İngiltere, Husileri ‘Taiz geçişleri’ konusunda esnek olmaya çağırıyor

Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed bin Mübarek ile İngiltere'nin Yemen Büyükelçisi arasında Çarşamba günü Riyad'da yaptığı görüşmenin bir parçası (SABA)
Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed bin Mübarek ile İngiltere'nin Yemen Büyükelçisi arasında Çarşamba günü Riyad'da yaptığı görüşmenin bir parçası (SABA)
TT

İngiltere, Husileri ‘Taiz geçişleri’ konusunda esnek olmaya çağırıyor

Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed bin Mübarek ile İngiltere'nin Yemen Büyükelçisi arasında Çarşamba günü Riyad'da yaptığı görüşmenin bir parçası (SABA)
Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed bin Mübarek ile İngiltere'nin Yemen Büyükelçisi arasında Çarşamba günü Riyad'da yaptığı görüşmenin bir parçası (SABA)

Suudi Arabistan liderliğindeki Yemen'deki Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu, Husi grubunun Ed-Dali vilayetinde (Sana'nın güneydoğusunda) hava saldırıları düzenlendiği iddialarını "asılsız" olarak nitelendirdi.
Şarku’l Avsat’ın Suudi Arabistan haber ajansı SPA’dan aktardığı habere göre Arap Koalisyonu, Nisan 2022'nin başlarında başlayan ve 2 Ağustos'a kadar uzatılan Birleşmiş Milletler himayesindeki Yemen ateşkesinin, yürürlüğe girmesinden bu yana hava saldırılarının durduğunu bildirdi.
Koalisyon, "Yemenli taraflar arasındaki ateşkesi pekiştirmek için tüm önlemleri aldığını ve desteklediğini" açıkladı.
Diğer yandan İngiltere, Yemen ihtilafının taraflarını daha fazla esneklik göstermeye ve Yemenlilerin çıkarları doğrultusunda kararlar almaya çağırdı.
İngiltere'nin Yemen Büyükelçisi Richard Oppenheim, Şarku'l Avsat'a yaptığı özel açıklamalarda şunları söyledi: "BM ateşkesinin 2 Ağustos'tan sonra uzatılması, tüm tarafların çatışmadan uzaklaşması ve Yemenlilerin hayatlarını iyileştirmek için adımlar atılması adına en net yoldur. Yemen'deki ateşkes Yemen halkına somut faydalar sağladı. Şiddet ve sivil kayıplarda önemli bir azalma oldu. Yakıt Hudeyde'ye girdi ve Sana havaalanına gidiş-dönüş bazı sivil uçuşlar yeniden başladı, şimdi bu ilerlemeyi geliştirmenin zamanı geldi. Yemen çatışmasında tüm taraflar esneklik göstermeli ve çok uzun süredir acı çeken Yemenlilerin çıkarlarına dayalı kararlar almalı. Çatışma ancak anlaşma ve ateşkesin uzatılmasıyla sonlanabilir."
Husilerin BM Yemen Özel Temsilcisi'nin Taiz yollarının açılmasına ilişkin önerilerini reddetmesinden duyduğu üzüntüyü de dile getiren Oppenheim, milisleri, herkesin çıkarına olan son uluslararası teklifi kabul etmeye çağırdı.
Birleşik Krallık’ın Yemen Büyükelçisi Richard Oppenheim, “Birçok kişinin hayatını büyük ölçüde iyileştirecek alanlardan biri ve en önemlisi Taiz yolları olan yolların yeniden açılmasında kaydedilen ilerlemedir. Husilerin, Birleşmiş Milletler Özel Temsilcisi'nin Taiz ile ilgili önerilerini reddetmesi talihsiz bir durumdur. Husileri daha fazla esneklik göstermeye ve Birleşmiş Milletler'in son teklifini kabul etmeye çağırıyorum. Taiz'deki ilerleme, diğer alanlarda ilerlemeyi kolaylaştırma potansiyeline sahiptir ve bu sonuçta herkesin çıkarınadır” diye konuştu.
Buna ek olarak, Yemen hükümeti, Yemen'in birliğine, egemenliğine, bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne ve Yemen halkının yanında olmaya olan güçlü bağlılığını yineleyen Beşli Grubun Yemen konusundaki ortak açıklamasını memnuniyetle karşıladı. Hükümet dün yaptığı açıklamada, Husi milislerini Taiz ve Yemen'in her yerinde yolların açılması da dahil olmak üzere BM bildirisi kapsamındaki ateşkes şartlarını uygulamaya zorlamanın önemini vurguladı.
Yemen hükümeti ülkedeki savaşı sona erdirmek ve Güvenlik Konseyi'nin 2216 sayılı Kararı da dahil olmak üzere üç referansa dayanarak Birleşmiş Milletler himayesinde kalıcı ve kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmak için tüm çabaları başarıya ulaştırma konusundaki kararlılığını ve hevesini vurguladı.
Avrupa Birliği, Husilerin BM elçisinin Yemen'e altı yılı aşkın süredir kuşatma altında olan Taiz'in yol ve geçişlerini açma önerisini reddetmesinden duyduğu üzüntüyü dile getirmişti. Birlik ayrıca Yemen'deki çatışmanın taraflarını BM ateşkesini uzatmaya çağırdı.
Bölgesel ve uluslararası tarafların Yemen'deki mevcut ateşkesi uzatma çabalarını güçlendirmeye çalıştıkları görülüyor. BM elçisi Hans Grundberg'in tanımladığı gibi ateşkes "kırılgan" olmasına rağmen aynı zamanda "ayakta".
Yemen hükümeti, Husileri, iki tur müzakerelerin ardından uluslararası bir teklif almasına rağmen Taiz'deki sınır kapılarının açılmasını engellemekle suçluyor. Hükümet, Sana havalimanında belirli ticari uçuşların yeniden başlatılması ve yakıt tankerlerinin Hudeyde'ye akışı gibi ateşkesin diğer hükümlerinin uygulandığını hatırlattı.
Yemen hükümeti ve koalisyon Husilerin, en az beş Yemen vilayetinde saldırılar düzenleyerek veya keskin nişancılar yayarak ateşkesi ihlal ettiğini söyledi.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.