Libya ve Türkiye… Akile Salih’in Ankara ziyareti ve karmaşık ilişkilerde yeni bir sayfa

Salih’in Ankara’daki görüşmelerinde ele alınacak en zorlu dosya Türkiye’nin askeri güçlerinin Libya'dan çıkışı olacak

Libya Temsilciler Meclisi Başkanı 2014 yılında göreve başlamasından bu yana Türkiye'yi ilk kez ziyaret etti (AFP)
Libya Temsilciler Meclisi Başkanı 2014 yılında göreve başlamasından bu yana Türkiye'yi ilk kez ziyaret etti (AFP)
TT

Libya ve Türkiye… Akile Salih’in Ankara ziyareti ve karmaşık ilişkilerde yeni bir sayfa

Libya Temsilciler Meclisi Başkanı 2014 yılında göreve başlamasından bu yana Türkiye'yi ilk kez ziyaret etti (AFP)
Libya Temsilciler Meclisi Başkanı 2014 yılında göreve başlamasından bu yana Türkiye'yi ilk kez ziyaret etti (AFP)

Zayed Hediye
Ankara ile Libya’nın doğusu arasındaki yabancılaşma ve düşmanlık sayfası, diplomatik ilişkilerde yeni bir sayfa açma yolunda ilerliyor. Konuyu takip eden çevrelere göre bu, özellikle Bingazi’nin istediği ve 2020 yılında Cenevre'de yapılan Libya askeri anlaşmasında öngörüldüğü üzere Türkiye askeri güçlerini batı bölgesinden çekmeyi kabul ederse Libya'da siyasi bir çözümü destekleyebilir.
Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih'in 2014 yılında göreve başlamasından bu yana bir ilk olan Ankara ziyareti, iki taraf arasındaki anlaşmazlıkların sona ereceğinin habercisi olabilir. İki taraf arasında anlaşmazlıklar, Libya krizini daha da karmaşık hale getiren önemli bir faktördü. Hatta Libya'nın doğusundaki siyasi ve askeri liderleri destekleyen taraflar ile Ankara arasındaki bölgesel anlaşmazlıkların adeta başlangıç noktası oldu.
Gözlemcilere göre Türkiye, sadece Bingazi ile olan anlaşmazlıkları sona erdirmek istemiyor, aynı zamanda siyasi yoldaki çıkmazın önemli nedenlerinden biri olarak kabul edilen Libya ihtilafının önde gelen iki ismi; TM Başkanı Akile Salih ve Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri arasında anlaşmazlıkları çözmeye yönelik bir toplantı düzenleyerek Libyalı taraflar arasında arabulucu rolü oynamak istiyor.

Yetkililerle görüşmeler
TM Başkanı Salih, Türkiye'ye gelişinin ardından Libya'daki son gelişmeleri görüşmek üzere Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop başta olmak üzere üst düzey yetkililerle görüşmeler gerçekleştirdi.
TM Sözcüsü Abdullah Buleyhık tarafından yapılan açıklamaya göre Libya Başkanlık Konseyi Başkan Yardımcısı Abdullah el-Lafi'nin de katıldığı görüşmede, Libya'nın birliği, istikrarının sağlanması ve barışın tesis edilmesinin yanı sıra cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin bir an önce yapılmasının desteklenmesi vurgulandı. TM Sözcüsü Buleyhık, “TM Başkanı, Türkiye ziyareti sırasında, TM’nin Fethi Başağa hükümetine güvenoyu vermesinden sonra iktidara gelmesindeki önceliğin, ülkede cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin yapılmasını sağlamak olduğunu vurguladı” dedi.

İş birliğinin güçlendirilmesi
Türk basınına göre TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Türkiye ile Libya arasındaki mevcut ilişkilerin çok eski dönemlere kadar uzandığını, iki ülkenin meclisleri arasındaki ilişkilerin güçlenmesinin diğer alanlara ve sektörlere de olumlu yansıyacağını belirtti. TBMM'de Libya ile ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla Türk-Libya Dostluk Grubu'nun kurulduğuna işaret eden Şentop, Libya'nın toprak bütünlüğünün korunmasının Türkiye için büyük önem taşıdığının altını çizdi.
Başkanlık Konseyi Başkan Yardımcısı Lafi de TM Başkanı Salih ile Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Ankara'da yaptığı görüşmede ele alınan konulara değindi. Gerginliğin önlenmesi ve askeri seçeneğin düşünülmemesi konusunda fikir birliğine vardıklarını doğruladı.
Twitter’dan yaptığı paylaşımda Lafi, “Ankara’da TM Başkanı Müsteşar Akile Salih'in katılımıyla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştük. Siyasi gelişmeleri ele aldık. Görüşlerimizi Libya'nın birliğini korumaya ve tek bir güçlü hükümet ile seçimlerin anayasal temelinin oluşturulmasında fikir birliğine vararak seçimlerin yapılmasını hızlandırmasında görüşleri yaklaştırdık. Libya’da halen devam eden anlaşmazlıkları çözmek için askeri bir çözümün mümkün olmadığını vurguladık” yazdı.

Masaya iki dosya yatırıldı
Libyalı gözlemciler, resmi verilerin dışında, Erdoğan ve Libyalı yetkililer arasında Türkiye'de gerçekleşen resmi görüşmede, iki taraf arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesinde ilerlemek için birbiriyle bağlantılı olmayan iki dosyaya değineceklerini düşünüyorlardı. Bunlardan biri, Libya'nın batısındaki Türk güçlerinin varlığı dosyası, diğeri ise Fethi Başağa ile Abdulhamid ed-Dibeybe arasındaki iktidar mücadelesi dosyası.
Gazeteci Fatih el-Haşmi’ye göre TM Başkanı Salih, Başağa’nın iyi bilinen nüfuzu ve Dibeybe ile aralarındaki rekabetin merkezi olan Trablus ve Misrata’daki önde gelen siyasi ve askeri liderlerle olan sağlam ilişkileri nedeniyle Türkiye’nin hangi hükümetin iktidar olacağına ilişkin anlaşmazlığı müttefiki Başağa lehine çözebileceğini biliyor. Türkiye’nin şimdiye kadar Dibeybe ile Başağa arasında orta yollu bir tutum sergilemeye ve bu çatışmayı çözmek için müdahale etmemeye çalıştığını söyleyen Haşmi, “Fakat artık bu çatışmada net bir tutum sergilemesi ve aralarından birini seçmesi gerekiyor gibi görünüyor. Dibeybe’nin aksine ülkenin hem doğusunda hem de batısında destekçileri olduğundan seçimi büyük ihtimalle Başağa'dan yana olacak. Bu yüzden Başağa, Ankara açısından tüm tarafların sevgisini kazanmak ve onlarla birlikte çıkarlarını korumak için uygun bir seçenek” değerlendirmesinde bulundu.
Gazeteci Haşmi, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Libyalı ve Türk yetkililer arasındaki siyasi müzakerelerde ele alınacak en karmaşık dosya, Türk askeri güçlerinin Libya'dan çıkışı dosyası olacak. Ankara'nın böyle bir kararı hemen almamasını ve başta Libya’nın doğusundaki Rus yanlısı güçler olmak üzere diğer tüm yabancı güçlerin çıkışına dair garantiler talep etmesini bekliyorum.”
Bingazi'deki Libya Ulusal Ordusu (LUO) lideri Halife Hafter’in Trablus’a karşı başlattığı askeri operasyona müdahale için Libya'daki hükümet güçlerini desteklemek üzere askeri bir tezkereyi onaylayan TBMM, geçtiğimiz Haziran ayında Libya’daki askeri güçlerin görev süresini bir yıl daha uzattı.
Ankara’nın o dönemde Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti’ni (UMH) desteklemek için gönderdiği askeri güçler, Hafter liderliğindeki LUO’nun Trablus’un kontrolünü ele geçirmesini engellemede önemli bir rol oynadı.

