Ukrayna, küresel gıda kıtlığını hafifletmeyi amaçlayan, cuma günü İstanbul'da varılan anlaşma uyarınca Karadeniz limanlarından tahıl ihracatını sürdürmeyi hedeflediğini açıkladı. Ancak Rusya'nın Odessa Limanı’nı bombalamaya devam etmesi halinde sevkiyatların sorunlarla karşılaşacağı konusunda uyardı.
Odessa Limanı, İstanbul'da Ukrayna ile Rusya arasında varılan 'tahıl koridoru' anlaşmasından bir gün sonra, cumartesi sabah erken saatlerde iki füzeyle vuruldu. Ukrayna Hava Kuvvetleri, Rusya'yı saldırıdan sorumlu tutarak, limandaki ambarların kasıtlı olarak hedef alındığını bildirdi. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Odessa limanına yönelik saldırıya ilişkin yaptığı açıklamada Rusya'yı suçlayarak, "Bu barbarca bir saldırıdır, Rusya ile bir tür diyaloğa, bir tür anlaşmaya ihtiyaç olduğu söyleniyorsa neler olduğu görülmelidir" dedi.
Ukrayna ulusal televizyon kanalı Suspilne’ye açıklama yapan Ukrayna ordusu yetkilileri, ‘Odessa Limanı’nı hedef alan füzelerin tahıl depolama alanında önemli bir hasara yol açmadığını ve tahıl ihracı için hazırlıkların sürdürüldüğünü’ bildirdi. Ukrayna Altyapı Bakanı Aleksandr Kubrakov, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Limanlarımızdan tarım ürünlerinin ihracatının başlaması için teknik hazırlıklara devam ediyoruz. Rusya, Odessa saldırısıyla tüm dünyaya gerçek niyetini gösterdi. Son aylarda, altyapıya yönelik füze saldırıları, düşmanın ikinci ve hatta birinci hedefi oldu. Her gün demir yolları, köprüler, petrol depolama tesisleri ve limanlara onlarca füze atılıyor. Ancak bu, çalışmalarımızı ve direnişimizi engellemiyor.”
Rusya Odessa Limanı’ndaki füze saldırısını üstlendi. Rusya Savunma Bakanlığı, Rus güçlerinin Odessa limanındaki bir Ukrayna savaş gemisini ve ABD tarafından sağlanan Harpoon gemisavar füzelerinin bulunduğu bir depoyu imha ettiğini açıkladı.
Rusya’nın şubat ayında Ukrayna işgaliyle duran deniz ticaret yolu, İstanbul’da BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Ukrayna ile Rusya heyetlerinin imzaladığı anlaşmayla yeniden açıldı. Türkiye ve Birleşmiş Milletler’in çabalarıyla varılan ‘tahıl koridoru’ anlaşması, küresel gıda fiyatlarındaki artışı sınırlandıracağı için dünya genelinde memnuniyetle karşılandı.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin ekonomi danışmanı Oleg Ustenko, ülkesinin normal şartlarda 9 ay boyunca toplamda 60 milyon ton tahıl ihraç ettiğini ancak limanların ablukaya alınmaması ve sağlıklı bir şekilde çalışmaması halinde, bu sürenin 24 aya kadar yayılabileceği uyarısında bulundu.
Savaş altıncı ayına girdi
24 Şubat'ta Rusya'nın Ukrayna'ya girmesiyle başlayan savaş, altıncı ayına girmesine rağmen çatışmaların azalacağına dair herhangi bir işaret bulunmuyor. Ukrayna ordusundan dün yapılan açıklamada, Rusların kuzey, güney ve doğu bölgelerine yoğun bombardıman gerçekleştirdiğini, Rus birliklerinin Donbas bölgesinde yer alan Bahmut kentini ele geçirmeye odaklandığı kaydedildi. Harkiv Belediye Başkanı İgor Terehov şehir sakinlerinden, zorunlu haller dışında kara ulaşımını kullanmamalarını ve evlerinde kalmalarını talep etti. Belediye BaşkanıTerehov, Telegram kanalından yaptığı açıklamada ş unları söyledi:
“Geçen hafta yaşanan olaylar, Rusların sadece askeri hedeflere saldırmadığını, sivil hedefleri de yoğun bir şekilde ateş altına aldıklarını gösterdi. Dolayısıyla vatandaşlarımızdan kara yolu yerine, metro ulaşımını tercih etmelerini istiyoruz. Metro ulaşımı bu şartlarda çok daha güvenli.”
