Sudan'da aşiret çatışmalarına karşı bir milyon kişilik yürüyüş çağrısı

26 Temmuz'da Hartum'da sivil yönetim talebiyle yapılan yürüyüşten bir kare (AP)
26 Temmuz'da Hartum'da sivil yönetim talebiyle yapılan yürüyüşten bir kare (AP)
TT

Sudan'da aşiret çatışmalarına karşı bir milyon kişilik yürüyüş çağrısı

26 Temmuz'da Hartum'da sivil yönetim talebiyle yapılan yürüyüşten bir kare (AP)
26 Temmuz'da Hartum'da sivil yönetim talebiyle yapılan yürüyüşten bir kare (AP)

Sudan'da halk hareketine öncülük eden 'Direniş Komiteleri', bugün (Pazar) başkent Hartum'da Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na doğru yola çıkacak iki milyon kişilik 'Barış İçinde Bir Arada Yaşama' sloganıyla bir yürüyüş gerçekleştireceklerini duyurdu. Bu yürüyüş, ülkenin çeşitli bölgelerinde görülen aşiret çatışmalarının yayılmasını protesto ederken, 'Direniş Komiteleri', iktidardaki askeri yetkilileri bu çatışmaların arkasında olmak ve çatışmaları körüklemekle suçluyor. Komiteler ayrıca "geçen yıl 25 Ekim'den beri iktidarda olan askeri rejimin devrilmesi" çağrısında bulundu. Güvenlik makamlarının göstericilerin Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın bulunduğu Hartum'un merkezine ulaşmasını önlemek için sıkı önlemler alacağı bekleniyor.
“Direniş Komiteleri” dün (Cumartesi), ülkenin iktidardaki askeri bileşenini "isyan ve kabile çatışmalarını kışkırtmakla" suçlayan bir bildiri yayınladı. Komiteler yayınladıkları bildiride ülkenin güneydoğusundaki Mavi Nil bölgesinde Temmuz ayında meydana gelen ve yüzlerce ölü, yaralı ve binlerce kişinin yerinden edildiği kanlı aşiret olaylarında askeri bileşenin parmağı olduğunu kaydetti.
Direniş Komiteleri, “Askeri rejimin ve onun iktidardaki müttefiklerinin kökünü kazımak için kararlı ve kaçınılmaz bir savaşa gireceğiz. Sokaktaki tüm devrimci güçler, devrimin tüm güçlerini bir araya getirecek ve askeri darbenin sonunu ve Aralık devriminin hedeflerine ulaşan eksiksiz bir sivil hükümetin oluşumunu hızlandıracak bir siyasi program üzerinde anlaşmalı” açıklamasında bulundu.
Köylerde ve şehirlerde halkın tüm kesimlerini Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın doğru yola çıkacak 'Barış İçinde Bir Arada Yaşama' sloganı altındaki iki milyonluk gösteriye katılmaya davet etti.
“Devrim güçlerinin, sivil ve demokratik bir devletin inşası için askeri yönetime karşı çıkmaya devam etmedeki” konumunu vurgulayan Direniş Komiteleri, ülkeyi yöneten askeri bileşene herhangi bir meşruiyet vermemekte ısrar ediyor ve ordu kışlaya dönüp iktidarı halka teslim edene kadar konumlarından geri adım atmayı reddediyor.
Yetkililerin, başkentin üçgen şehirlerini birbirine bağlayan ana köprüleri kapatarak ve göstericilerin Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresine ulaşmasını önlemek için Hartum'un merkezine giden ana yollara ve geçitlere güvenlik güçleri konuşlandırarak önlemleri sıkılaştırması bekleniyor.
Sudan Doktorlar Merkez Komitesi, güvenlik güçlerinin tüm ülkede barışçıl göstericilere karşı uyguladığı şiddetin sistematik ve insanlık suçu olduğunu söyledi.
Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi, Darfur Barosu ve Danışmanlar ve Uzmanlar Komitesi, ölü sayıları ve saldırıda kullanılan silahlar hakkında raporlar sunmak için bir çalışma başlattı.  Üç merci, barışçıl göstericiler karşısında adil bir soruşturma yürütülmesi, öldürmenin yanı sıra gerçek mermi ve her türlü silah kullanımının durdurulması için Cumhuriyet Savcılığına muhtıra gönderme sürecinde olduklarını açıkladı.
Ordunun geçen Ekim ayında iktidarı ele geçirmesinden bu yana protestolarda ölenlerin sayısı 116'ya yükseldi. Geçen hafta, Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG), kabile ve etnik temelde ırkçılık ve seferberlik söylemini reddederek ülkenin tüm şehirlerinde barışçıl yürüyüşler düzenledi.
Geçtiğimiz günlerde, Mavi Nil bölgesindeki geniş alanlar, düzinelerce kişinin ölümüne ve yaralanmasına ve binlerce vatandaşın bölgenin başkenti Damazin'e göç etmesine yol açan aşiret çatışmalarına sahne oldu.
Milyonlarca kişinin katıldığı gösteri, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın 4 Temmuz'da silahlı kuvvetleri ve Hızlı Destek Güçlerini sivil güçlerle diyalogdan çekme kararının ardından düzenlendi.   
Direniş Komiteleri, ordu komutanının kararlarını reddettiklerini açıklamış ve bunu, tüm güvenlik hizmetlerini içerecek bir Silahlı Kuvvetler Yüksek Kurulu oluşturma önerisiyle otoriteyi yeniden konumlandırma ve kontrol etme girişimi olarak değerlendirmişti. Muhalefet koalisyonu ÖDBG ise Burhan’ın kararını anlaşılması güç olarak nitelendirmiş ve ordunun iktidar üzerindeki kontrolünü pekiştirmek amacıyla ortaya konmuş bir taktik olarak değerlendirmişti.
Daha önce, mevcut hükümetteki bir Bakan, devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir rejimini, ülke eyaletlerindeki sivil toplumlar arasındaki kanlı çatışmaları körüklemekle suçladı. Söz konusu Bakan, iktidardaki askeri otoriteyi olayların önlenmesinde gecikmekle sorumlu tuttu.
Haziran ayı başlarında Batı Darfur’da, silahlı Arap aşiret grupları bölgenin yerli halkına yönelik bir dizi saldırı gerçekleşti ve bu saldırılar sonucunda 25 köy ateşe verildi. Söz konusu saldırıda 99 ölü, 115 yaralı kaydedildi.
 



Bishara Bahbah... Hamas-Trump anlaşmasının arkasındaki gölge isim

Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
TT

Bishara Bahbah... Hamas-Trump anlaşmasının arkasındaki gölge isim

Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)
Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)

Sessiz arabuluculuğuyla ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander'ın Hamas tarafından serbest bırakılmasına katkıda bulunan Bishara Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ve yönetimindeki üst düzey yetkililer üzerinde perde arkasında önemli bir etkiye sahip.

Bu, ailesi 1948 Arap Nekbe'si sırasında Ürdün'e kaçmak zorunda kalan ve iki yıl sonra 1958'de doğduğu Eski Kudüs'e dönmeye karar veren Kudüslü Bahbah'ın çabalarından kaynaklanıyor.

Bahbah, Utah'taki Brigham Young Üniversitesi'nde eğitim gördü ve ardından burslu olarak Harvard Üniversitesi'nde siyaset bilimi ve ekonomi alanlarında yüksek lisans eğitimine devam etti. Ortadoğu çalışmaları ve uluslararası ilişkiler alanında 1981 yılında yüksek lisans derecesi alan Bahbah, bölgesel güvenlik konularında 1983 yılında doktorasını tamamladı.

dvfgbhty
Bishara Bahbah Aralık 2024'te Ürdün Kralı 2. Abdullah ile birlikte (Bahbah'ın X hesabı)

Bahbah daha sonra Harvard Üniversitesi'nde profesör olarak Ortadoğu meseleleri üzerine çalıştı ve üniversitenin Ortadoğu Enstitüsü'nde müdür yardımcısı olarak görev yaptı. 1991-1993 yılları arasında silah kontrolü ve bölgesel güvenlik konulu çok taraflı barış görüşmelerinde Filistin delegasyonunun bir üyesiydi.

Bahbah, İsrail ile ‘çelik gibi bir ilişkisi’ olan ABD'de siyasetle ve Filistin davasıyla ilişkisinde kendine özgü bir yol çizdi.

