Putin, Lapid’in İsrail Başbakanı olmasından memnun değil

Tel Aviv’deki Rus Büyükelçisi Anatoly Viktorov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Yair Lapid’in İsrail Hükümeti’nin başbakanlık görevini üstlenmesinden memnun olmadığını ve bunun Tel Aviv ve Moskova arasındaki ikili ilişkilere zarar verebileceğini düşündüğünü belirtti. Putin’in bu tutumu, Lapid’in Rusya’nın Ukrayna’ya düzenlediği ‘askeri operasyonla’ ile ilgili olarak Mart ayında yaptığı açıklamalardan kaynaklanıyordu.

İsrail’in Kanal 12 televizyonunun aktardığına göre, Büyükelçi Viktorov Putin’in bu tutumuna İsrailli yetkililerle yapılan basına kapalı görüşmeler sırasında tanık oldu. Putin İsrailli yetkililere, Lapid’in Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline karşı daha önce yaptığı açıklamalarının ve Başkan Putin’e yönelik gergin sözlerinin “Kremlin’de derin bir yara bıraktığını”, İsrail hükümetinin başbakanı olarak atanmasının endişe verici ve rahatsız edici olduğunu ve sadece rızası olmaması ile kalmadığını bunun “iki ülke arasındaki ikili ilişkilerde zorluklar yaratabileceğini” söyledi.

Bu yayın, İsrail medyasında öfkeyle karşılandı ve Tel Aviv’deki Rus büyükelçiliğini haberi yalanlamak üzere hızla harekete geçmek durumunda bıraktı. Ancak söz konusu yalanlama aslında haberin içeriği doğruluyordu. Zira büyükelçiliğin açıklamasında “İki ülke arasında dostluğun doğasına ve 30 yıldır devam eden Rus-İsrail köklü ilişkilerinin derinliğine uygun olarak, İsrail’in Ukrayna’daki savaşa tarafsız, dengeli ve temkinli bir yaklaşımı seçmesini umuyoruz” ifadelerine yer verildi.

Lapid’in, Naftali Bennett hükümetinde dışişleri bakanı olarak görev yaptığı sırada, Putin yönetiminin Ukrayna’yı işgal girişimini ‘Rusya’nın savaş suçu’ olarak nitelendiren ilk İsrailli yetkili olduğu biliniyor. Lapid, Rusya’yı ‘sivillere kasten saldırmakla’ suçlamıştı. Lapid’in bu tutumu, zamanın başbakanı Bennett’in tutumundan bile farklıydı. Zira Bennett temkinli bir yaklaşım benimsiyor ve İsrail’i Rusya’yı kınamanın bedelinden! kurtarmak için Kiev ile Moskova arasında arabuluculuk yapmaya çalışıyordu.

Ancak İsrail hükümeti, Rusya’yı doğrudan ve açık bir şekilde kınamaktan veya Ukrayna’ya silah sağlamaktan kaçınmak istemesine rağmen, ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin baskıları sonucunda Şubat ayında savaşın başlangıcında dikkatli adımlarının ardından Ukrayna’yı destekleyen tutumlar almaya başladı. İsrail, Ukrayna krizi konusunda, tarihsel müttefiki ABD ve komşu Suriye’de konuşlanmış Rus kuvvetleri ile eski Sovyet ülkelerinden gelen yaklaşık bir milyon vatandaşının tutumu arasındaki hassas dengeyi korumaya çalıştı. Eski Sovyet ülkelerinden İsrail’e göç etmiş kişiler arasında Rusya ve Ukrayna ile ilişkileri olanlar olsa da, çoğu Rus tutumunu destekleme eğilimindeler.

İsrail’deki Genel İstihbarat Teşkilatı (Şin Bet), Putin’i kızdırmamak için en kararlı taraftı. Bu durum Suriye’de Rusya ile askeri koordinasyon içinde hareket ediliyor olmasıydı. Bu mekanizma İsrail’in çıkarlarına ve güvenliğine hizmet ettiği için, Suriye’deki İsrail ve Rus güçleri arasındaki sürtüşmeyi önledi. Lapid, başbakanlık görevine geçtikten sonra, görev süresi boyunca bu koordinasyonu sürdürülmesini sağlamak üzere çalıştı. Lapid geçtiğimiz günlerde ABD Başkanı Biden ile imzaladığı Kudüs Bildirisi’nden sonra, Ukrayna’daki savaşla ilgili Rusya’ya değinen bir konuşma yaptı, konuşması Lapid’in Biden’ı ılımlı bir tavır almaya ikna ettiği anlamına geliyordu. Kudüs Bildirisi’nde, ABD ve İsrail, Ukrayna’ya yönelik devam eden saldırılara ilişkin endişelerini ve Ukrayna’nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne olan bağlılıklarını vurguladılar. Ayrıca Ukrayna halkına yönelik devam eden insani yardımın önemine de dikkat çektiler.