Sadr Hareketi destekçileri cuma namazını Yeşil Bölge’de kıldı

Irak’ta Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’ın binlerce destekçisinin başkent Bağdat’taki Yeşil Bölge’de yer alan Büyük Kutlamalar Meydanı’nda cuma namazını kıldığı bir zamanda Birleşmiş Milletler Irak Yardım Misyonu (UNAMI) Başkanı Jeanine Hennis-Plasschaert, Sadr Hareketi ile Şii Koordinasyon Çerçevesi arasındaki kriz hattına dahil oldu.

Necef kentinde Mukteda es-Sadr ile bir araya gelen Plasschaert, gazetecilere yaptığı açıklamada Sadr ile görüşmesini ‘olumlu’ olarak niteledi. Plasschaert, görüşmede ‘Irak’taki siyasi krizi ele aldıklarını’ belirtmekle yetindi. Daha fazla detay vermedi.

Plasschaert önceki gün de Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amiri ile görüştü. Amiri’nin ofisinden yapılan yazıl açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Görüşmede siyasetteki son gelişmeleri, mevcut tıkanıklığı gidermenin yolları ve anayasal çerçeveye dayanan gerçekçi ve kabul edilebilir sonuçlara ulaşmak için diyalogları ve uzlaşmaları sürdürmenin gerekliliği ele alındı.”

Plasschaert da ‘Irak’taki siyasi durumu istikrara kavuşturmanın ve tüm tarafları memnun edecek ortak çözümlere ulaşmanın önemini’ vurguladı.

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi’nin yaptığı ulusal diyalog çağrısı ABD, İngiltere ve Fransa’nın yanı sıra Irak içindeki çeşitli aktörler tarafından büyük bir memnuniyetle karşılanmasına rağmen Sadr, söz konusu çağrıdan bir gün sonra yaptığı açıklamada diyalog kurmak için Meclis’in feshedilmesi ve erken seçimlerin düzenlenmesi şartını koştu.

Sadr destekçileri dün cuma namazını birlikte kılmak için büyük kalabalıklar halinde Yeşil Bölge’de toplandı. Sadr’ın temsilcisi Muhenned el-Musevi, okuduğu cuma hutbesinde Irak’taki Şii siyasi elitleri sert bir dille eleştirdi. Musevi açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

“Irak yolsuzluk ve yozlaşmışların esiri haline geldi. Birbiri ardına gelen hükümetlerin politikaları, hizipçilik, (iktidar) paylaşımı, sağlık, eğitim, güvenlik ve diğer hizmetlerin kötüye gitmesi sebebiyle Irak, dünyadaki yolsuzluk listelerinin başında geliyor. Irak halkının oldukça büyük bir kesimi yoksulluk sınırının altına düştü.”

Siyasi partileri dış aktörlerin hesabına çalışmakla suçlayan Musevi sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu partilerin ülkeyle herhangi bir bağları yoktur. Durum bu raddeye kadar geldi. Özellikle kendisine güven duyulmayan Şii siyasi elitler Necef’teki mercii tarafından reddedildi. Hatta mercii, bu elitlerin yüzüne kapıyı kapattı ve denenmiş olanın denenmeyeceğini defalarca ilan etti.”

Sadr ile Plasschaert arasındaki görüşmeyle paralel olarak, Şii Koordinasyon Çerçevesi’ne yakın kaynakların aktardığına göre Sadr Hareketi ile Koordinasyon Çerçevesi arasındaki krizin görüşülmesi amacıyla Sadr, Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amiri ve Haşdi Şabi Heyeti Başkanı Falih el-Feyyad arasında bir toplantı gerçekleşecek.

Siyasi partiler Sadr’ın hamleleri karşısında farklı tutumlar alırken, Irak Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, Sadr’ın Meclis’in feshetme ve erken seçimler düzenleme çağrısını desteklediğini ilan etti. Halbusi, Twitter hesabından şu mesajı paylaştı:

“Meclis halkın temsilcisidir. Toplanan bu kitleler Meclis’in bir parçası ve vicdanıdır. Bu kitlelerin, Sayın Mukteda es-Sadr’ın çağrıda bulunduğu erken seçimler konusundaki iradesi hiçbir şekilde göz ardı edilemez. Ülkenin yüksek ulusal çıkarlarına uygun şekilde Anayasa çatısı altında ve ortak bir anlayışla demokratik sürecin yeniden başlatılması için üzerinde mutabık kalınan bir süre içinde genel ve yerel seçimlere gidilmesini destekliyoruz.”

