SOHR: Suriye’deki patlamamış mayınlar ve el yapımı patlayıcılar can almaya devam ediyorhttps://turkish.aawsat.com/home/article/3795626/sohr-suriye%E2%80%99deki-patlamam%C4%B1%C5%9F-may%C4%B1nlar-ve-el-yap%C4%B1m%C4%B1-patlay%C4%B1c%C4%B1lar-can-almaya-devam
SOHR: Suriye’deki patlamamış mayınlar ve el yapımı patlayıcılar can almaya devam ediyor
Yerinden edilmiş bir Suriyeli çocuk savaş kalıntıları arasında dururken (SOHR)
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) uluslararası kuruluşlara ‘Suriye topraklarına yayılan savaş kalıntılarını ortadan kaldırmak için çalışma’ çağrısını yineledi.
Mayınların, el yapımı patlayıcıların (EYP) ve patlamamış nesnelerin ‘sivilleri hayattan koparmaya devam ettiğini’ vurgulayan SOHR, “Askeri operasyonlar sırasında Suriye’nin dağınık bölgelerine askeri oluşumlar tarafından bırakılan bu kalıntılar, vatandaşlar için büyük endişe yaratıyor” açıklamasında bulundu.
SOHR bir insan hakları kurumu olarak askeri kalıntılara ilişkin dosyayı takip ettiğini söyledi. Kuruluş, 2022 Temmuz ayı boyunca Suriye’de mayın ve savaş kalıntılarının patlaması sonucu 14’ü çocuk 20 sivilin hayatını kaybettiği, bir kadın ve 20 çocuk dahil olmak üzere 30 kişinin de yaralandığını bildirdi. Haziran ayında ise Suriye’de mayın patlaması ve savaş kalıntıları sonucu 4’ü kadın ve 8’i çocuk 16 sivil hayatını kaybetti. Ayrıca 2’si kadın, 22’si çocuk olmak üzere 65 kişi de yaralandı.
Mayıs ayında Suriye’de mayın patlaması sonucu 2’si kadın, 8’i çocuk 19 sivil hayatını kaybederken, ikisi kadın, 15’i çocuk olmak üzere toplam 22 kişi yaralandı.
Nisan ayında, SOHR 2’si kadın ve 8’i çocuk olmak üzere 19 sivilin öldüğünü ve 4’ü kadın ve 13’ü çocuk olmak üzere 22 kişinin yaralandığını belgeledi. Bahsi geçen can kayıplarının ve yaralanmaların hepsinin savaş kalıntılarının patlaması sonucunda meydana geldiği aktarıldı. Mart ayında, SOHR 12’si çocuk 29 sivilin öldüğünü ayrıca 3’ü kadın ve 9’u çocuk olmak üzere 29 kişinin yaralandığını belgeledi. Şubat ayında 16’sı çocuk ve ikisi kadın olmak üzere 33 can kaybı ve 31’i çocuk olmak üzere 37 kişi de yaralandı. SOHR 2022’nin ilk ayında ise, mayınların ve el yapımı patlayıcıların çeşitli kontrol bölgelerinde patlaması sonucunda ikisi çocuk 11 sivilin hayatını kaybettiğini ayrıca 9’u çocuk, ikisi kadın olmak üzere 17 sivilin yaralandığını aaktardı.
Bununla birlikte, SOHR’un Ocak ayının başından bu yana Suriye’de mayınların patlaması sonucu kaydettiği sivil kayıp sayısı 10’u kadın, 68’i çocuk olmak üzere toplam 147’ye ulaştı. Ayrıca 12'si kadın, 118’i çocuk 222 kişi de yaralandı. Bu bilanço, Şam kırsalındaki Daraya’da daha önce bombardımana maruz kalan bir binanın çökmesi sonucu bir adam ve bir çocuğun yanı sıra Jobar mahallesinde bir binanın çökmesi sonucu hayatını kaybeden 4 sivili de içeriyordu.
Irak’taki Koordinasyon Çerçevesi geçici bir dağılmanın mı yoksa kalıcı bir çöküşün mü eşiğinde?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5151221-irak%E2%80%99taki-koordinasyon-%C3%A7er%C3%A7evesi-ge%C3%A7ici-bir-da%C4%9F%C4%B1lman%C4%B1n-m%C4%B1-yoksa-kal%C4%B1c%C4%B1-bir
Irak’taki Koordinasyon Çerçevesi geçici bir dağılmanın mı yoksa kalıcı bir çöküşün mü eşiğinde?
