Bilim insanları politik doğruculuğun zihni yorduğunu keşfetti

"Politik doğruculuğun hem nedenlerini hem de sonuçlarını daha iyi anlamak için sadece ilk adım"

Bulgulara göre yüksek düzeyde "bilişsel kaynak tükenmesi", çalışanların eşlerine ve ortaklarına öfkelenme olasılığını artırıyor (Unsplash)
Bulgulara göre yüksek düzeyde "bilişsel kaynak tükenmesi", çalışanların eşlerine ve ortaklarına öfkelenme olasılığını artırıyor (Unsplash)
TT

Bilim insanları politik doğruculuğun zihni yorduğunu keşfetti

Bulgulara göre yüksek düzeyde "bilişsel kaynak tükenmesi", çalışanların eşlerine ve ortaklarına öfkelenme olasılığını artırıyor (Unsplash)
Bulgulara göre yüksek düzeyde "bilişsel kaynak tükenmesi", çalışanların eşlerine ve ortaklarına öfkelenme olasılığını artırıyor (Unsplash)

Sosyal medyada, işyerinde veya arkadaş ortamında "politik doğrucu" bir tavır takınmak, psikolojik açıdan zorlayıcı olabilir.
Hakemli bilimsel dergi Journal of Applied Psychology'de yayımlanan yeni bir araştırma, bu tutumun günün sonunda zihinsel yorgunluğa yol açabileceğini ortaya çıkardı.
Politik doğruculuk; farklı dil, din, kültür ve cinsiyetten kişileri incitmemek amacıyla, özenle kullanılan ifade, düşünce ve uygulamaları tanımlamak için kullanılıyor.
Texas A&M Üniversitesi ve Florida Üniversitesi’nde görev alan, araştırmanın yazarları Joel Koopman ve Klodiana Lanaj şu ifadelere yer verdi:
"İnsanların politik açıdan doğru davranmaması gerektiğini kesinlikle söylemiyoruz. Bizimki, politik doğruculuğun hem nedenlerini hem de sonuçlarını daha iyi anlamak için sadece ilk adım."
Araştırma toplam 447 katılımcıyla yürütüldü. Amaçları politik doğruluk ve "bilişsel kaynak tükenmesi" arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmaktı.
Ekip, yerel şirketlerin çalışanlarını ve iki üniversiteden idari personeli ve bunların eşleriyle ortaklarını araştırmaya tabi tuttu. Katılımcılar, üç hafta boyunca her gün mesai başında, mesai bitiminde ve akşam saatlerinde anket doldurdu.
Anketlerde "Bugün işyerinde kendimi sansürledim" veya "Şu anda tükenmiş hissediyorum" gibi maddeler yer alıyordu.
Araştırmanın sonraki aşamalarında katılımcılardan iş arkadaşlarıyla yaptıkları tartışmalarla ilgili yazılar yazması istendi.
Benzer deneyler, eğitim ortamındaki kişilerin değerlendirilmesi amacıyla üniversite öğrencileriyle de tekrarlandı.
Bulgular, politik açıdan doğru davranmaya çalışan kişilerde bilişsel kaynak tükenmesi diye nitelenen zihinsel yorgunluğun daha fazla olduğunu gösterdi.
Koopman ve Lanaj, PsyPost'a yaptıkları ortak açıklamada şu ifadeleri kullandı:
"Hem çalışanlar hem de yöneticiler için önemli olan, politik olarak doğru olmanın bedelsiz olmadığı. Aksine yorucu olabilir ve bunun sonucunda çalışanlar özellikle geceleri yorgun ve daha tartışmacı davranabilir."
Independent Türkçe, PysPost, Swaddle



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT