Mısır'daki "ulusal diyalog" toplantısında 15 alt komite kuruldu

Mısır Temsilciler Meclisi (AP)
Mısır Temsilciler Meclisi (AP)
TT

Mısır'daki "ulusal diyalog" toplantısında 15 alt komite kuruldu

Mısır Temsilciler Meclisi (AP)
Mısır Temsilciler Meclisi (AP)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi'nin ilan ettiği "ulusal diyalog" sürecinin Mütevelli Heyeti, "özgürlükler" ve "yüksek fiyatlar" konularını da içeren 15 alt komitenin kurulduğunu bildirdi.
Ulusal diyalog için oluşturulan sosyal medya hesabı üzerinden konuya ilişkin yazılı bir açıklama yapıldı.
Açıklamada, toplantının Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti üyelerinin katılımıyla Cumhurbaşkanlığına bağlı Kahire'deki akademide başladığı belirtildi.
Yapılan dördüncü toplantıda, uzun tartışmaların ardından komiteler ve bunlarda ele alınacak konuların sınıflandırıldığı ifade edildi.
Siyasi eksen komitesinin, başta "insan hakları ve genel özgürlükler" olmak üzere 3 alt komite, sosyal komitenin de eğitim ve aile gibi konularla ilgili 5 alt komiteden oluşacağı aktarılan açıklamada, ekonomi komitesinin ise başta "enflasyon, yüksek fiyatlar ve sosyal adalet" olmak üzere 7 alt komite içerdiği kaydedildi.
Açıklamada, komitelerin raportörlerinin belirlenmesinde gerekli dengelerin dikkate alınacağı ve bir sonraki oturumun 27 Ağustos'ta yapılacağı bildirildi.
Ulusal Diyalog Teknik Sekreterliği başkanı Mahmud Fevzi de toplantının ardından televizyonda yaptığı açıklamada, bir sonraki oturumun ve komitelerin raportörlerinin belirlenmesine ilişkin anlaşmanın tamamlanmasının ardından diyalog oturumlarının başlayacağını belirtti.
Fevzi, oturumların halka açık konferanslar şeklinde olmayacağını, kurumsal bir şekilde yürütüleceğini, konuların herkese açık komiteler aracılığıyla tartışılacağını ifade etti.
Diyaloğun anayasayı değiştirecek sonuçlara yol açacağına ihtimal vermeyen Fevzi, müzakerelerin Cumhurbaşkanı Sisi tarafından talep edilen ulusal eylem öncelikleri etrafında döndüğünü dile getirdi.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi, ilk kez 21 Nisan'da gazetecilere yaptığı açıklamada, ülkede siyasi diyalog başlatma niyetinde olduğunu ifade etmişti.
Bu açıklamadan 72 saat sonra, aralarında aktivist ve siyasi tutukluların da bulunduğu 41 kişi serbest bırakılmıştı.
Sisi'nin ilan ettiği ve Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) dışındaki tüm kesimleri kapsayan ulusal diyalog sürecinin ilk toplantısı 5 Temmuz'da Kahire'de yapılmıştı.
Resmi verilere göre Mısır genelinden ulusal diyalog sürecine katılmak üzere form dolduranların sayısı 96 bini aştı.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Af Komitesi Üyesi Tarık el-Avadi, 16 Temmuz'da yaptığı açıklamada, "düşünce mahkumları" olarak tanımlanan 6 siyasi aktivistin serbest bırakıldığını duyurmuştu.
Uzmanlara göre ulusal diyalog süreci kapsamında Mısır'daki siyasi tutuklulardan serbest kalanların sayısında artış görülüyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.