Irak Genelkurmay Başkanı Yarallah: Türkiye’nin Irak topraklarında 5 üssü var

Iraklı güvenlik birimleri bombalanan turistik bölgede incelemeler yaptı. (AFP)
Iraklı güvenlik birimleri bombalanan turistik bölgede incelemeler yaptı. (AFP)
TT

Irak Genelkurmay Başkanı Yarallah: Türkiye’nin Irak topraklarında 5 üssü var

Iraklı güvenlik birimleri bombalanan turistik bölgede incelemeler yaptı. (AFP)
Iraklı güvenlik birimleri bombalanan turistik bölgede incelemeler yaptı. (AFP)

Irak’ta hem askeri hem de siyasi düzeyde, Türkiye’nin Duhok vilayetindeki turistik bölgeyi bombaladığına ilişkin iddiaların neden olduğu tepkiler sürüyor. Irak Genelkurmay Başkanı Abdulemir Yarallah Irak topraklarındaki Türk güçlerinin ve üslerinin sayısını açıkladı. Bu, üst düzey bir askeri yetkiliden konuyla ilgili kamuoyuna yapılan ilk açıklama oldu.
Irak Meclisi’ndeki bilgilendirme oturumunda konuşan Yarallah, Türkiye’nin Kuzey Irak’ta 5 ana üssü bulunduğunu belirterek şunları söyledi:
“Bu detayların kamuoyu önünde konuşulmaması tavsiyelerine rağmen bunu söylüyorum. Üslerde 4 binden fazla personel bulunuyor. Irak toprakları içindeki Türklerin operasyonları artabilir. Geçen yıl 40 askeri noktaları vardı, bugün ise 100 nokta bulunuyor ve Duhok’un Zaho ve El-İmadiye bölgelerine yakın mesafedeler. Söz konusu bölgelerin boşaltılması için sınırdaki boş bölgelere ordu ve Peşmerge güçlerini göndermeliyiz.”
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, dün (pazartesi) yaptığı açıklamada, ülkesinin, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) Duhok vilayetindeki turistik bölgede 9 kişinin hayatını kaybettiği ve 23 kişinin yaralandığı Türk saldırısı konusunda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’yle (BMGK) birlikte ilerleyeceğini bildirdi. Kazımi dün, BM Genel Sekreteri Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert ile bir araya geldi. Kazımi’nin ofisinden görüşmeye ilişkin yapılan açıklamaya göre Plasschaert, “Irak’a yönelik saldırı hakkında BMGK oturumunda ifade vereceğim” dedi. Görüşmede ayrıca ‘Irak ile BM Irak Misyonu arasındaki iş birliği alanları, özellikle yerinden edilenler sorununun sonuçlandırılması ve kurtarılan bölgelere destek sağlanmasına yönelik tedbirlerin’ ele alındığı kaydedildi.
Irak Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed es-Sahaf, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin, Irak’ın topraklarına yönelik yapıldığı iddia edilen Türk ihlalleriyle ilgili sunduğu şikayetleri görüşmek üzere bugün toplanacağını bildirdi. Sahaf, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada öne sürülen Türk saldırılarını kınamak için ortaklarıyla anlaştıklarını aktararak şunları söyledi:
“Irak, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nden Türkiye’yi, Irak’ta bulunan askeri güçlerini çekmeye, mağdur olan Iraklı vatandaşlara maddi tazminat ödemeye ve Irak’ın altyapısına verilen zarardan dolayı Irak’tan ve halkından resmi olarak özür dilemeye zorlamasını talep edecek.”
Sahaf El-Irakiyye televizyonuna verdiği demeçte ayrıca şu iddialarda bulundu:
“Irak’ın BMGK’ya gönderdiği mesaj bir dizi konu ile ilgili. Bu konuların başında 2018’den bu yana egemenliğine yönelik ihlalleri geliyor. Zira mektupta Türkiye’nin 22 bin 740 ihlalini belgeledik. Mektup ayrıca Irak toprakları içindeki nüfuslu şehirlere ulaşan son saldırının içerdiği riskler hakkında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne bilgi veriliyor. Bu durum terörle mücadele çabalarıyla ilgili riskler içeriyor. Mektupta ölenlerin ve yaralıların isimleri de yer alıyor.”
Sahaf, Ankara ve Bağdat arasında Türkiye’nin Irak toprakları içerisinde askeri harekat düzenlemesine izin veren bir anlaşma olduğu yönündeki açıklamaları ise yalanladı.
Ankara-Bağdat hattındaki ilişkilerin gerilmesi sonucu Irak Ulusal Olimpiyat Komitesi (NOCI) pazar günü yaptığı açıklamada, Duhok’ta yaşananlar dolayısıyla Türkiye’de yapılması planlanan İslami Dayanışma Oyunları’ndan çekildiğini duyurdu.
NOCI basın ofisinden yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Yönetim kadromuz acil toplantıda son krizi görüştü ve önümüzdeki ayın başında Türkiye’de düzenlenmesi planlanan 5. İslami Dayanışma Oyunları'ndan çekilme kararı aldı. Çekilme kararı; Irak halkının tutumu, meclisin son olağanüstü oturumundaki tavsiyeleri ve Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasındaki tavır doğrultusunda Zaho ilçesinde yaşananları protesto etmek için alındı.”



Irak, DEAŞ’tan daha tehlikeli bir beka sorunundan nasıl kurtuldu?

