Uluslararası Uzay İstasyonu'na robot cerrah

Astronotları korumak için yerçekimsiz ortamda ameliyatın uzaktan, güvenli şekilde ve en az müdahaleyle yapılması gerekiyor

(Virtual Incision)
(Virtual Incision)
TT

Uluslararası Uzay İstasyonu'na robot cerrah

(Virtual Incision)
(Virtual Incision)

Uluslararası Uzay İstasyonu'na minik bir cerrahi robotu gönderilecek.
"Canlı içi minyatürleştirilmiş robotik asistan" ya da diğer adıyla Mira, bir deney dolabının içine sığacak şekilde yapılandırılacak ve fırlatmadan sonra sağlam kaldığından emin olmak için test edilecek.
The Independent'ın haberine göre, Mira küçük bir kesiden sokulabilecek, böylelikle abdominal cerrahi en az invazyonla gerçekleştirilebilecek ve robot uzaktan çalışabilecek. Gelecekte robot, operatör binlerce kilometre uzaktayken de acil tıbbi durumlara müdahale edebilir.
Daha önce yapılan bir deneyde robot, kullanıcısından yaklaşık 1450 kilometre uzaklıktaki bir ameliyathanede ameliyat benzeri görevleri yerine getirmişti.
Uzay istasyonundayken otonom olarak çalışacak robot, ameliyatta yapacağı hareketleri simüle etmek için gerilmiş lastik bantları kesecek ve metal halkaları bir tel boyunca itecek.
Nebraska Omaha Üniversitesi mühendislik yüksek lisans öğrencisi Rachael Wagner, "Testler sırasında toplayacağımız tüm veriler nedeniyle bu simülasyonlar çok önemli" dedi.
Cihaz, uzay istasyonu iletişim bant genişliğini korumak ve astronotların deneyi geliştirmek için harcamaları gereken süreyi en aza indirmek için otonom olarak çalışacak şekilde programlanıyor ve robotun 50 ila 100 yıl boyunca çalışacağı tahmin ediliyor. Fakat robotla hedeflenen asıl amacı yerçekimsiz ortamda çalışmasını sağlamak.
Nebraska'dan mühendislik profesörü Shane Farritor, "İnsanlar uzayın daha da derinliklerine gittikçe, bir gün ameliyat yapmaları gerekebilir" dedi.

"Biz de bu hedef için çalışıyoruz."
Araştırmacılar 7 kişilik bir mürettebat için Mars görevi sırasında her 2,4 yılda ortalama bir cerrahi acil durum olacağını tahmin ediyor. Bu durum, astronotların sağlığını tehlikeye atabilecek Dünya ve dış uzay görevleri arasındaki devasa mesafelerin aşılmasını zorunlu kılıyor.
Yerçekimsiz ortamda ameliyat yapmak mümkündür ve halihazırda gerçekleştirilmiştir. Astronotlar yerçekimsiz ortamda fare kuyruklarını onarmayı ve karın içindeki organları incelemek ve onarmak için kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntem olan laparoskopiyi hayvanlar üzerinde uygulamayı başardı. Fakat yerçekimsiz ortamda bir insan üzerinde ameliyat henüz yapılmadı.
Otonom ve etkili laparoskopik cerrahi gibi teknolojiler, açık ameliyat sırasında bağırsakların etrafa dolanarak cerrahi alanın görünümünü engelleyebilmesi gibi potansiyel olarak gergin durumlarda son derece faydalı hale gelmekte.
Bunun için uzay yolcuları laparoskopik cerrahi gibi minimal invaziv cerrahi teknikleri tercih etmeli; bu ameliyatlar ideal olarak kamera ve aletler kullanılarak küçük kesiler yoluyla hastaların iç boşluklarında gerçekleştiriliyor.



Meta insanüstü yapay zeka için yeni laboratuvar kurdu

Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
TT

Meta insanüstü yapay zeka için yeni laboratuvar kurdu

Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)
Fransa'nın Bretonya bölgesinde 11 Nisan 2025'te Meta'nın yapay zeka logosu bir telefonda görünüyor (Vincent Feuray/Hans Lucas/Hans Lucas/AFP)

Mark Zuckerberg, insan zekasını aşan yapay zeka geliştirmeye odaklanacak yeni bir yapay süper zeka biriminin Meta'da kurulduğunu duyurdu.

Meta Süper Zeka Laboratuvarı, teknoloji devinin yapay zekayı Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi tüm ürünlerine entegre etme yolunda büyük çaba sarf ettiği bir dönemde kuruldu.

Bu son girişim, ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI'dan birkaç üst düzey araştırmacının transfer edilmesiyle şimdiden tartışmalara yol açtı.

OpenAI CEO'su Sam Altman'a göre Zuckerberg, ChatGPT çalışanlarına şirketine katılmaları için 100 milyon dolara kadar teklifte bulundu ve birkaç kişi yeni süper zeka laboratuvarında işe alındı.

Meta Süper Zeka Laboratuvarı'na katılan eski OpenAI çalışanları arasında Shuchao Bi, Huiwen Chang, Ji Lin, Hongyu Ren, Jiahui Yu ve Shengjia Zhao yer alırken, yeni atananlar arasında eski Google ve Anthropic araştırmacıları da var.

Meta'nın patronu pazartesi günü çalışanlarına gönderdiği bilgi notunda, yeni yetenek dalgasının milyarlarca kullanıcıya "kişisel süper zeka" sunmayı sağlayacağını söyledi.

İlk kez CNBC'nin bildirdiği notta "Yapay zekanın ilerleme hızı arttıkça süper zekanın geliştirilmesi de ufukta beliriyor. Bunun insanlık için yeni bir çağın başlangıcı olacağına inanıyorum ve Meta'nın bu yola öncülük etmesi için ne gerekiyorsa yapmaya kararlıyım" diye yazdı.

Meta dünyaya süper zeka sunmak için eşsiz bir konumda. Daha küçük laboratuvarlara kıyasla çok daha büyük bilgi işlem kapasitesini destekleyen güçlü bir altyapımız var. Milyarlarca kişiye ulaşan ürünler oluşturup büyütme konusunda daha derin deneyime sahibiz. Çok hızlı büyüyen yapay zeka gözlükleri ve giyilebilir cihazlar kategorisine öncülük ve liderlik ediyoruz. Ve şirket yapımız muazzam bir inanç ve cesaretle hareket etmemizi sağlıyor.

Yeni laboratuvar, Meta'nın ScaleAI adlı girişimine 14,3 milyar dolar yatırım yapmasının ardından şirkete katılan Meta'nın baş yapay zeka sorumlusu Alexandr Wang tarafından yönetiliyor.

Zuckerberg çalışanlarına gönderdiği notta, Meta'nın "aşağı yukarı gelecek bir yıl içinde" süper zekanın "sınırına ulaşmasını" beklediğini söylerken bu, Altman'ın benzer tahminlerini yansıtıyor.

Meta'nın yeni süper zeka laboratuvarı, çeşitli uygulamalarında Meta yapay zekasına güç veren Llama modellerini geliştirmek için de çalışacak.

Independent Türkçe