Ukrayna Hava Kuvvetleri Komutanlığı dün sabah erken saatlerde Karadeniz’den fırlatılan ve Hmelnitski bölgesini hedef alan üç Kalibr seyir füzesinin düşürüldüğünü açıkladı. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, önceki gün yayımladığı videoda, Ukrayna kuvvetlerinin Doğu Karadeniz'deki Herson'a ‘adım adım’ ilerlediğini söyledi. Rusya Savunma Bakanlığı, Rus güçlerinin Odessa Limanı’ndaki bir Ukrayna savaş gemisini ve ABD tarafından sağlanan Harpoon gemisavar füzelerinin bulunduğu bir depoyu imha ettiğini açıkladı. Ukrayna ordusu, limanı hedef alan diğer iki füzenin düşürüldüğünü duyurdu. Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, İngiltere, Almanya ve İtalya, Rusya’nın Odessa limanına yaptığı saldırıyı şiddetle kınadı.
Güvenli koridor
Odessa Limanı’nın bombalanması, cuma günü İstanbul’da varılan ‘tahıl koridoru’ anlaşmasının şartlarının ihlal edilmesi anlamına geliyor. Söz konusu anlaşmaya göre Ukrayna limanlarından tahıl yüklü gemilerin geçişi için ‘güvenli bir koridor’ oluşturulması öngörülüyordu. Rusya ve Ukrayna başlıca küresel buğday tedarikçileri olarak öne çıkıyor. Rusya’nın Karadeniz filosunun Ukrayna limanlarını kuşatması nedeniyle onlarca milyon ton tahıl ihraç edilemedi ve bu durum küresel gıda sorununu derinleştirdi. Dünya Gıda Programı’nın verilerine göre artan enerji fiyatları, tedarik zincirlerindeki aksamalar ve Ukrayna savaşı nedeniyle ihraç edilemeyen tahıllar nedeniyle yaklaşık 47 milyon insan ‘şiddetli açlığa’ maruz kaldı. Rusya gıda krizindeki sorumluluğunu reddediyor ve Batılı ülkelerin yaptırımları ile Ukrayna’nın deniz yollarını mayınlamasını sebep olarak gösteriyor. Ukrayna limanlarının yakınındaki suları ‘savunma amaçlı’ olarak mayınladığını belirtiyor.
İstanbul anlaşması uyarınca, tahıl yüklü gemiler, belirlenen rotalarda ‘uzman rehberlerin’ gözetiminde seyredecek. Gemilerin çıkışından güvenli şekilde intikale, varacağı limana ulaşmasına kadar tüm süreçlerde mutabakata varıldı. Planın icrası ve denetimi İstanbul’da kurulacak Müşterek Koordinasyon Merkezi tarafından gerçekleştirilecek. Tahıl yüklü gemiler Karadeniz’den geçerek önce İstanbul Boğazı’na, ardından küresel pazarlara yönelecek. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna savaşını ‘özel askeri operasyon’ olarak nitelendiriyor ve savaşın amacının Ukrayna’yı silahsızlandırmak ve Nazi çetelerinden kurtarmak olduğunu savunuyor. Ukrayna ve Batı ise bu iddiaların gerçeği yansıtmadığını ve asıl amacın ülke topraklarına el koymak olduğunu vurguluyor.
Bir Amerikan siber güvenlik şirketi, Sandworm siber hack grubunun faaliyetlerini tespit etti. (Reuters)