ABD’nin Bağdat'taki Büyükelçiliği'nin bulunduğu Yeşil Bölge'ye giden yolda İran'la dayanışma gösterisine katılan Iraklı mollalar (AP)
ABD’nin Bağdat'taki Büyükelçiliği'nin bulunduğu Yeşil Bölge'ye giden yolda İran'la dayanışma gösterisine katılan Iraklı mollalar (AP)
TT

Irak, DEAŞ’tan daha tehlikeli bir beka sorunundan nasıl kurtuldu?

ABD’nin Bağdat'taki Büyükelçiliği'nin bulunduğu Yeşil Bölge'ye giden yolda İran'la dayanışma gösterisine katılan Iraklı mollalar (AP)
ABD’nin Bağdat'taki Büyükelçiliği'nin bulunduğu Yeşil Bölge'ye giden yolda İran'la dayanışma gösterisine katılan Iraklı mollalar (AP)

Şarku’l Avsat’a konuşan Bağdat'taki diplomatik kaynaklar, Iraklı yetkililerin İsrail-İran savaşına sürüklenmekten korktuğunu ve bunu ‘Irak için, ülkenin üçte birini işgal eden DEAŞ’ın oluşturduğu tehditten daha tehlikeli bir beka sorunu’ olarak gördüklerini açıkladı.

Kaynaklar, DEAŞ’ın Irak’ın bedeninden atılması gereken yabancı bir cisim olduğunu, özellikle de Bağdat'ın DEAŞ’la mücadelesinde uluslararası ve bölgesel destek gördüğünü, ancak savaşın Irak'ın birliğini tehdit ettiğini belirttiler.

Söz konusu ‘beka sorunu’ aşağıdaki maddelerle açıklanabilir:

* Savaşın patlak vermesiyle Bağdat, Azerbaycan ve diğer kanallar aracılığıyla İsrail'den, Irak topraklarından kendisine yönelik herhangi bir saldırıya ‘katı ve acı verici’ misilleme yapacağına dair mesajlar aldı. Mesajlarda, Iraklı yetkililer kendi topraklarından başlatılan saldırılardan sorumlu tutuluyordu.

* Washington, önceki tavsiyelerinden doğrudan uyardı ve İran yanlısı grupların düzenleyeceği saldırıların yol açabileceği ağır sonuçlara dikkati çekti.

hnjıo
Koordinasyon Çerçevesi destekçileri, Irak güvenlik güçlerinin ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği'ne giden köprüyü kapatmak için kurduğu barikatın üzerine İran bayrağı dikiyorlar (AP)

* Iraklı yetkililer, ‘felaket senaryosu’ olarak nitelendirdikleri bir durumun yaşanmasından yani Irak'taki silahlı grupların İsrail'e saldırmasından ve İsrail'in de savaşın başında Lübnan'daki Hizbullah liderlerine veya İranlı generallere ve bilim adamlarına yaptığı gibi bir dizi suikast düzenlemesinden endişe duyuyorlardı.

* Kaynaklar, milislere ağır darbeler indirilmesinin Şii sokakları kızıştıracağını ve bu durumun dini otoriteyi sert bir tavır almaya iteceğini, bunun da krizin Şii-İsrail çatışmasına dönüşmesine yol açacağını belirtti.

* Bu senaryo, Irak'ın o dönemdeki Şii bileşeninin Irak'ı önlenebilir bir savaşa sürükleme sorumluluğunu üstleneceği endişelerini uyandırdı.

* Diğer bir tehlike ise Kürtlerin, Irak yönetiminin tek bir bileşeni temsil ediyormuş gibi davrandığını, ülkenin savaşlardan yorulduğunu ve bölgenin Bağdat'tan uzak durmayı tercih ettiğini, çünkü ona yaklaşmanın istenmeyen savaşlara sürüklediğini ilan etme olasılığı.

* Muhammed Şiya es-Sudani hükümeti kararlılık ve bilgelikle hareket etti. Farklı kesimlere göre ülkenin birliğini tehdit eden herhangi bir çatışmaya sürükleme girişimine müsamaha göstermeyeceğini bildirdi ve diğer yandan bölgesel ve uluslararası güçlerle, özellikle Amerika ile iletişim kanallarını açık tuttu.

cvfbghjuk
Iraklı milisler, geçtiğimiz ekim ayında Bağdat'ta İran'ın İsrail'e verdiği yanıtı kutlarken (Reuters)

* Iraklı yetkililer, İranlı yetkililerin milis grupları savaşa katılmaya teşvik etmek yerine sükuneti korumaya teşvik eden tutumundan yararlandı.

* Bir başka önemli faktör ise silahlı grupların, özellikle Lübnan'da Hizbullah'ın maruz kaldığı saldırılar ve İsrail’in İran’ın derinliklerinde gerçekleştirdiği nokta atışı saldırılar, İsrail'in kendisine düşman olan örgütler hakkında kesin bilgilere sahip olduğunu ve teknolojik üstünlüğü ve bu saldırılar sayesinde hedeflerine ulaşabildiğini gösterince savaşın kendi kapasitelerinin ötesinde olduğunu fark etmeleriydi.

* Kaynaklar, baskılara ve çabalara rağmen ‘devletin kontrolü dışındaki grupların’ üç saldırı hazırlığı yaptığını, ancak yetkililerin saldırıların gerçekleştirilmesinden önce bunları engellediğini belirtti.

Kaynaklar, İsrail'in savaşı İran topraklarına taşıması ve ABD’yi İran'ın nükleer tesislerini hedef almaya teşvik etmesi nedeniyle İran'ın derin bir yara aldığını tahmin ediyor. İran nükleer programıyla ilgili gerekli tavizleri vermezse yeni bir savaşın çıkması ihtimaller dahilinde.