Halbusi’nin desteği, Sünnilerin Sadr’ın çağrısı karşısında aldığı tutum konusunda önemli bir dönüşüm olarak kabul ediliyor. Bu desteğin, Koordinasyon Çerçevesi’ne karşı Sadr’ın elini güçlendirmesi bekleniyor.

Haşdi Şabi Heyeti Başkanı Falih el-Feyyad, Koordinasyon Çerçevesi çatısı altındaki siyasi grupların Sadr ile müzakereler hususunda Hadi el-Amiri’ye güvendiğini fakat nihai kararın Koordinasyon Çerçevesi’nde olduğunu ifade etti. Sadr’ın, Meclis’i feshetme çağrısını değerlendiren Feyyad, mevcut hükümetin günlük işleri yürütme statüsünde olduğunu ve dolayısıyla Meclis’i feshetme yetkisi bulunmadığını belirterek şunları söyledi:

“Koordinasyon Çerçevesi erken parlamento seçimlerinin düzenlenmesi konusunda henüz resmi bir pozisyon almadı. Tüm siyasi grupların ve tarafların anlaşması halinde Meclis’in feshedilmesi ve erken seçimlerin düzenlenmesi bir çözüm olacaktır. Meclis’in feshedilmesi, tek bir tarafın teklif etmesiyle kabul edilemeyecek kadar büyük bir mesele.”

Halbusi liderliğindeki Sünni Egemenlik İttifakı Sadr’ın çağrısı karşısındaki tutumunu netleştirirken, Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi Genel Sekreteri Fazıl Mirani, Meclis’in feshedilmesinin kolay bir mesele olmadığını söyledi.

Mirani, perşembe günü yaptığı açıklamada “Tüm siyasi tarafların ve güçlerin Seçim Kanunu’na itirazı var. Meclis olmazsa kanun değişikliğini kim yapacak. Kanun değişikliğinin yapılması ve yeni bir seçim kurulunun oluşturulması için meclis komitesi veya komisyonu kurulmalı” dedi.

Hukuk uzmanı Faysal Rikan, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı:

“Erken seçim çağrısı barışçıl bir adımdır. Bu çağrı, gerekli şartların sağlanması halinde arzu edilen reformun yapılmasının önünü açabilir. Bu şartlardan biri anayasanın 64’üncü maddesinin işletilmesidir. Bu maddeye göre meclis iki şekilde feshedilebilir: Meclis üyelerinin üçte birinin talebi ve nitelikli çoğunluğun onayı ya da başbakanın talebi ve cumhurbaşkanın onayı olmak üzere üyelerinin salt çoğunluğunun oyları. Anayasa meclisi feshedebilecek hükümetin günlük işleri yürütme hükümeti mi yoksa tam yetkilere sahip hükümet mi olması gerektiğinden bahsetmiyor. Önemli olan halkın farklı kesimlerinin bunu desteklemesidir. Seçimlerin düzenlenmesinin gereklilikleri arasında Seçim Kanunu ve Partiler Kanunu’nda değişiklik yapmak bulunuyor.”

Ehli Beyt Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Galib ed-Dami’nin de Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirme şöyle oldu:

“Kitle faktörü ve halkın baskısı ana itici güç olacak. Öyle olmasaydı Adil Abdulmehdi hükümeti istifa etmez ve Seçim Kanunu değişmezdi. Siyasi süreç endişe verici. Bu sürece öncülük eden siyasiler de endişeli ve bu süreçten emin değiller. Bu nedenle kendilerini kurtarmak için herhangi bir fırsat arıyorlar. Ben, yeni seçimlerin düzenlenmesi ihtimalini dışlamıyorum. Sadr Hareketi’nin lehine olmayacak olsa bile Sadr milletvekillerinin meclise dönmesi ihtimalini de dışlamıyorum. Ancak Sadr milletvekillerinin dönmesinin çözümün bir parçası olabileceğinden belki de böyle girişimde bulunanlar vardır. Koordinasyon Çerçevesi, Sadr’ın girişimine tamamen sıcak bakmıyor. Aksine onlar Sadr Hareketi’nin dışlanmasını ve hiçbir araçla rolünü yerine getirmemesini istiyorlar. Hatta Sadr'ın çağrısına ayak uydurmaları bile Sadr'a duydukları sevgiden değil. Durumun kendi çıkarları aleyhine sonuçlanacağından endişeleniyorlar.”