Koordinasyon Çerçevesi liderlerinin bir araya geldiği daha önceki bir toplantıdan bir kare (Sosyal medya)
Müeyyed et-Tarfi
Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr'ın Iraklı Sünni ve Kürt güçlerle kurduğu siyasi ittifaka tepki olarak başbakanı seçme hakkını elde etmek üzere parlamento çoğunluğunu oluşturmak için bir araya gelen Şii akım ve güçlerin 2021 yılında oluşturduğu Koordinasyon Çerçevesi adlı koalisyon, ortaklarının birden fazla seçim listesinden katılma kararı aldığı kasım ayında yapılması planlanan seçimlerde geçici olarak dağılmış gibi görünüyor.
Koalisyon ortaklarının farklı listelere dağılması, Koordinasyon Çerçevesinin parçalanmasının başlangıcı olarak görülse de Irak'taki bazı siyasi gözlemciler yaklaşan seçimlerden sonra Koordinasyon Çerçevesinin kendini yeniden toparlayacağını düşünüyor.
Koordinasyon Çerçevesi içinde ve başta Gazze, Lübnan ve Suriye'de olmak üzere bölgede meydana gelen değişiklikler, İran’ın nüfuzunun artık eskisi gibi olmadığı, Irak'taki nüfuzunun da özellikle hükümetin yeniden şekillendirilmesi ve Şii siyasi güçlerin bir araya getirilmesi açısından tamamen yok olmasa da azaldığını gösteriyor. Ancak nüfuzu azalsa da İran halen Irak arenasında yer alan bir oyuncu olmaya devam ediyor.
Koordinasyon Çerçevesi dağılmayacak
Irak Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Gazi Faysal, Koordinasyon Çerçevesinin dağılmayacağını, ancak liderlik konusunda anlaşmazlıklar yaşanabileceğini söyledi.
Koordinasyon Çerçevesinin parlamento çoğunluğunu oluşturmak için taktiksel bir ittifaktan çok ideolojik bir ittifakı temsil ettiği için kişisel çıkarlara göre esnek ittifaklara dönüşeceğini belirten Faysal, koalisyondaki liderler arasında liderlik, programlar ve çıkarlar konusunda derin iç anlaşmazlıkların olduğuna işaret etti. Faysal’a göre Koordinasyon Çerçevesi güçleri, yaklaşan parlamento seçimlerinden sonra farklı denklemler, dengeler ve uzlaşılar çerçevesinde en büyük bloğu oluşturmak için yeniden ittifaka geri dönecekler.
İran'ın 2003 yılından bu yana Irak’ta Şii evinin şekillendirilmesinde önemli bir rol oynadığını ifade eden Faysal, İran’ın stratejik çıkarlarını güvence altına almak amacıyla yeni hükümetlerin kurulması konusunda yaşanan anlaşmazlıkların çözümüne ve ittifaklar kurulmasına müdahale ettiğini de sözlerine ekledi. Faysal, İran’ın Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ile silahlı gruplar ve Velayet-i Fakih rejimine bağlı partiler arasındaki koordinasyon yoluyla nüfuzunu dayatmaya devam ettiğini belirtti.
Faysal, İran, Irak siyaset sahnesini şekillendirmede önemli bir aktör olmaya devam etse de Irak iç faktörünün İran'ın direktiflerini beklemeden Şii evini düzenlemedeki rolü atarken İran’ın Koordinasyon Çerçevesi güçlerinin birliğini sağlama kabiliyetinin, özellikle İsrail’in 7 Ekim 2023’te Gazze Şeridi’ne karşı başlattığı savaştan sonra silahlı grupların farklı taraflara sadakatlerinin da olması nedeniyle azaldığını belirtti.
İran’ın nüfuzu
İran’ın nüfuzunun hızlı bir şekilde ortadan kalkmayacağını söyleyen Faysal, İran’ın hegemonyasının etmesine karşı olan Şii partilerin ve akımların ön plana daha fazla çıkmaya başlamasıyla ve özellikle İran'a ve Velayet-i Fakih sistemine bağlılık fikrini reddeden yeni nesillerin yükselişinin yanı sıra İran’ın nüfuzunu dengelemede Arap ülkelerinin artan rolü ile Körfez ve Türkiye'nin artan desteği nedeniyle bunun yavaş olacağını belirtti.
Koordinasyon Çerçevesi ve Sadr Hareketi
Kulwatha Araştırma ve Anket Merkezi Direktörü Basil Hüseyin, Koordinasyon Çerçevesinin nüfuzunun azalmaya başladığını söyledi. Koordinasyon Çerçevesinin kurulmasının stratejik bir siyasi projeden ziyade geçici bir savunma tepkisi olduğunu söylemenin abartı olmayacağını ifade eden Hüseyin, zira başlangıçta Sadr Hareketi’nin 2003 yılından bu yana Irak'ı yöneten geleneksel kural olan mezhepsel uzlaşı kuralını kırmayı amaçlayan ulusal çoğunluk hükümeti kurma planına karşı koymak için kurulduğunu, başka bir deyişle Koordinasyon Çerçevesi’nin Sadr Hareketi’nin bazı Şii güçleri iktidar çemberinden çıkarma girişimini engellemek için bir cephe görevi gördüğünü sözlerine ekledi.
