Hmeymim saldırısını ‘Rus oyunu’ olarak yorumlayan Suriye muhalefeti: ‘Tahran zirvesi’ herhangi bir saha başarısı elde edemedi

Suriye'nin kuzeyinde Halep ve Lazkiye valiliklerini birbirine bağlayan M4 karayolunda hareket eden bir Türk askeri konvoyunun arşiv fotoğrafı, Mart 2020. (AFP)
Suriye'nin kuzeyinde Halep ve Lazkiye valiliklerini birbirine bağlayan M4 karayolunda hareket eden bir Türk askeri konvoyunun arşiv fotoğrafı, Mart 2020. (AFP)
TT

Hmeymim saldırısını ‘Rus oyunu’ olarak yorumlayan Suriye muhalefeti: ‘Tahran zirvesi’ herhangi bir saha başarısı elde edemedi

Suriye'nin kuzeyinde Halep ve Lazkiye valiliklerini birbirine bağlayan M4 karayolunda hareket eden bir Türk askeri konvoyunun arşiv fotoğrafı, Mart 2020. (AFP)
Suriye'nin kuzeyinde Halep ve Lazkiye valiliklerini birbirine bağlayan M4 karayolunda hareket eden bir Türk askeri konvoyunun arşiv fotoğrafı, Mart 2020. (AFP)

Rusya Savunma Bakanlığı tarafından Çarşamba günü yapılan açıklamada, Suriye'nin kuzeyindeki Lazkiye kırsalındaki Rus Hmeymim üssünü iki insansız hava aracının hedef aldığı ve bu İHA’ların üssün yakınındaki hava savunmaları tarafından vurulduğu duyuruldu. Bakanlık saldırıdan Suriyeli muhalifleri sorumlu tutarken muhalifler ise iddiaları yalanladı ve söz konusu saldırıdan İran'ı sorumlu tuttu.
Suriye'deki önemli muhalif gruplardan Ceyşu'l İzze liderlerinden Albay Mustafa Bakur, “Rusya, zaman zaman (Suriye muhalefeti) hiziplerin rejim güçlerine ve destekleyici milislere karşı kimyasal silah kullanmaya hazırlandığını iddia ediyor ve propaganda yapıyor. Moskova bazen de Lazkiye kırsalındaki Hmeymim bölgesindeki askeri üssünü hedef alan insansız hava araçları saldırılarını duyuruyor. Bu iddialar, siyasi olaylarla ya da rejim güçleriyle birlikte muhalif bölgelere kara saldırısı başlatmaya hazırlık olarak önleyici tedbirler şeklinde geliyor. Rusya Savunma Bakanlığı'nın Çarşamba günkü açıklamasında gerginliği azaltma bölgesinde muhalifler tarafından Rus Hmeymim hava üssünü hedef alan bir insansız hava aracı saldırısının yapıldığını duyurması Türk tarafını zor durumda bırakmak ve Suriye'nin kuzeybatısındaki sivillere ve hiziplerin yayıldığı bölgelere saldırmak için bir gerekçe olarak geldi” açıklamasında bulundu.
Bakur ayrıca, “Lazkiye kırsalındaki Rus Hmeymim üssünün Rusya'nın iddia ettiği gibi insansız hava araçları tarafından hedef alındığı kanıtlanırsa bu saldırının arkasındaki taraf İran ve Devrim Muhafızları’dır. Rus Hmeymim üssüne yakın bazı bölgelerin İran Devrim Muhafızları tarafından geçtiğimiz yıllarda bazı güçleri için askeri alanlar olarak benimsendiği muhalif gruplar tarafından kanıtlandı. Devrim Muhafızları daha önce sahada kartları karıştırmak ve muhalif grupları bu saldırıların arkasında olmakla suçlamak için insansız hava araçlarıyla üsse bir dizi saldırı gerçekleştirmişti” dedi.
20 Temmuz Salı günü Tahran'da Rusya, Türkiye ve İran liderlerini bir araya getiren üçlü zirvenin, saha düzeyinde gerçek bir başarıya ulaşmadığını söyleyen Bakur, “Türkiye, Suriye sınırları içinde Türk ulusal güvenliğini tehdit eden bir terör örgütü olarak Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) karşı savaş kartına hâlâ sarılıyor. Terörizmi Suriye muhalefeti olarak yorumlayan Rusya ve İran ise buna karşı çıkıyor” dedi.
Muhalefet aktivisti Bakar Hamidi ise yaptığı açıklamada, “Tahran zirvesi Ukrayna-Rus savaşının gölgesinde geldi. Rusya bu savaşla Avrupa'nın kendisine yönelik yaptırımları sonucunda uluslararası izolasyonunu kırma girişiminde bulundu. İran da bu zirveden Türkiye'yi ikna etmeyi ve Suriye'nin kuzeyinde (Tel Rıfat - Menbiç ve belki de Fırat'ın doğusu) beklenen savaştan caydırmayı hedefliyor. Tahran’ın amacı İran'ın Suriye rejim güçleri ve SDG ile ortaklaşa geniş bir alanı kontrol ettiği Kuzey Suriye ve Halep kırsalının istikrarını sağlamak. Zirvenin nihai sonucuna gelince, acı bir şekilde başarısız oldu ve amacına ulaşamadı. Türkiye, Suriye Demokratik Güçlerine karşı askeri harekatı gerçekleştirmeye devam ediyor ve kararlı. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın açıklamaları zirvenin başarısızlığını ortaya koyuyor. Akar, Türkiye ve Ankara destekli (Suriye Ulusal Ordusu) güçlerin kuzey ve kuzeydoğu Suriye'deki SDG cephelerinde seferber edilmeye devam ettiğini kaydetmişti” ifadelerini kullandı.
Türkiye yanlısı Suriye Ulusal Ordusu'nda danışman olan Tuğgeneral Ahmed Hamidi de şunları söyledi:
“Rusya, Türkiye ve İran arasında Suriye meselesiyle ilgili bir dizi dosya üzerinde fiili bir anlaşma olduğunu düşünmüyorum. Rusya ve İran, Suriye rejimine düşman olan herkesi terörist olarak görüyor ve onların gözünde tek çözüm, Esed rejiminin nüfuzunu tüm Suriye topraklarına yayması. Türkiye ise SDG'ye yönelik askeri harekatı hesabından çıkarmıyor.”



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."