İçten bir ziyaret
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia kaynaklı haberine göre, Libya’nın siyasi meseleleriyle ilgilenenlerin çoğu, TM Başkanı'nın Türkiye ziyaretinin, Libya’nın batısındaki ittifaklar ve bu ittifaklarda yer alan önemli güçler üzerindeki etkisi nedeniyle önümüzdeki dönemde Libya’daki olayların yönünü belirlemede önemli bir rol oynayacağını düşünüyorlar.
Libyalı gazeteci Mahmud el-Misrati, Akile Salih’in Türkiye ziyareti adımını destekleyerek, “Birçok kişi bundan hoşlanmayabilir ama açıkça söylemeliyim ki ben de Akile Salih’in yerinde olsam Türkiye'ye giderdim. Salih, ordu, politikacılar ve batı bölgesindeki meclislerle olan tüm temaslarının sonunda bir Türkiye vetosuyla karşılaştı. Çünkü (Türkiye’nin Libya’daki) siyasi karar, kurallar ve kurumlar üzerindeki hegemonyası herkes tarafından biliniyor” şeklinde konuştu.
Misrati, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Salih, anayasa taslağı üzerinde anlaşmaya varılan Fas ziyaretini bitirip Trablus'a döndükten sonra Türkiye'nin reddedebileceği bahanesine sığınanlardan bazıları müttefikleri olan Türkiye’ye danışmak için süre istediler. Peki, Salih, ekonomi ve yatırım alanlarında garantiler sunarak ve mevcut tüm sorunları sona erdirecek nihai ve bağlayıcı anlaşmalar için Erdoğan'la anlaşmaya varmak varken neden tüm bu söz konusu taraflarla zamanını boşa harcıyor?”
Öte yandan Libyalı siyasi analist Salah el-Bekuş ise Salih’in ziyaretinin sonuçlarını küçümsedi. Türkiye’nin Salih’in ilgilendiği meseleye müdahale etmeyeceğini düşünen Bekuş, DYK Başkanı Halid Mişri’nin de iki taraf arasında iktidar konusuna bir uzlaşıya varılmasını bir dereceye kadar önemsediğini söyledi.
Bekuş, Akile Salih’in, Abdulhamid ed-Dibeybe’yi Fethi Başağa lehine başbakanlıktan vazgeçirecek bir çözüm arayışı için Türkiye'ye gittiğini değerlendirdi.



Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
TT

Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)

İsrail medyasında, Binyamin Netanyahu hükümetinin Gazze Şeridi’ndeki uygulamaları nedeniyle Mısır ile İsrail arasındaki gerilimin son dönemde arttığına dair haberler yer alırken, Mısırlı üst düzey bir yetkili Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Mısır makamları İsrail’in Şarm eş-Şeyh Anlaşması’nı ihlal eden uygulamalarını tespit etti, bunlara ilişkin bir dosya hazırladı ve Washington’ı bilgilendirdi” dedi.

Mısır’da görev yapmış bazı eski askeri yetkililere göre ise Kahire, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki adımlarını, üzerinde uzlaşılan Trump planından kaçınma girişimi ve sarı hat olarak bilinen bölgede kalıcı bir İsrail askeri varlığı tesis etme çabası olarak değerlendiriyor. Bu durumun Mısır’ın ulusal güvenliğini tehdit ettiği ifade ediliyor.

Sarı hat, 10 Ekim’de Şarm eş-Şeyh’te ABD Başkanı Donald Trump’ın katılımıyla imzalanan ve Gazze savaşını sona erdirmeyi amaçlayan barış planı kapsamında, Gazze Şeridi’ni iki bölüme ayıran bir ayrım hattı olarak tanımlanıyor. Buna göre hat, Filistinlilerin kontrolündeki batı bölgesindeki toprakların yüzde 47’sini, İsrail’in kontrolü altındaki Gazze’nin yüzde 53’ünden ayırıyor. Gazze’deki Filistinlilerin neredeyse tamamının, bu hattın batısındaki bölgeye göç etmek zorunda kaldığı belirtiliyor.

xsdf
ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında Gazze barış planını görüşmek üzere bu ayın sonlarında bir zirve yapılması bekleniyor. (AFP)

İsrail Kanal 14 televizyonunun yayımladığı bir raporda, İsrail ordusunun sarı hat olarak bilinen bölgede faaliyet yürüttüğü ve Gazze Şeridi’nin coğrafi yapısını değiştirdiği öne sürüldü. Kanalın aktardığına göre Kahire, bu durumu ‘bölgesel çıkarlarına yönelik doğrudan bir tehdit’ olarak değerlendiriyor. Raporda, söz konusu faaliyetlerin Mısır’ı öfkelendirdiği ve Kahire’nin, Gazze Şeridi’ni ikiye bölmeye, bölgenin demografik ve coğrafi yapısını değiştirmeye çalıştığı gerekçesiyle İsrail’i ABD’ye şikâyet ettiği belirtildi.

Rapora göre Kahire, özellikle İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir’in sarı hata ilişkin açıklamalarının ardından Gazze’de yaşananları büyük bir endişeyle izliyor. Zamir’in bu hattı yeni bir savunma ve saldırı hattı olarak nitelemesine dikkat çekilirken, İsrail ordusunun kontrolü altında bulunan bölgede tünel altyapısını tahrip etme ve evleri yıkma gibi faaliyetlerinin, Kahire’de Gazze’de uzun vadeli bir askeri varlık tesis edilmesine yönelik hazırlık olarak yorumlandığı ifade edildi. Bu durumun, Mısır’ı Washington nezdinde acil diplomatik girişimlerde bulunmaya sevk ettiği kaydedildi.

Mısır Askerî İstihbaratı eski Başkan Yardımcısı ve İstihbarat Dairesi eski Başkanı Korgeneral Ahmed Kâmil ise Mısır’ın İsrail’in üzerinde uzlaşılan barış planından kaçınma girişimlerine karşı büyük bir öfke duyduğunu belirtti. Kâmil, İsrail’in sarı hattaki hamlelerinin Gazze’de ve Mısır sınırına yakın bölgelerde kalıcı bir askeri varlık oluşturma niyetine işaret ettiğini, bunun da Mısır’ın ulusal güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguladı.

uı
Kaynaklar, Mısır'ın Sisi ve Netanyahu arasında bir zirve düzenlenmesi için şartlar belirlediğini bildiriyor. (İsrail medyası)

Kâmil, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Mısır’ın tutumunun ulusal güvenliği ilgilendiren bir dizi temel konuda açık, net ve değişmez olduğunu söyledi. Kâmil, bu tutumun, barışın Mısır dış politikasının temel ve stratejik hedefi olması, Kahire’nin İsrail tarafıyla imzalanan anlaşmalara bağlılığı ve İsrail’in iki taraf arasında imzalanan anlaşmalara saygı göstermesi gerekliliğine dayandığını ifade etti.

Kâmil, Mısır’ın İsrail ile gerilimin düşürülmesine yönelik şartlarının, Gazze anlaşmasının ABD Başkanı Donald Trump’ın girişimi doğrultusunda tüm aşamalarıyla uygulanmasını kapsadığını belirtti. Buna göre, herhangi bir engelleme ya da geçersiz gerekçeler olmaksızın ikinci aşamaya derhal geçilmesi, kalıcı ateşkesin tesis edilmesi ve barış sürecine geçilmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca İsrail’in anlaşmayı eksiksiz uygulaması, mutabık kalınan miktarlarda insani yardımların girişine izin vermesi ve Refah Sınır Kapısı’nın iki yönde açılması şartlarını sıraladı.

Kâmil’e göre diğer şartlar arasında, Mısır’ın Gazze Şeridi sakinlerinin zorla ya da gönüllü göçe zorlanmasını kesin olarak reddetmesi, İsrail’in Batı Şeria’da yerleşim kurulmasına ve bölgenin İsrail’e ilhakına yönelik adımlarına karşı çıkılması, İsrail ordusunun Philadelphia Koridoru da dahil olmak üzere Gazze Şeridi’nin tamamından çekilmesi ve 7 Ekim 2023 sınırlarına dönülmesi yer alıyor. Kâmil, mevcut İsrail varlığının, anlaşmanın aşamalarının uygulanmasına bağlı geçici bir durum olduğunu, sarı hat da dahil olmak üzere tüm hatların fiili ve hukuki geçerliliği olmayan, varsayımsal çizgiler olduğunu ifade etti.

Dördüncü şartın ise Netanyahu ve hükümetinin, Arap Barış Girişimi kapsamında yer alan açık Arap taleplerine ne ölçüde yanıt verdiğiyle ilgili olduğunu belirten Kâmil, bunun; işgal altındaki Arap topraklarından çekilme, iki devletli çözüme onay verilmesi ve Filistinlilerin Gazze ya da Batı Şeria’dan zorla yerinden edilmesinin reddedilmesi gibi başlıkları içerdiğini söyledi. Ayrıca İsrail’in iyi komşuluk ve saldırmazlık yönünde iyi niyet göstermesi, nükleer silah tehdidinden arındırılmış bir bölge oluşturulmasına ilişkin uluslararası taleplerle uyumlu adımlar atması ve bu alandaki uluslararası anlaşmalara katılması gerektiğini vurguladı.

d
Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Arşiv – Reuters)

Mısır’ın, ABD ve İsrail’in Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında bir görüşme düzenleme girişimlerine, İsrail’in barış ve bölgesel istikrara dair açık ve uygulanabilir bir girişimde bulunmadan yanıt vermeyeceği değerlendiriliyor.

İsrail medyasının aktardığına göre ABD, Sisi, Netanyahu ve Trump’ın katılımıyla Washington’da üçlü bir zirve düzenlemeyi denedi. Ancak bu girişim, Mısır’ın şartları nedeniyle İsrail açısından ‘kabul edilemez’ bulundu. Aynı raporlarda, Kahire’nin, Trump’ın bu ay sonunda Florida’da Netanyahu ile yapacağı görüşmede İsrail’e yönelik baskı yaparak Gazze’deki adımlarını sınırlaması yönünde rol oynayacağını beklediği kaydedildi.

Mısırlı strateji uzmanı Tümgeneral Semir Ferec, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına büyük önem atfedildiğini ve Trump’ın, adını taşıyan Gazze Barış Planı’nın uygulanması konusunda Netanyahu üzerinde kesinlikle baskı kuracağını söyledi.

Ferec, Mısır’ın pozisyonunun, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına bağlı olarak değerlendirileceğini, ancak aynı zamanda İsrail’in sarı hat ya da Gazze’nin herhangi bir bölgesinde kalıcı askeri varlık tesis etmesini asla kabul etmeyeceğinin açık ve net olduğunu vurguladı. Ferec’e göre Mısır, Netanyahu hükümetinin tüm hareketlerinin, İsrail ordusunun Gazze’nin tamamından çekilmesini öngören barış planını engellemeye yönelik girişimler olduğunun farkında.

 


Irak hükümeti, Hizbullah ve Husileri terör örgütleri listesine dahil etmekten sorumlu yetkilileri görevden aldı

Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
TT

Irak hükümeti, Hizbullah ve Husileri terör örgütleri listesine dahil etmekten sorumlu yetkilileri görevden aldı

Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)
Irak Bakanlar Kurulu toplantısından (INA)

Irak hükümeti dün yaptığı açıklamada, yaklaşık iki hafta önce Yemen’deki Husiler ile Lübnan’daki Hizbullah’ı ‘terör örgütü’ olarak sınıflandıran bir kararın yayımlanmasına ilişkin olarak bazı yetkililerin görevden alınmasını içeren yaptırımların onaylandığını duyurdu.

Irak Bakanlar Kurulu, resmî gazetede yayımlanmasının ardından özellikle hükümeti oluşturan ve söz konusu gruplara yakınlığıyla bilinen siyasi çevreler arasında geniş tartışmalara yol açan kararla ilgili kurulan soruşturma komisyonunun tavsiyelerini kabul etti.

Söz konusu sınıflandırmanın, iki grubun mal varlıklarının dondurulmasını da içermesi üzerine hükümet, kararın ‘yanlışlıkla’ yayımlandığını belirtmişti. Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, karardaki hataya ilişkin acil soruşturma başlatılması, sorumluların tespit edilmesi ve ihmali bulunanların hesap vermesi talimatını vermişti.

Hükümetin dün yayımladığı açıklamada, Bakanlar Kurulu’nun, Irak Resmi Gazetesi’nin 17 Kasım 2025 tarihli 4848 sayısında yer alan ve Teröristlerin Mallarının Dondurulması Komisyonu’nun 2025/61 sayılı kararına ilişkin soruşturma komisyonu tavsiyelerini onayladığı belirtildi. Tavsiyeler kapsamında, ilgili bazı yetkililerin görevden alınması ve bazılarının ise başka görevlere atanması gibi idari yaptırımların yer aldığı kaydedildi.

Diğer yandan Irak Ulusal Güvenlik Servisi dün yaptığı açıklamada, komşu bir ülkeden geldiği belirtilen ve DEAŞ terör örgütü bünyesindeki ‘en tehlikeli bomba uzmanlarından biri’ olarak tanımlanan bir kişinin yakalandığını duyurdu.

Irak Ulusal Güvenlik Servisi, Irak Haber Ajansı’na (INA) yaptığı açıklamada, 10 aydan uzun süren takip ve hassas izleme faaliyetlerini içeren nitelikli bir istihbarat operasyonu sonucunda, komşu ülkelerden birinden dönüşünün ardından DEAŞ’ın üst düzey isimlerinden birinin gözaltına alındığını bildirdi. Açıklamada, yakalanan kişinin yüksek derecede tehlikeli unsurlar arasında yer aldığı, adının terör örgütü lider kadrolarına ait listelerde bulunduğu ve 2004 yılından itibaren Bağdat’ta El Kaide unsurları içinde faaliyet göstermeye başladığı belirtildi. Ebu İlya lakabını kullanan şüphelinin, patlayıcı düzeneklerin hazırlanmasında uzmanlaştığı, beş kişiden oluşan bir hücreye liderlik ederek saldırıların gerçekleştirilmesinde rol aldığı kaydedildi.

Soruşturmalarda, söz konusu kişinin patlayıcıların cep telefonlarıyla irtibatlandırılması ve hazırlanmasından sorumlu olduğu, Bağdat’ta faaliyet gösterdiği dönem boyunca 100’den fazla patlayıcı düzeneği teslim ettiği ve başkentin farklı bölgelerini hedef alan terör eylemlerinin doğrudan uygulanmasına katkı sağladığı tespit edildi.


Eski rejimin kalıntıları Yeni Suriye’nin inşasını zorlaştırıyor

Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
TT

Eski rejimin kalıntıları Yeni Suriye’nin inşasını zorlaştırıyor

Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)
Şair ve aktivist Enver Fevzat, pazar günü Suveyda ilinin doğusundaki Busan köyünde evinin önünde öldürüldü (SANA)

Suriye’deki yeni yönetim, büyük şehirlerin kalabalık sokakları ile kırılgan, yoksul kırsal kesimler ve Suriye genelindeki yaygın yıkım arasında, önceki dönemin karmaşıklığından kaynaklanan muazzam zorluklarla karşı karşıya.

Beşşar Esed rejiminin düşüşünü günlerce kutlayan mahallelerin göz alıcı görüntüsünün ardında, daha az gürültülü ve daha karmaşık başka bir mücadele sürüyor. Bir güvenlik kaynağına göre bu mücadelede DEaŞ ve göçmenler (yabancı savaşçılar) en önemli zorlukları oluşturuyor.

Ancak bazıları DEAŞ’ı ve genel olarak aşırılığı güvenlik yaklaşımıyla çözülebilecek ‘teknik bir sorun’ olarak görürken, diğerleri ‘asıl sorunun, eğitim veya aile sistemi ya da herhangi bir örgütlü yaşam biçimi olmaksızın, birkaç yıldır normal sosyal bağlamın dışında gelişen devasa bir insan kitlesini absorbe edecek planlar yapmakta yattığını’ düşünüyor.

Zorluk, yıkıma uğrayan bölgeleri yeniden inşa etmek ve geçim kaynakları yaratmak, özellikle de siyasi ve sosyal kimliklerin radikal grupların mirasıyla iç içe geçmiş olduğu ve bu yüzden potansiyel çatışmalar için verimli bir zemin oluşturan İdlib gibi kırsal bölgelerde yatıyor.

ABD, Irak'tan çekilmeden önce Sünni aşiretlerinden oluşan ve el-Kaide'ye karşı savaşan Sahva Silahlı Güçleri deneyimi, radikalizmden etkilenenleri siyasi ve güvenlik yapılarına dönüştürerek Suriye için olası bir model sunarken, militarizasyondan siyasete ve hizipçilikten devletçiliğe geçiş, yeni Suriye'nin karşı karşıya olduğu en büyük zorluk olmaya devam ediyor.