عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Biden'ın ziyareti İsrail'in tüm taleplerini karşılamazken Filistinlileri de hayal kırıklığına uğrattı

AA
AA
TT
TT

Biden'ın ziyareti İsrail'in tüm taleplerini karşılamazken Filistinlileri de hayal kırıklığına uğrattı

AA
AA

ABD Başkanı Joe Biden'ın Ortadoğu turu kapsamındaki ilk durağı İsrail'de beklentiler karşılıksız kalırken, bu ziyaretin Filistinlileri de hayal kırıklığına uğrattığı ifade ediliyor.
ABD Başkanı Biden, Ortadoğu turu kapsamında 13-15 Temmuz tarihleri arasında İsrail'de Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve Başbakan Yair Lapid ile görüştü. Biden, Filistin'de ise Devlet Başkanı Mahmud Abbas'la bir araya geldi.
İran ile nükleer anlaşmaya geri dönülmesine karşı olan İsrail, ABD'den İran'ın nükleer faaliyetlerine karşı güvence almakla birlikte bu konuda somut bir adım atılmadı.
Biden, Filistin'de ise eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde kesilen yardımların devam edeceğini ve iki devletli çözüme bağlılığını vurguladı.
Buna karşın Filistinliler, Batı Şeria'daki yasa dışı Yahudi yerleşim birimleri ve Filistin Kurtuluş Örgütünün (FKÖ) ABD'nin terör listesinden çıkartılması konuları başta olmak üzere Biden'dan beklediği desteği göremedi.

"İsrail ziyaretten memnun"
Tel Aviv Üniversitesi Öğretim Üyesi Profesör Emmanuel Navon, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tüm talepleri yerine gelmemekle birlikte İsrail'in Biden'ın ziyaretinden memnun kaldığını savundu.
Navon, "Kudüs'te imzalanan mutabakat, pratikte etkisi olmayan bir açıklamaydı. Ne yazık ki Biden'ın Suudi Arabistan ziyareti, Suudi yönetimini normalleşme konusunda somut adımlar atmaya ikna edemedi." dedi.
Biden ve Lapid arasında imzalanan Kudüs Müşterek Stratejik Ortaklık Deklerasyonu'nu değerlendiren Navon, "Bu mutabakat başarıdan ziyade taahhütler ve beyanlar yoluyla dostluğun güçlendirilmesi. Yine de bu durum ABD ve İsrail ilişkilerinde ilerlemenin göstergesidir." ifadelerini kullandı.

4 saatlik Filistin ziyareti
ABD Başkanı Biden ziyaretinin 4 saatini Filistinlilere ayırdı. ABD Başkanı, Kudüs'teki El-Muttali Hastanesine düzenlediği bir saatlik ziyaretin ardından Batı Şeria'nın Beytullahim kentine geçerek, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile yaklaşık 3 saat süren bir görüşme yaptı.
Biden Beytullahim'de, Filistinlilerle ilişkilerde selefi Donald Trump döneminde yapılan siyasi açıklamalar ve alınan mali kararlar sayfasının kapandığını ilan etti.
Siyasi olarak 1967 sınırları çerçevesinde iki devletli çözüm seçeneğinden bahseden Biden, daha önce çok defa iki devletli çözümden bahsetmiş olsa da Barack Obama'nın 19 Mayıs 2011'de yaptığı açıklamanın bir benzerini tekrarlayarak, ilk kez çözümü 1967 sınırları ile ilişkilendirdi.

Biden, Trump'ın Kudüs tutumunu değiştirmedi
Biden'ın Beytullahim'deki konuşmasına ilişkin Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Biden, ABD ve Filistin halkları arasındaki kalıcı ilişkilere, İsrailli ve Filistinliler tarafından üzerinde anlaşmaya varılacak toprak değişimi ile 1967 sınırlarında iki devletli çözüme olan bağlılığını yineledi."
Ancak Beyaz Saray'ın söz konusu açıklamasında Biden'ın Kudüs konusundaki duruşunun selefi Trump ile aynı yönde olduğu şu ifadelerle teyit edilmiş oldu:
"Biden, ABD'nin Kudüs'ün İsrail'in başkenti olduğu konusundaki tutumunu teyit ederek, egemenlik sınırları (meselesinin) İsrailli ve Filistinlileri arasında nihai statü müzakereleriyle çözülmesi gerektiği yönündeki ABD politikasının hala geçerli olduğunu yineledi."
Açıklamada, Ürdün'ün kritik himaye rolü kabul edilerek, Kudüs'teki kutsal mekanların tarihi statüsünün korunması gerektiği de tekrar edildi.
Öte yandan Biden, Beytullahim'deki konuşmasında, "İki devletli çözümün çok uzak göründüğünü biliyorum." ifadelerini kullanarak, önceki açıklamasıyla çelişti.
Mali yardımlar konusunda ise Biden, ABD senatosundan onay alabilmesi şartıyla Kudüs Hastane ağına 100 milyon dolarlık yardım yapılması, UNRWA'ya 201 milyon dolarlık ek yardım, hasta ve savunmasız Filistinlilere 15 milyon dolar ek insani yardım yapılması gibi taahhütlerde bulundu.

Biden'ın ziyaretinde çözülemeyen meseleler
Biden'ın ziyaretinde ABD'nin Kudüs'teki Başkonsolosluğunun yeniden açılması, Filistin Kurtuluş Örgütünün (FKÖ) Washington'daki temsilciliğinin yeniden açılması, FKÖ'nün ABD'nin terör listesinden çıkarılması ile ilgili herhangi bir açıklama yapılmadı.
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Biden'ın ziyareti sonrasında gazetecilere verdiği brifingde, Biden'ın Kudüs'te ABD Konsolosluğu açılması konusundaki politikasının tutarlı ve ABD'nin tutumunun hala bu yönde olduğunu kaydederek, ABD'nin bu konuda Filistinli ve İsraillilerle iletişimde olduğunu, konunun Biden'ın ziyareti sırasında İsrail ve Filistin taraflarıyla konuşulduğunu söyledi.
Biden'ın tutumu ve aldığı kararların Trump yönetimi döneminde atılan "yanlış olduğuna inandığı bir dizi adımın" tersi yönde olduğunu dile getiren Sullivan, şu ifadeleri sözlerine ekledi:
"Önceki yönetim iki devletli çözüm seçeneğinden uzaklaştı, Filistinlilere ödediğimiz tüm fonları kesti. Filistinlilerden ve onlarla diplomatik ilişkilerden temelde uzaklaştılar. Biden buna (diplomatik ilişkilere) açıkça geri döndü. Bunu Abbas'la yaptığı görüşmede en üst düzeyde gördünüz."

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”