Tunus’ta referanduma katılım oranı yüzde 27,5 oldu

Başkentteki Bir Sandıkta İki Resmi Görevli Oyları Sayıyor (Reuters)
Başkentteki Bir Sandıkta İki Resmi Görevli Oyları Sayıyor (Reuters)
TT

Tunus’ta referanduma katılım oranı yüzde 27,5 oldu

Başkentteki Bir Sandıkta İki Resmi Görevli Oyları Sayıyor (Reuters)
Başkentteki Bir Sandıkta İki Resmi Görevli Oyları Sayıyor (Reuters)

Tunus halkı, Cumhurbaşkanı Kays Said'e daha fazla yetki veren yeni anayasa referandumu için pazartesi günü sandık başına gitti. Sigma Konsai tarafından yapılan ve sonuçları devlet televizyonunda yayınlanan ankete göre yeni anayasayı halkın yüzde 92,3’ü onayladı.
Reuters haber ajansının aktardığına göre; anket, muhalefet partilerinin boykot ettiği referanduma katılım oranının yüzde 25 olduğunu gösterdi. Ancak Yüksek Seçim Komisyonu, ilk sonuçlara göre, seçmen katılımının yüzde 27,5 olduğunu açıkladı.
Referandum, sık sık tekrar eden toplumsal huzursuzluklar ve ağır bir ekonomik tablonun damga vurduğu yıllar süren siyasi geçiş dönemi sonrasında yapıldı. Referandum, Tunus Devlet Başkanı Kays Said'in bir yıl önce bugün açıkladığı istisnai kararlardan bu yana sunduğu siyasi gündemin ana adımı. Referandum günü ülke tarihinde sembolik bir gün ve 1957'de cumhuriyet rejiminin ilan edilmesinin yıl dönümüne denk geliyor.
Yeni anayasa, kabul edildiği takdirde, 17 Aralık'ta yapılacak erken milletvekili seçimlerinden önce, başkanlık sistemiyle yeni bir yönetimin kurulmasının önünü açıyor.
Seçim Komisyonunun referandumun resmi ön sonuçlarını Salı günü açıklaması bekleniyor.

Oy kullanan Tunuslu bir kadın (Reuters)
Sigma Konsai direktörü Hasan el-Zerkuni, AFP'ye verdiği demeçte, “Seçmen katılımının son yıllarda düşmeye başladığı göz önüne alınırsa yüzde 20'yi aşan katılım oranı iyi bir sonuç olarak kabul edilebilir” dedi. Zerkuni, Zeynel Abidin rejiminin devrilmesinin ardından 2011 milletvekili seçimlerinde yüzde 53 olan seçimlere katılım oranının 2019 milletvekili seçimlerinde yüzde 32 seviyesine gerilediğine dikkat çekti.
Zerkuni’ye göre, katılımcıların büyük bir bölümünü işsizlik, yoksulluk, yüksek enflasyon, sosyal ve ekonomik krizlerden etkilenen orta sınıf oluşturdu.
Sigma Konsai anketine, 27 seçim bölgesinden 7500 seçmen katıldı ve anket sabah yedi akşam sekiz saatleri arasında yapıldı.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.