Donanmanın kuruluş yıldönümünde Kırım’daki Rus filosuna kaynağı bilinmeyen saldırı

Kiev saldırıyı düzenlediği iddiasını yalanladı.

Rus Deniz Kuvvetleri personeli dün saldırıyı uğrayan Sivastopol’daki Rus donanma üssü önünde görülüyor (AFP)
Rus Deniz Kuvvetleri personeli dün saldırıyı uğrayan Sivastopol’daki Rus donanma üssü önünde görülüyor (AFP)
TT

Donanmanın kuruluş yıldönümünde Kırım’daki Rus filosuna kaynağı bilinmeyen saldırı

Rus Deniz Kuvvetleri personeli dün saldırıyı uğrayan Sivastopol’daki Rus donanma üssü önünde görülüyor (AFP)
Rus Deniz Kuvvetleri personeli dün saldırıyı uğrayan Sivastopol’daki Rus donanma üssü önünde görülüyor (AFP)

Rusya, Karadeniz’deki Kırım Yarımadası’nda bulunan donanma merkezine silahlı insansız hava aracı (SİHA) ile saldırı düzenlendiğini ve 6 kişinin yaralandığını bildirdi. Kiev, saldırıyı kendisinin düzenlediği iddiasını yalanladı. Kaynağı bilinmeyen bu saldırı, Ukranyna’nın güneyindeki Mykolaiv kenti yetkililerinin savaşın başından bu yana en şiddetli saldırılarla karşı karşıya kaldıklarını bildirdiği bir süreçte gerçekleşti.
Sivastopol Valisi Mihail Razvozhaev, dün (pazar) Telegram hesabında paylaştığı mesajda, “Ukraynalı vatanseverler, bu sabah, Rus Donanma Bayramı’nı bozmaya karar verdi” ifadesini kullandı. Razvozhaev mesajında Sivastopol’da bulunan donanma merkezine pazar günü SİHA ile yapılan saldırıda 6 kişinin yaralandığını belirterek, “Rus Donanma Bayramı’yla ilgili tüm kutlamalar güvenlik sebebiyle iptal edildi” bilgisini paylaştı. Razvozhaev ayrıca Sivastopol sakinlerine “mümkünse evlerini terk etmeme” çağrısı yaptı.
Ukrayna yetkilileri benzeri görülmemiş bu saldırıyla herhangi bir ilgileri olmadığını belirterek, Rus tarafının suçlamalarını “saf provokasyon” olarak niteledi. Odessa Bölgesel Askeri İdaresi Sözcüsü Sergey Bratçuk, açıklamasında, “İşgal altındaki Ukrayna’ya bağlı Kırım'ın kurtuluşu daha etkili başka bir yolla gerçekleşecek” diye konuştu.

En şiddetli saldırı
Ukrayna’nın güneyindeki yetkililer, Mykolaiv kentinin dün savaşın başladığı Şubat ayından bu yana muhtemelen en şiddetli Rus saldırısına uğradığını ve 2 kişinin öldüğünü bildirdi. Mykolaiv Belediye Başkanı Oleksandr Senkevich, cumartesiyi pazara bağlayan gece boyunca iki kez “güçlü patlama seslerinin” duyulduğunu belirtti. Mykolaiv Valisi Vitaliy Kim ise en az iki sivilin hayatını kaybettiğini aktardı. Saldırı ayrıca doğudaki Harkiv ve kuzeydoğudaki Sumi’yi de hedef aldı.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, cumartesi günü, Donetsk sakinlerine “Rus teröründen ve bombardımanından kaçınmak için” bölgeyi boşaltma çağrısı yaptı. Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk bölgesinin büyük bir bölümü Rus kontrolü altında. Zelenskiy, yayınladığı video mesajda, hükümetin bölgede zorunlu tahliye kararı aldığını belirterek, “Terör, savaşın bu aşamasında Rusya’nın ana silahıdır” dedi.
Ukrayna Başbakan Yardımcısı İrina Vereşuk, Donbas bölgesinin iki idari bölgesinden biri olan Donetsk’teki sakinlerin tamamının zorunlu tahliye edileceğini bildirdi. Vereşuk, tahliye kararına gerekçe olarak, gaz şebekelerinin imha edilmesi nedeniyle önümüzdeki kış bölgede ısınma imkanının olmayacağını ifade etti. Ukraynalı yetkililer, Donetsk’te Rus işgali altında yaşamayan en az 200 bin sivil olduğunu değerlendiriyor.

İşkence ve idamların örtbas edilmesi
Donetsk bölgesinde Rus işgali altındaki bir yerde esir tutulan Ukraynalı askerlerin kaldığı bir kışlanın bombalandı ve yaklaşık 50 kişi hayatını kaybetti. Zelenskiy saldırıyı “ kasıtlı Rus savaş suçu” olarak niteledi. Ukrayna İnsan Hakları Sorumlusu Dmitro Lubinets, cumartesi günü yaptığı açıklamada, Mayıs ayında ülkenin güneydoğusundaki Mariupol'deki Azovstal fabrikasını savunan Ukrayna askerlerinin teslim olması konusunda Ruslarla müzakereleri yöneten Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları İzleme Misyonu ile Uluslararası Kızılhaç Örgütü’nden, Olinevka'ya gitmelerini talep etti. O dönem haftalar süren kuşatma ve direnişin ardından yaklaşık 2 bin 500 Ukrayna askeri teslim oldu. Moskova teslim olan askerlerin Olinevka’da tutulacağını açıkladı. Zelenskiy, cuma akşamı yaptığı açıklamada, “Azovstal savunucuları ayrıldığında Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Kızılhaç Örgütü askerlerimizin hayatlarının ve sağlıklarının garantörü olarak çalıştı” dedi. Zelenskiy, BM ve Uluslararası Kızılhaç Örgütü’nden ‘harekete geçmesini’ talep etti.

Rusya saldırıyı Ukrayna yaptı
Rus Soruşturma Komitesi, Olinevka’nın cuma günü saldırıya uğradığını aktardı. Komite, Ukrayna güçlerinin Amerikan HIMARS füze sistemini ve ABD’den gelen yüksek hassasiyetli füze mermilerini kullanarak Azov Taburu üyelerinin tutulduğu cezaevine bizzat ateş açtığını belirtti. Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı bu suçlamaları reddederek, Rus güçlerin veya ayrılıkçıların bu suçlamalarla “tutuklulara yönelik işkence ve idamları örtbas etmek” istediklerini kaydetti. Ukrayna istihbaratı, saldırıyı “Rus Wagner Grubu paralı askerlerinin gerçekleştirdiğini” duyurdu. Wagner unsurları özellikle Suriye ve Afrika’da suç işlemekle suçlanıyor.
Ukrayna İnsan Hakları Sorumlusu Dmitro Lubinets, cumartesi günü devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, Rusya’nın servis ettiği ve eldeki tek kanıt olan video üzerine yapılan analizin, kışlada yaşanan patlamanın bombalamanın ardından değil, kışlanın içinde gerçekleştiğini gösterdiğini dile getirdi.



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi