Macron’dan Suudi Arabistan’ın Yemen’de kapsamlı siyasi çözüme ulaşılmasına yönelik çabalarına övgü

İki tarafın görüşmelerinde bölgesel krizler, güvenliğe bağlılık ve gerilimlerin azaltılması ele alındı.

Elysee Sarayı.
Elysee Sarayı.
TT

Macron’dan Suudi Arabistan’ın Yemen’de kapsamlı siyasi çözüme ulaşılmasına yönelik çabalarına övgü

Elysee Sarayı.
Elysee Sarayı.

Elysee Sarayı cuma sabahı, Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın görüşmelerine ilişkin açıklamada bulundu. Söz konusu görüşme, Suudi Arabistan Veliaht Prensi’nin Macron’un daveti üzerine Fransa’yı ziyaret etmesi kapsamında geldi.
Açıklamada, Suudi Arabistan ile Fransa arasında iletişimin güçlendirilmesinden duyulan memnuniyet dile getirilirken başta iki ülke arasındaki mevcut ilişkileri derinleştirme ve özellikle çevresel değişiklikler ve bunların sonuçları olmak üzere bölgesel ve küresel zorluklara karşı mücadele için istişareleri sürdürme yönündeki istek vurgulandı.
Açıklamaya göre Macron görüşmelerde ‘Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı, bunun siviller için yıkıcı sonuçları ve küresel gıda krizi konusundaki derin endişesini’ dile getirdi. Suudi Arabistan Veliaht Prensi de çatışmadan bir çıkış yolu bulma ve Avrupa, Ortadoğu ve dünya üzerindeki etkilerini sınırlamak için iş birliğini güçlendirmenin gerektiğini vurguladı. Bu bağlamda Macron, Avrupa ülkeleri için enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi arayışı kapsamında Suudi Arabistan ve Fransa arasında koordinasyonun sürdürülmesinin önemine dikkat çekti ve Küresel Gıda Güvenliği İçin (FARM) adlı girişimini sundu.
Açıklamaya göre, iki tarafın görüşmelerinde bölgesel krizler ele alındı. Veliaht Prens Muhammed bin Selman ve Cumhurbaşkanı Macron ‘Ortadoğu’nun güvenliği ve istikrarına yönelik ortak taahhütlerini’ ifade ettiler. Gerilimin kalıcı olarak azaltılması için ortak çabalara devam etme noktasındaki kararlılıklarını vurguladılar.
İran nükleer programı ve Tahran’ın 2015 anlaşmasının şartlarına yeniden dönmesine ilişkin müzakereler de gündemdeydi. Macron’un görüşmede ‘İran’ın kendisine sunulan fırsatı değerlendirip anlaşmaya geri dönmesi gerektiğini vurguladığı’ belirtildi. Fransa Cumhurbaşkanı, geçen yaz gerçekleşen Bağdat Konferansı’nın ruhuna uygun olarak diyalogu geliştirecek ve bölgesel entegrasyona doğru ilerleyecek herhangi bir dinamiği ülkesinin memnuniyetle karşıladığını hatırlattı. İki taraf, Lübnan konusunda iki taraf Macron’un Aralık 2021’de Cidde’ye yaptığı ziyaret vesilesiyle, özellikle ortaklaşa başlattıkları insani kalkınma mekanizması çerçevesinde, aralarındaki iş birliğini güçlendirme konusundaki anlaştıklarını belirttiler. Ayrıca savunmasız Lübnanlılara destek sağlamaya devam etme isteklerini de dile getirdiler. Taraflar, Lübnanlı yetkililerin beklediği reformların hızlı bir şekilde uygulanması yoluyla Lübnan’ın ekonomik ve siyasi zorluklara karşı mücadele etmesini sağlamak için aralarındaki iletişimi güçlendirme kararı aldı.
Suriye konusunda ise Macron, Paris’in Suriye’nin kuzeyindeki ateşkese bağlı olduğunu ve uluslararası koalisyonun Fransa’nın DEAŞ’a karşı çabalarını baltalayacak herhangi bir tek taraflı askeri harekattan kaçınması gerektiğini yineledi. Macron, Yemen krizi ile ilgili yaptığı açıklamada, Suudi Arabistan’ın Birleşmiş Milletler gözetiminde kapsamlı ve kapsayıcı bir siyasi çözüm bulma çabalarına övgüde bulundu. Ayrıca, mevcut ateşkesin uzatılmasını isteğini dile getirdi.
Açıklamada, tarafların Ortadoğu’daki durumu değerlendirdikleri, Macron’un konu ile ilgili ‘endişesini’ dile getirdiği, Filistinliler ve İsrailliler arasındaki diyaloğu sürdürmek amacıyla kalıcı ve adil bir barış için çalışmaya hazır olduğunu ifade ettiği belirtildi.
İkili ilişkiler de görüşmenin başlıca konuları arasındaydı. Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Fransa Cumhurbaşkanı, ‘iki ülke arasındaki mevcut ortaklığı geliştirme ve derinleştirme’ konusunda anlaşmaya vardılar. Buna paralel olarak terörizme karşı savaşta iş birliğini artırmanın ve deniz yollarının güvenliğini korumanın yollarını da görüştüler.
Ekonomi başlığının da gündemde olduğu görüşmede Macron, Riyad’ın ekonomisini Vizyon 2030 çerçevesinde çeşitlendirme çabalarını övdü. Başta enerji sektörü olmak üzere Fransız şirketlerinin Suudi Arabistan’daki mevcut dönüşümlere ayak uydurma konusundaki isteğini dile getirdi. Ulaşım, dijital ekonomi ve sürdürülebilir şehirler kurma alanlarındaki uzmanlığa övgüde bulundu. Ayrıca Suudilerin Fransız sanayi ve üretiminde yatırımlarını artırma arzusuna dikkat çekti.
Kültürel kalkınmanın önemi ve Suudi Arabistan tarafından başlatılan projelerin, özellikle de el-Ula bölgesinin geliştirilmesi projesinin önemi göz önüne alındığında taraflar kültür, bilimsel araştırma ve turizm alanındaki iş birlikleri de ele aldılar. Açıklamada, Veliaht Prens Muhammed bin Selman ve Cumhurbaşkanı Macron’un iş birliğini yeni alanları, Fransız ve Suudi kültür kurumlarını içerecek şekilde genişletme arzularını dile getirdikleri belirtildi. Macron ayrıca Suudi Arabistan’ın World Expo 2030 etkinliğini düzenlemek için adaylığına destek verdiğini vurguladı.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında dün Tahran'da İran Dini Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Prens Halid bin Selman, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Kral Selman bin Abdulaziz'in yazılı bir mesajını ilettiğini belirterek, Dini Lider’le ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Tesnim haber ajansından aktardığına göre Hamaney görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkiler her iki ülke için de faydalı… Birbirimizi tamamlayabiliriz” ifadelerini kullandı.

