Williams, siyasileri ‘fırsatçılıkla’ suçlayarak UNSMIL görevinden ayrılıyor

Libya ‘Tecdid’ (Yenilik) Partisi Başkanı, BM Genel Sekreteri'nin yeni BM elçisinin adını birkaç gün içinde açıklamasını beklediğini söyledi

Williams, yerine biri gelene kadar UNSMIL Başkanlığı’nı yürütecek olan Risdon Zninga ile birlikte (UNSMIL)
Williams, yerine biri gelene kadar UNSMIL Başkanlığı’nı yürütecek olan Risdon Zninga ile birlikte (UNSMIL)
TT

Williams, siyasileri ‘fırsatçılıkla’ suçlayarak UNSMIL görevinden ayrılıyor

Williams, yerine biri gelene kadar UNSMIL Başkanlığı’nı yürütecek olan Risdon Zninga ile birlikte (UNSMIL)
Williams, yerine biri gelene kadar UNSMIL Başkanlığı’nı yürütecek olan Risdon Zninga ile birlikte (UNSMIL)

Bölünme ve güvenlik ile ilgili gerilim havasının hakim olduğu çalkantılı bir durumda, ABD’li üst düzey diplomat Stephanie Williams bugünün sonunda Libya'daki Birleşmiş Milletler Destek Misyonu’ndaki (UNSMIL) BM Genel Sekreteri danışmanı görevinden ülke seçim yolunda ileriye doğru herhangi bir adım atmazken arkasında ‘ağır bir yük’ bırakarak ayrılacak.
Artan siyasi çatışmayı sona erdirmek için gerçek bir atılım olması umuduyla ülkeye sekizinci BM elçisinin atanması beklenirken Libya'daki BM Ofisi, Williams'ın Temmuz ayı sonunda görevinden ayrılacağını duyurmuştu. Williams’ın yerine kimin geçeceği merak konusu.
BM Genel Sekreteri Sözcü Yardımcısı Ferhan Hak dün akşam New York'taki BM merkezinde düzenlediği basın toplantısında gazetecilerin sorularına karşılık “Mümkün olan en kısa sürede Williams'ın yaptığı görevleri yerine getirecek geçici bir kişi belirlemeye çalışıyoruz. Ancak şu anda elimizde bir isim yok” ifadelerini kullandı.
Libya ‘Tecdid’ (Yenilik) Partisi Başkanı Süleyman el-Buyudi, BM Genel Sekreteri'nin yeni BM elçisinin adını birkaç gün içinde açıklamasını beklediğini söyledi. Buyudi ‘yeni elçinin büyük ülkelerin güvenini ve desteğini aldığını ve prensipte anlaşmanın sağlandığını’ öne sürdü. Buyudi “Yeni elçinin planı Libya seçimlerinin yapılmasına odaklanacak. Makamına gelişi, çatışma sonrası durumu hale yola sokmak için sınırlı bir şiddet patlamasıyla aynı zamana denk gelebilir” dedi.
Cuma günü BM Güvenlik Konseyi, Libya'daki BM misyonunun görev süresini 3 ay daha uzattı. Ancak yerel ve uluslararası düzeyde bu sürenin kısa olması kınandı ve misyona verilen görevlerin ne derece yerine getirilebileceği sorgulandı.
Williams’ın görevinden ayrılmasından ötürü oluşabilecek boşlukla ilgili olarak Hak, Libya'daki BM misyonunun devam ettiğini ve Williams'ın yerine gelecek kişi açıklanana kadar çalışmaları Risdon Zninga'nın üstleneceğini kaydetti.
Hak, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Williams'ın görevinden ayrılmasıyla ilgili herhangi bir yorumunun olup olmadığı konusunda şu ifadeleri kullandı:
“Williams harika bir iş çıkardı. Aslında biz BM’deki görev süresinin Temmuz ayı sonundan daha ilerisine uzatılabileceğini umuyorduk. Ancak kendisinin başka sorumluluklarının da olduğu açıklandı. Başarılarının üstüne kat çıkarak yerine gelecek kişiyi aramaya devam edeceğiz. Kendisinin Libya'nın birleşik kurumlara sahip olmasını ve organlarının birlikte çalışmasını sağlamak için yaptığı muazzam çalışmayı biliyorsunuz. Çözüm bulmak için herkesin yapabileceği her şeyi yaptı.”
Williams, Libya'da yaklaşık dört buçuk yıl çalıştı. 2020-2021 yılları arasında Gassan Selame’den sonra UNSMIL Başkanı, BM Genel Sekreteri'nin Libya Özel Temsilci Vekili ve 2018-2020 yılları arasında UNSMIL'nin Özel Temsilci Yardımcısı olarak görev yaptı.
Birçok Libyalı politikacı, ‘krizi oradan oraya taşıyarak’ ‘olayları karmaşıklaştırmaktan’ UNSMIL’yi sorumlu tutuyor. Ancak Williams'ın ayrılışının ‘kritik bir durumda’ geldiğini söyleyenler “Williams farklılıkların doğasının farkındaydı. Atanmasından itibaren Libya'daki Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi (DYK) ile anlaşmaya çalıştı. Ancak şimdi arkasında ağır bir yük bırakıp gidiyor” dediler.
Williams yaptığı son açıklamada Libya'daki siyasi seçkinlerle olan ilişkisinden bahsederek ‘geçen yılın sonunda seçimlerin iptal edilmesinden sonra, siyasi sınıfın ülkeyi seçim yoluna sokmak yerine koltuk kapmaca oyunu oynayacağı ve bu pastayı alıp üyeleri arasında pay edeceği konusunda herkesi uyardığını’ söylemişti.
Williams dün ‘el-Hades’ kanalına verdiği röportajda “Bazıları Libya'daki siyasi geleceği gasp etti. Bu yüzden birçok genç durumu protesto etmek için sokaklara döküldü. Son dört buçuk yıldır Libya dosyası üzerinde çalıştığım süreyi göz önünde bulundurarak, Libya'daki siyasi sınıfı fırsatçı ve kendi çıkarları peşinde koşan bir sınıf olarak tanımlayabilirim” ifadelerini kullandı.
Williams, Twitter hesabından yaptığı son paylaşımıyla Libyalıların hicri yılbaşını kutlayarak ‘yeni yılın Libyalılara tam anlamıyla iyilik, barış ve istikrar getirmesini’ temenni ettiğini belirtti. Williams BM Genel Sekreter danışmanı olarak çalıştığından beri ‘ülkede barış ve istikrarı sağlamanın tek yolunun kapsamlı, özgür ve şeffaf ulusal seçimler yapmaktan geçtiğini’ vurguluyor. Ancak Williams’ın genel seçimleri yapmak için gerekli olan ‘anayasal zemin’ konusunda ülkenin siyasi partileri arasında fikir birliği sağlamaya yönelik çabaları sonuç vermedi. Bu da gelecek elçinin ülkeyi istikrara kavuşturup seçimlerin düzenlenmesini sağlayıp sağlayamayacağına ilişkin soruları gündeme getiriyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.