Mısır dışındaki İhvan grupları arasındaki çatışma hız kazandı

İhvan liderlerinin, Temmuz 2018’de Kahire Ceza Mahkemesi'nde görülen duruşmasından bir kare. (AFP)
İhvan liderlerinin, Temmuz 2018’de Kahire Ceza Mahkemesi'nde görülen duruşmasından bir kare. (AFP)
TT

Mısır dışındaki İhvan grupları arasındaki çatışma hız kazandı

İhvan liderlerinin, Temmuz 2018’de Kahire Ceza Mahkemesi'nde görülen duruşmasından bir kare. (AFP)
İhvan liderlerinin, Temmuz 2018’de Kahire Ceza Mahkemesi'nde görülen duruşmasından bir kare. (AFP)

Mısır dışındaki Müslüman Kardeşler arasında şiddetlenen ‘açıklama ve karşılıklı suçlama savaşı’, Müslüman Kardeşler (İhvan) Genel Şura Konseyi İstanbul bürosu lideri Mahmud Hüseyin ile Londra’daki Müslüman Kardeşler oluşumu lideri ve Rehberlik Konseyi Başkan Vekili İbrahim Munir arasındaki çatışmayı özetler nitelikte.
Müslüman Kardeşler örgütünde, ‘İstanbul cephesinin’, Londra’daki Müslüman Kardeşler oluşumu lideri ve Rehberlik Konseyi Başkan Vekili İbrahim Munir’i görevinden azletmesi ve üyelerini ‘örgüt yönetiminden uzaklaştırma’ kararı almasının ardından İstanbul ve Londra cephelerindeki çatışma yeniden gün yüzüne çıktı. Londra cephesi karşı hamle olarak yeni bir ‘konsey’ oluşturdu, İstanbul’daki genel Şura Konseyi üyesi altı kişi ile Başkan Mahmud Hüseyin’in teşkilattaki görevini sonlandırdı. Örgütün iç tüzüğüne göre, Genel Şura Konseyi, Rehberlik Konseyi Başkanı’nın çağrısıyla örgütün yeni ‘rehberini’ seçebiliyor.  
İstanbul Cephesi perşembe günü yaptığı yeni bir açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Münir cephesi iç cepheyi zayıflattı ve birliği böldü. Münir Cephesi, sosyal medyayı asılsız iddialar ve bilgiler yayınlamak için kullandı.”
Londra Cephesi’nin yakın bir zamanda yaptığı açıklamada, İstanbul Cephesi’ne vekil rehberi olarak Münir'e biat etme çağrısında bulunması tartışmayı ateşledi.
İstanbul Şura Meclisi’nin Mustafa Tolba başkanlığındaki Genel Rehber'in görevlerini yürütmek üzere ‘Genel Rehber Vekil Heyeti’ adına bir ‘komite’ oluşturmasıyla ‘Londra ve İstanbul’ cepheleri arasındaki görüş ayrılıkları derinleşmişti.
Londra Cephesi tarafından yapılan açıklamada İstanbul Cephesi'nin veya sözde Genel Şura Meclisi'nin kararlarını tanınmadığı ve örgütün meşruiyetinin yalnızca Genel Rehber Yardımcısı İbrahim Münir tarafından temsil edildiği kaydedildi. Mustafa Tolba’nın herhangi bir şekilde atanmasının, hesap verebilirlik gerektiren bir bölünme olduğu ifade edilen açıklamada, Tolba tarafından temsil edilen sözde komitenin geçersizliği ilan edildi.
Diğer yandan İstanbul Cephesi, Londra Cephesi’ne ‘Örgütün İstanbul'daki Genel Şura Konseyi kararlarına bağlı olduğunu ve en yüksek referans kabul ettiğini’ teyit eden bir açıklamayla yanıt verdi.
İstanbul Cephesi açıklamasında tüm üyelerini ‘şura kurumlarının kararlarına uymaya’ çağırdı. Mustafa Tolba'nın görevinin devam ettiğini ve Münir'in kendisini görevden alma kararının reddedildiğini vurguladı. Açıklamada ayrıca Müslüman Kardeşler Rehberlik Konseyi Başkanı Muhammed Bedii’ye biat vurgusu yenilendi.
İbrahim Münir'in daha önce Türkiye'deki Teşkilat İşleri İdari Ofisi'nin feshedildiğini ve Mahmud Hüseyin ve diğerlerinin görevden alındığını duyurmasıyla ve Hüseyin Grubu’nun da Münir'in görevden alındığını birkaç kez ilan etmesiyle kriz derinleşti.
Mısır'daki radikal hareketler konusunda uzmanlaşmış bir araştırmacı olan Ahmed Zağlul, Şarku'l Avsat’a şu değerlendirmelerde bulundu:
“Şimdi iki cephe arasındaki manzara, bir açıklama savaşı, çatışma ve bölünmeden ibaret. Her cephe kendisinin meşru olduğunu söylemeye çalışıyor. Açıklama savaşı, artık herhangi bir siyasi projesi olmadığı için kişisel anlaşmazlıkları organize etme ve yönetme konusunda yurtdışındaki İhvan için tek seçenek ve çözümdür. İhvan’ın bazı ülkelerdeki genel durumu korkunç. Londra ve İstanbul cephelerinin medyayı çatışma için harekete geçirmekten başka seçeneği yok çünkü artık sahada etkili bir varlık bulunmuyor. Önümüzdeki dönemde açıklama savaşı bir süre iki cephe arasında devam edecek. Tükenmiş örgütün genel fotoğrafı, artık parçalanma ve sembollerin ve siyasi bir projenin yokluğundan ibarettir.”



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.