Tunus Ulusal Kurtuluş Cephesi’nden anayasa referandumunu boykot çağrısı

Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Faruk Buasker (EPA)
Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Faruk Buasker (EPA)
TT

Tunus Ulusal Kurtuluş Cephesi’nden anayasa referandumunu boykot çağrısı

Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Faruk Buasker (EPA)
Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Faruk Buasker (EPA)

Tunus’ta Nahda Hareketi’nin desteklediği Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN), Tunuslu seçmenleri yarın düzenlenecek ulusal yürüyüşe katılmaya çağırdı.
Başkent Tunus’un merkezindeki Cumhuriyet Meydanı’ndan başlayacak olan yürüyüş programını açıklayan FLN, “Bu yürüyüş, Tunus’taki kazanımları, özgürlüğü ve demokrasiyi savunmaya yönelik hamlelerin bir parçası” şeklinde bir açıklama yaptı.
FLN, Tunus’un yeni anayasası için 25 Temmuz’da yapılması planlanan referandumun boykot edilmesi çağrısında da bulundu.
Nahda Hareketi ve siyasi hareketler de dahil olmak üzere bağımsız politikacılar ve tanınmış partilerin yer aldığı FLN, Cumhurbaşkanı Kays Said’i 2014 anayasasına darbe yapmak ve bireysel bir yönetim kurmakla suçluyor.
Öte yandan, 1952’de kurulan ve merkezi İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan Uluslararası Hukukçular Komisyonu (ICJ), Tunus’ta yeni anayasanın kabul edilmesi halinde, ülkenin ‘otoriter bir rejime dönüşebileceğini’ ifade etti.
Yetkilileri yeni anayasayı geri çekmeye, olağanüstü hali sona erdirmeye ve anayasal düzeni yeniden kurmaya çağıran ICJ tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Herhangi bir anayasal denetimin yürütülmesi veya yeni bir anayasa hazırlama sürecinin başlatılması, anayasal sistemin hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı ve yargının bağımsızlığı ilkeleri ve uluslararası insan hakları standartları ile uyumlu olmasını gerektirir. Yeni anayasa, hukukun üstünlüğü ve yasama, yargı ve yürütme erklerinin her birine bağımsız merciler olarak açık yetkilerin verilmesini güvence altına almalıdır.”
ICJ Ortadoğu ve Kuzey Afrika Direktörü Said Benarbia, “Önerilen Tunus anayasası, Cumhurbaşkanı Said’in gözetim ve hesap verebilirliğe tabi olmadığı, zayıf bir parlamento ve ikincil bir yargıya sahip bir başkanlık sistemi vizyonunu yansıtıyor” şeklinde bir değerlendirme yaptı.
ICJ, Tunus makamlarını Anayasa Mahkemesi’nin bağımsızlığına ilişkin garantiler vermeye ve yargının yürütme makamının müdahalesinden tamamen bağımsız kalmasını garanti etmeye çağırdı.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.