Hüseyin, Sadr Hareketi’nin yarattığı tehdit ortadan kalktıktan sonra, iç çelişkiler başlayana kadar dış baskının olmadığını ve çoğunluğun kasırgası dindikten sonra devletin araçlarının çerçevenin bazı güçlerinin eline geçtiğini belirtti. Hüseyin’e göre bu araçlar, özellikle Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin ikinci bir dönem arayışına girerek kişisel ve kurumsal hırslara dönüşmesiyle, kolektif bir savunma aracından, her biri kendi payına düşeni sağlamlaştırmaya ve nüfuzunu en üst düzeye çıkarmaya çalışan taraflar arasında bir iç çatışma faktörüne dönüşmeye başladı.
İktidar için rekabet
Şarku'l Avsat'ın Independent Arabia'dan aktardığı analize göre Hüseyin, bugün yüzeysel gibi görünen bu çatışmanın, Sadr Hareketi’nin başını çektiği karşı ittifakı püskürtmek için kurulan ve yeni bir iktidar için mücahaleye hazırlanan bir yapının çöküşüne işaret ettiğini söyledi.
Başbakan Sudani, Kürdistan İslami Birlik Partisi’nden bir heyeti Bağdat'ta kabul etti, 3 Haziran 2025 (Irak Başbakanlığı Facebook sayfası)
İran'ın nüfuzuna değinen Hüseyin, bu nüfuzun gerçek anlamda azaldığının söylenemeyeceğini, ancak Şiiler arasındaki anlaşmazlıkları kontrol etme kabiliyetinin eskiye göre kesinlikle daha az olduğunu vurguladı. Hüseyin, uzun süre Şii siyasi birliğinin garantörü olan Tahran’ın geleneksel aracılarının prestijinin azalması ve ideolojik disiplin ya da bölgesel direktiflerin ötesine geçen ekonomik ve kişisel çıkarların körüklediği yerel rekabetlerin yoğunlaşması nedeniyle artık kendisini akıl hocasından ziyade gözlemci konumunda bulduğunu ifade etti.
Seçimlerden sonra
Öte yandan yazar Basim eş-Şara, Koordinasyon Çerçevesi güçlerinin seçimlerden sonra yeniden bir araya geleceğini ve İran'ın nüfuzunun azalacağını söyledi. Koordinasyon Çerçevesinin seçimlerden sonra yeniden bir araya geleceğini, çünkü güçleri arasında bu konuda siyasi bir anlaşma olduğunu ifade eden Şara, aksi takdirde İran'la ittifak halindeki Şii partilerin siyasi süreçteki rollerini ve etkilerinin yanı sıra başbakanlığı kaybedebileceklerini söyledi. Seçim sürecinin Şii partiler arasında bölündüğünü, (eski Başbakan Nuri) el-Maliki'nin mevcut Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin listesinde yer aldığını ve Koordinasyon Çerçevesindeki diğer güçlerin liderlerinin farklı listelerde toplandığını, bunun da Şii koalisyon içinde en fazla oyu toplamaya yönelik bir anlaşmaya varıldığına işaret ettiğini açıkladı.
Seçimlerden kaçınma
Şii seçmenin seçimlerde önemli ölçüde çekimser kalmaya karar verdiğini ve bunun da özellikle Sadr Hareketi’nin seçimleri boykot etmesinden dolayı Koordinasyon Çerçevesi güçleri liderlerinin ve hükümet yetkililerinin endişelerini açıkça dile getirmesiyle açıkça görüldüğünü ifade eden Şara, Koordinasyon Çerçevesi güçlerinin rahat bir çoğunluk elde edememesi halinde hükümet kurmanın zorlaşacağını, bunun da İran'la ittifak halindeki Şii partilerin nüfuzunun tehdit edilmesi ve ister Sünni ister Tişrin Hareketi'nin eski liderleri olsun yeni simaların ortaya çıkması anlamına geldiğini vurguladı.
Şara, sözlerini şöyle sonlandırdı:
“İran'ın nüfuzu Aksa Tufanı Operasyonu ve bölgedeki müttefiklerini kaybetmesinden sonra azaldı. Bu durum, Irak'a da yansıdı. İran'ın gerilemesi, yaklaşan parlamento seçimlerinden sonra da devam edecek, ancak Irak’taki nüfuzu tamamen sona ermeyecek.”
