan sonra kendi işime gittiğim eski hayatımı özlüyorum. Benim özgürlük anlayışım buydu.

Taliban, kadınları işgücünden çıkarma niyetini gizlemiyor. Çalışma ve Sosyal İşler Bakan Yardımcısı Mevleviddin Muhammed Hakbin, 2023'te "Afganların yüzde 95'i kadınlarının işe gitmesini istemiyor" derken geriye kalan yüzde 5'in beyinlerinin Batı tarafından yıkandığını savunmuştu. 

Son dönemdeyse cinsiyet ayrımcılığı politikalarına karşı çıkmayacak şekilde, kadınların "yalnızca onlara yönelik sektörlerde" çalışmasına izin veriliyor. 

Kadınlar erkeklerin giremediği pazarlar, okullar, hastaneler ve cezaevlerinde görev yapabiliyor. 

Fariba Nuri, bu durumdan memnun olanlardan. 50 yaşındaki girişimci, kadınlara pazar tezgahı açma gibi iş kurma tavsiyeleri veriyor. Taliban için "Bize çalışmamızı söylüyorlar ve yardımcı da oluyorlar" diyor. 

Bazı kadınlar da internet üzerinden ticarete başlamış. 23 yaşındaki Beheşta, kozmetik ürünleri ve takı sattığını anlatıyor. Ancak Donald Trump'ın iktidara gelişinin dış yardımları da azaltmasıyla birlikte ülkenin ekonomisi kötüye gidince onların da işleri azalmış.

Adını vermek istemeyen bir kadınsa eskiden Dünya Bankası'nda çalıştığını belirterek "İşe başvurmayı bıraktım. Burada umut kalmadı" ifadesini kullanıyor. 

Independent Türkçe, Washington Post, AP