Tesnim, Hamaney ile yapılan görüşmeye İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Prens Halid bin Selman, dün Tahran'a varışında Bakıri ile bir araya geldi. İran haber ajansları Bakıri'nin Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından beri Suudi Arabistan ile ilişkilerin artarak geliştiğini söylediğini aktardı. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini ve ülkesinin Suudi Arabistan ile savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tesnim'e göre Bakıri, “İran, Suudi Arabistan'ın Gazze Şeridi ve Filistin konusundaki tutumunu takdir ediyor” dedi.

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Prens Halid bin Selman'ın ziyareti, her iki ülkeyi de ilgilendiren boyutları olan bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ortasında gerçekleşiyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için İran’a geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdullatif el-Melhem, Suudi Arabistan Savunma Bakanı’nın İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin Anlaşması’na bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ile Tahran arasındaki koordinasyon ve iş birliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

 Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)

Şarku’l Avsat'a konuşan el-Melhem, Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamaya çalıştığını, bölgeyi çatışmalar evresinden istikrar ve güvenlik evresine taşımayı hedeflediğini ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklandığını söyledi. Suudi Arabistan ve İran arasındaki ikili ilişkilerin gelişmesinin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi'nin ‘bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahın sağlanması ve halkların özlemlerinin gerçekleştirilmesi’ için yürüttüğü çabaların meyvelerinden biri olduğunu belirtti. Ziyaretin Suudi Arabistan'ın uluslararası ve bölgesel taraflarla iş birliği ve eşgüdüm içerisinde bölgenin güvenlik ve istikrarını arttırmaya yönelik devam eden diplomatik çabalarının bir parçası olması bekleniyor.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinden iki haftadan kısa bir süre sonra gerçekleşti. İkili istişarelerin yanı sıra Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve bu konuda sarf edilen çabaları ele aldı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı'nın Tahran ziyareti kapsamında bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Söz konusu ziyaret öncesinde bir dizi gelişme yaşandı. ABD-İran görüşmelerinin ilk turu geçtiğimiz cumartesi günü Umman'ın başkenti Maskat'ta gerçekleştirilirken, Suudi Arabistan ve ABD tarafları geçtiğimiz hafta beş istasyonda bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresinde bulundu.

Ziyaret, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Pekin Anlaşması ve 10 Mart'ta Çin'in himayesinde iki ülke arasındaki tarihi uzlaşma ve ilişkilerin yeniden başladığının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önde gelen Suudi yetkililerden biri.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)

Pekin Anlaşması’nın ardından iki ülkeden bir dizi üst düzey yetkili karşılıklı ziyaretlerde bulundu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan Haziran 2023'te Tahran'a ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaret sırasında ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslam kardeşliği ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu’ vurgulayan Prens Faysal bin Ferhan, “Bu ilişkiler bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Şartı gibi açık bir temele dayanmaktadır” dedi.

Pekin'deki anlaşmanın ardından bir dizi İranlı yetkili benzer şekilde Suudi Arabistan'ı ziyaret etti. Bu isimler arasında eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif yer alıyordu.

Pekin Anlaşması taahhütleri

Pekin Anlaşması'nı takip etmek üzere kurulan Suudi Arabistan-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda iki ülke, Pekin Anlaşması'nı tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlı kalarak ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini geliştirme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşması'nı geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu ve Pekin Anlaşması'nın tümüyle uygulanması konusundaki kararlılığını açıkladı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da ‘mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel iş birliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini’ gerektirdiğini belirtti. “İran-Suudi Arabistan eylemleri kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde ikili ve çok taraflı uluslararası iş birliğinin başarılı bir modelini taçlandırmaktadır” diyen Revançi, iki tarafın tarihi ve kültürel bağlar ve iyi komşuluk ilkesi temelinde çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında iş birliğini geliştirmeye devam ettiğini bildirdi.