Parti değişimleri

ABD'deki siyasi kariyerinin başında Demokrat Parti'yi desteklemesine rağmen, bu ilişkinin en son bölümünde Başkan Donald Trump'ı başkanlık seçim kampanyalarında desteklemeyi seçti. Diğer Arap Amerikalılarla birlikte ‘Trump için Arap Amerikalılar’ grubunu kurdu ve Cumhuriyetçi başkanın Demokrat rakibi eski Başkan Yardımcısı Kamala Harris'e karşı zafer kazanmasına katkıda bulundu. Sonuç Başkan Trump için oldukça olumlu oldu.

Bahbah geçtiğimiz günlerde Demokrat Parti'den ve eski Başkan Barack Obama'nın Ortadoğu politikalarından duyduğu memnuniyetsizlik nedeniyle 2016 seçimlerinde Trump'a oy verdiğini açıkladı.

#NewProfilePic pic.twitter.com/BEZen0w0ug

— Dr. Bishara A. Bahbah (@BahbahBishara) November 9, 2024

 

Ancak Trump'ın ABD Büyükelçiliği’ni Kudüs'e taşıması ve İsrail'in Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini tanımasının ardından Bahbah, 2020 seçimlerinde Joe Biden'a oy vermeye karar verdi.

Ancak 2024'te Cumhuriyetçi kampanyayı desteklemek ve Biden'ın 7 Ekim 2023 saldırılarından bu yana İsrail yanlısı olarak nitelendirdiği politika ve yönetimine tepki olarak ‘Trump için Arap Amerikalılar’ grubunu kurmaya karar verdi.

Arabuluculuk ekseni

Bununla birlikte Bahbah'ın, ABD'nin Filistinliler ve İsraillilerle ilişkisine dair vizyonu ve anlayışı belirsizliğini korurken, Bahbah'ın Trump yönetimi ile Hamas liderleri arasında arabuluculuk yaptığı süreçte, Hamas'ın pazartesi günü herhangi bir İsrail iadesi olmaksızın Edan Alexander'ı serbest bırakması da dahil olmak üzere yeni bir katkısı ortaya çıktı. Bahbah'ın Trump'a verdiği destek, Trump'ın Filistinlileri Gazze Şeridi'nden çıkarmaktan ve orada Ortadoğu’nun Rivierası’nı inşa etmekten bahsettiği Şubat 2024'ten sonra bir yük haline geldi.

“İsrail'i memnun etmek için insanlar topraklarından sürülemez. Bu kabul edilemez ve biz bunu asla kabul etmeyeceğiz” diyen Bahbah, bunun üzerine kurduğu grubun adını ‘Barış için Arap Amerikalılar’ olarak değiştirmeye karar verdiğini açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın Axios'tan aktardığına göre Hamas, Alexander'ın serbest bırakılmasına yol açan ‘gizli görüşmeler’ için ‘beklenmedik bir arabulucu’ olan Bahbah ile temasa geçti.

İsrailli bir yetkili, iki taraf arasında ‘son iki hafta içinde Bahbah'a gönderilen mesajlar aracılığıyla yaklaşık 20 mesaj alışverişi yapıldığını ve Bahbah'ın Hamas'ın baş müzakerecisi Halil el-Hayye ile de konuştuğunu’ söyledi. Yetkili, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un ‘Katarlı yetkililer ve Bahbah'ın yardımıyla Hamas'ı Alexander'ın serbest bırakılmasının Trump nezdinde büyük önem taşıyacağı konusunda ikna etmeyi başardığını’ belirtti.

dfvgbhty
ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander (Beyaz Saray'ın resmi X hesabı)

Filistinli bir yetkiliye göre Trump yönetimi Hamas'a, Edan Alexander'ın serbest bırakılması halinde ABD'nin on esirin serbest bırakılması karşılığında önceki tekliflerden daha uzun bir süre olan 70-90 günlük bir ateşkes için bastıracağını, ateşkes döneminde nihai bir anlaşma için müzakerelere başlanacağını ve ABD, Katar ve Mısır'ın görüşmeler devam ettiği sürece savaşa geri dönülmeyeceğini garanti edeceğini bildirdi.