Karınca kolonileri karar verirken ortak akılla hareket ediyor

Karınca kolonileri karar verirken tek bir beden gibi hareket ediyor

Karınca kolonisi sıcaklıkların değişmesinden sonra yuvasını boşaltıyor (ABD’de Rockefeller Üniversitesi Sosyal Gelişme ve Davranış Araştırma ekibi)
Karınca kolonisi sıcaklıkların değişmesinden sonra yuvasını boşaltıyor (ABD’de Rockefeller Üniversitesi Sosyal Gelişme ve Davranış Araştırma ekibi)
TT

Karınca kolonileri karar verirken ortak akılla hareket ediyor

Karınca kolonisi sıcaklıkların değişmesinden sonra yuvasını boşaltıyor (ABD’de Rockefeller Üniversitesi Sosyal Gelişme ve Davranış Araştırma ekibi)
Karınca kolonisi sıcaklıkların değişmesinden sonra yuvasını boşaltıyor (ABD’de Rockefeller Üniversitesi Sosyal Gelişme ve Davranış Araştırma ekibi)

ABD’de Rockefeller Üniversitesi'nden bir araştırma ekibinin Proceedings of the National Academy of Science dergisinin son sayısında yayınlanan çalışmasında ortaya koyduğuna göre, sıcaklıklar arttıkça, karınca kolonisi beyindeki nöron ağlarına benzer ortak bir akılda davrandığı için tahliye için toplu bir karar vermek zorunda kalıyor.
Çalışma sırasında araştırmacılar, karınca kolonilerindeki karar verme sürecini dikkatlice analiz ettiler ve yüksek sıcaklıklar nedeniyle bir koloni boşaltılırken kararın toplu şekilde alınabilmesi için sıcaklık artışının büyüklüğü ve kolonideki karınca grubunun boyutunun dikkate alındığını ortaya koydular. Bu da karar vermeyi sağlayan sinirsel hesaplamalara benzer bir süreç.
Sosyal Gelişme ve Davranış Laboratuvarı başkanı ve çalışmanın baş araştırmacısı Dr. Daniel Cronauer, Rockefeller Üniversitesi'nin resmi web sitesinde dün yayınlanan bir raporda şunları söyledi: “Karınca kolonisini anlamak için bir yöntem geliştirdik ve insan algısına benzer bir sistem geliştirdiklerini gözlemledik. Karıncalar girdiyi algılar, ardından davranışsal çıktıya dönüştürür ve bu böcek topluluklarının toplu karara nasıl katıldığını anlamaya yönelik atılmış ilk adımlardan biri.”
Araştırmacılar tarafından kullanılan yöntem, tek tek karıncaların ve tüm koloninin davranışsal tepkilerini izlemek için kontrollü şekilde sıcaklığı artırarak bir karınca kolonisini hassas şekilde rahatsız edebilecekleri bir sistem geliştirmeye dayanıyordu. Her karıncayı farklı renkli noktalarla işaretlediler ve bir izleme kamerası ile hareketlerini takip ettiler.
Araştırmacıların beklediği gibi, 36 işçi ve 18 larvadan oluşan bir grup koloni, sıcaklık yaklaşık 34 santigrat dereceye ulaştığında yuvalarını güvenilir bir şekilde boşalttı. Cronauer konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Bu bulgu mantıklı. Çünkü kendini çok rahatsız hissedersen orayı terk edersin.”
Bununla birlikte, Cronauer’in belirttiğine göre araştırmacılar, koloninin boyutunu 10'dan 200 bireye çıkardıktan sonra karıncaların tepkisinin sadece sıcaklık tarafından yönetilmediğini keşfettiklerinde şaşırdılar. Tahliye kararını tetiklemek için gerekli sıcaklık arttırıldı, 200 kişilik koloniler, sıcaklıklar 36 dereceyi geçene kadar dayandı. Tahliye için sıcaklık eşiği sabit değil gibi görünüyor. Daha ziyade, grubun büyüklüğüne bağlı olarak değişen, ortaya çıkan bir özellik.
"Karıncalar kolonilerinin boyutunu bilmiyorlar" diyen Cronauer açıklamalarına şöyle devam etti: “Büyüklük tahmininin, karıncalar arasında bilgi ileten görünmez haberciler olan feromonlarla bir ilgisi olduğundan şüpheleniyoruz. Bu feromonlar koloni boyutunda bir artışı ne kadar fazla ortaya çıkarırsa, onları taşımak o kadar zor olur ve karıncaların yeniden toplu yerleşim gerçekleşene kadar sıcaklıklara tolerans göstermesine neden oluyor.”



"Pelicot Davası" tiyatro oyunu oldu

Pelicot ya da avukatları tiyatro oyununun yazımına doğrudan dahil olmasa da söyledikleri sözler kullanıldı (AFP)
Pelicot ya da avukatları tiyatro oyununun yazımına doğrudan dahil olmasa da söyledikleri sözler kullanıldı (AFP)
TT

"Pelicot Davası" tiyatro oyunu oldu

Pelicot ya da avukatları tiyatro oyununun yazımına doğrudan dahil olmasa da söyledikleri sözler kullanıldı (AFP)
Pelicot ya da avukatları tiyatro oyununun yazımına doğrudan dahil olmasa da söyledikleri sözler kullanıldı (AFP)

5-26 Temmuz'da düzenlenen 79. Avignon Festivali bu yıl dikkat çeken bir tiyatro oyununa sahne oldu.

Fransa'nın güneydoğusundaki kentte sergilenen oyun, ülkenin son bir yılda en çok konuştuğu olaylardan birini konu alıyor. 

Eşi Dominique'in ağır uyuşturucular vererek farklı erkekler tarafından 10 yıl boyunca tecavüz edilmesine neden olduğu Gisele Pelicot'nun hikayesi, tiyatro sahnesinde anlatılıyor.

Fransız yazar Servane Dècle ve İsviçreli yönetmen Milo Rau, yarattığı şok dalgaları Fransa'yı aşan toplu tecavüz ve olayın ortaya çıkmasından sonraki 4 aylık yasal süreci, "Pelicot Davası" adlı 4 saatlik oyunda ele aldı. 

New York Times (NYT), pek çok kadının tiyatro önünde kuyruğa girerek bilet almaya çalıştığını, içeriye girebilenlerden bazılarının da gözyaşlarına boğulduğunu bildiriyor.

Bilet sırasındaki kadınlardan 54 yaşındaki sanat terapisti Nathalie Le Meur, "Bence önceden erkekler korunduklarını hissediyordu. Bu dava sayesinde sonlarının mahkeme olabileceğini fark ettiler" diyor. 

Amerikan gazetesi, davanın görüldüğü Avignon'da oyunun sergilenmesinin de önemli olduğunu zira kentin bu olaydan çok etkilendiğini aktarıyor. 

Duruşmaların yapıldığı mahkemeye yakın bir restoranın sahibi Youssef Benzahra da NYT'ye şöyle konuşuyor:

Yaşadıklarımızı ifade etmemiz gerekiyor. Toplumun ataerkil yönü değişmeli.

Davada yargılanan ve yaşları 27'yle 74 arasında değişen 51 kişi birden suçlu bulunurken bunların çoğu tecavüzden ceza aldı. 3 ila 15 yıl hapis cezası alanların bazıları temyize başvurdu.

Aralıkta 20 yıl hapis cezasına çarptırılan Dominique Pelicot ise temyize gitmedi. 

Bu süreçle birlikte küresel bir feminizm sembolü haline gelen Gisele Pelicot geçen hafta Fransa'nın en yüksek dereceli nişanı Legion d'honneur'e layık görüldü. 

Nisan ortasında Time dergisinin "2025'in En Etkili 100 Kişisi" arasında gösterdiği Pelicot'nun anıları 27 Ocak 2026'da 20'yi aşkın dilde yayımlanacak.

Independent Türkçe, New York Times, AFP