Bilim insanları milyarlarca yıl öncesine ait karanlık maddeyi görüntülemeyi başardı

(NASA)
(NASA)
TT

Bilim insanları milyarlarca yıl öncesine ait karanlık maddeyi görüntülemeyi başardı

(NASA)
(NASA)

Milyarlarca yıl öncesine ait karanlık madde Dünya'daki bilim insanları tarafından nihayet tespit edildi.
Araştırmacılar, galaksileri çevreleyen karanlık maddenin doğasını 12 milyar yıl önce olduğu gibi incelemeyi başardı. Bu, geçmişte görebildiğimizden milyarlarca yıl daha eski.
Bilim insanları çığır açan bulguların evrenimizin önemli bir bölümünü oluşturan ancak büyük ölçüde bilinmeyen ve gizemini koruyan karanlık maddenin sırlarını ortaya çıkarabileceğini umuyor.
Söz konusu atılım şimdiden evrenimizin tarihi hakkında umut verici ipuçları sundu. Araştırmacılar, bulguların evrenin temel kurallarının ilk zamanlarında farklı olduğuna işaret ettiğini söylüyor.
Bilim insanları adından da anlaşılacağı üzere karanlık maddeyi doğrudan göremez çünkü karanlık madde ışık yaymaz. Bunun yerine, bilim insanları genellikle ışığın araştırmak istedikleri galaksiler boyunca ilerleyişini izler ve bunun nasıl gerçekleştiğini ölçer; ışık ne kadar bozulursa o kadar çok karanlık madde vardır.
Fakat milyarlarca yıl önce var oldukları halleriyle gördüğümüz en uzak galaksiler bu yöntemin işe yaraması için fazla sönük. Bozulma düzgün şekilde tespit edilemiyordu ve karanlık maddeyi incelemek imkansız kalmaya devam ediyordu.
Bu da bilim insanlarının yaklaşık 10 milyar yıldan eski karanlık maddeyi araştıramaması anlamına geliyordu. Ondan önceki zaman ve 13,7 milyar yıl önce evrenin başlangıcını anlamak imkansızlığını koruyordu.
Şimdi bilim insanları bu sorunun üstesinden farklı bir kaynak kullanarak geldiklerini söylüyor: Büyük Patlama tarafından salınan mikrodalgalar. Ekip, ışıktan ziyade bu mikrodalgaların nasıl bozulduğunu ölçtü ve bunu yaparken, oluştuktan hemen sonra galaksilere bakarak karanlık maddeyi evrenin başlangıcından itibaren görebildi.
Tokyo Üniversitesi Kozmik Işın Araştırmaları Enstitüsü'nden Yardımcı Doçent Yuichi Harikane, "Çoğu araştırmacı karanlık maddenin şimdiki zamandan 8 milyar yıl öncesine dağılımını ölçmek için kaynak galaksileri kullanıyor" diye ekledi.
"Fakat karanlık maddeyi ölçmek için daha uzaktaki Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması'nı kullandığımızdan, geçmişte daha geriye bakabildik. İlk kez, karanlık maddeyi evrenin neredeyse en erken zamanlarından itibaren ölçüyorduk."
Sonuçlar, evrenin erken döneminde karanlık maddenin nasıl kümelendiğini göstermek de dahil bir dizi sürpriz ortaya koydu. Teori, karanlık maddenin bir arada kalıp evrende öbekler oluşturması gerektiğini öne sürüyor fakat bu öbeklerden tahmin edilenden çok daha az vardı.
Ekibe liderlik eden Nagoya Üniversitesi'nden Hironao Miyatake, "Bulgularımız hâlâ belirsiz" dedi.
Fakat bu doğruysa, zamanda daha geriye gittiğinizde tüm modelin kusurlu olduğunu gösterir. Bu heyecan verici, çünkü belirsizlikler azaltıldıktan sonra sonuç değişmezse, karanlık maddenin doğası hakkında fikir verebilecek bir model iyileştirmesine işaret edebilir.
Bulguları açıklayan makale Physical Review Letters akademik dergisinde yayımlandı.



Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
TT

Çekya, siber güvenlik endişeleri nedeniyle devlet yönetiminde DeepSeek kullanımını yasakladı

Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)
Çekya Çin merkezli DeepSec'in ürünlerini yasakladı (Reuters)

Çekya’daki yetkililer dün yaptıkları açıklamada, siber güvenlik endişeleri nedeniyle Çinli yapay zeka (AI) startup'ı DeepSeek'in herhangi bir ürününün devlet yönetiminde kullanılmasını yasakladıklarını duyurdu.

Şarku'l Avsat'ın DPA'dan aktardığına göre Çekya Başbakanı Petr Fiala, hükümetin Ulusal Siber Güvenlik Kurumu'ndan, şirketin Çinli resmi makamlarla iş birliği yapmak zorunda olması nedeniyle kullanıcı verilerine yetkisiz erişim tehdidine işaret eden bir uyarı aldıktan sonra bu kararı aldığını söyledi. Bu hamle, ocak ayında chatbot'a erişimi yasaklayan İtalya ve Avustralya da dahil olmak üzere diğer ülkeler tarafından kullanıcıların verilerini korumak için atılan benzer adımları takip ediyor.

Çek hükümeti 2018 yılında, güvenlik tehdidi oluşturdukları uyarısının ardından Çinli telekom şirketleri Huawei ve ZTE tarafından üretilen donanım ve yazılımları kullanmayı bıraktı.

DeepSeek 2023 yılında Çin'in Hangzhou kentinde kuruldu ve aynı yıl ilk büyük ölçekli yapay zeka dil modelini piyasaya sürdü.