عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

BM, Sudan ordusunun siyasetten çekilme fırsatının kaçırılmaması gerektiğini açıkladı

Hartum'da devam eden gösterilerden bir kesit (AP)
Hartum'da devam eden gösterilerden bir kesit (AP)
TT
TT

BM, Sudan ordusunun siyasetten çekilme fırsatının kaçırılmaması gerektiğini açıkladı

Hartum'da devam eden gösterilerden bir kesit (AP)
Hartum'da devam eden gösterilerden bir kesit (AP)

Birleşmiş Milletler (BM) Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes, yaptığı açıklamada, “Sudan ordusunun siyasetten çekileceğini açıklaması, sivillerin mevcut siyasi krizle başa çıkmak için elde ettiği önemli bir fırsat” dedi.
BM Sudan Temsilcisi Perthes, ordunun Temmuz ayı başlarında sivil güçlerle diyalogdan çekilmesinin ardından ara verilen siyasi sürecin gidişatını canlandırmak için yeni hamlelere başladı. Konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Siviller meydan okumayı kabul etmeli ve sivil bir hükümet kurulmalı” ifadelerini kullandı.
Bununla beraber, dün başkent Hartum'un bazı bölgelerinde, ordunun iktidardan uzaklaştırılması çağrısında bulunan ‘direniş komiteleri’ tarafından organize edilen protestolar patlak verdi.
Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği ve Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesinden (IGAD) oluşan ‘üçlü mekanizma’ öncülüğünde Sudan krizini çözmeye yönelik başlayan siyasi süreç, Kurban Bayramı öncesinde durmuştu. Ordunun siyasilere bağımsız sivil bir hükümet kurabilme fırsatı sağlamak için siyasi süreçten çekileceğine ilişkin açıklamasının arka planında bir takım anlaşmazlıklar ortaya çıkmıştı.
Volker Perthes “Üçlü mekanizma, Sudan'daki tüm çabalara ilişkin sınırsız desteğini sürdürecek. Krizin üstesinden gelmeyi ve bir çözüme ulaşmayı amaçlayan farklı görüşler arasında köprü kurmak için teknik yardım sağlayacak. Zaman Sudan'ın aleyhine işliyor. Siyasi açmazlar, yakın zamanda elde edilen ulusal kazanımların kaybedilmesine yol açacaktır” dedi. Perthes, direniş komiteleri de dâhil olmak üzere ana güçleri ve partileri, siyasi ve sivil aktörler arasında en yüksek seviyede istişareyi sağlamak için siyasi sürece katılma noktasında daha fazla taahhüt vermeye davet etti.
BM Sudan Temsilcisi Perthes, “Sudan ordusu komutanı Abdulfettah el-Burhan'ın 4 Temmuz'daki açıklaması, askeri bileşenin demokratik geçişi yönetecek sivil yönetim liderliğindeki bir hükümeti kabul etmeye hazır olduğuna dair olumlu işaretler taşıyordu. Bu adım, sivil güçler için bir meydan okuma fırsatı veriyor. Onları bu meydan okumayı kabul etmeye teşvik ediyoruz” ifadelerini kullandı. Perthes, ayrıca, silahlı kuvvetlerin siyasetten çekilme ve sivil yönetime geri dönüşün önünü açma kararının sokağın ve sivil siyasi güçlerin çoğunluğunun talebi olduğuna işaret etti.
Perthes, “25 Ekim'de ordu tarafından iktidardan indirilen siyasi güçler ile diğer sivil güçler arasındaki diyalogda ilerleme var. Tüm partiler güvenilir bir demokratik geçişe geri dönmeye öncelik vermelidir. Şu anda çözüm öneren birçok politika girişimi var. Sudanlıların siyasi süreci sahiplenmesinin, başarının temel taşı olduğunu defalarca dile getirdik. Mevcut siyasi çıkmaz, Birleşmiş Milletler’in istikrarı ve kalkınmayı destekleme, ayrıca barış anlaşmalarını uygulamak için uluslararası fonları harekete geçirmeye yardımcı olma çabalarını sınırlandırıyor. Sudan'ın 56 milyar dolarlık dış borcunun affedilmesi fırsatı elden kaçabilir” dedi.
Öte yandan, binlerce Sudanlı, direniş komitelerinin ‘kitlesel gösterileri sürdürme’ çağrısına yanıt olarak başkentin çeşitli bölgelerinde gösterilere katıldı. Göstericiler, ordunun kışlaya dönmesini ve Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu liderliğindeki Hızlı Destek Güçlerinin dağıtılmasını isteyen sloganlar attı.
Şehirlerde ve mahallelerde birleşen halk örgütleri olan ‘direniş komiteleri’, “mevcut ordu liderleriyle müzakere yok, meşruiyet yok, tanınma yok” sloganını attılar. Bununla birlikte, Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG), ‘25 Ekim darbesini sona erdirme, demokratik geçişi yeniden sağlama ve anayasal ve sivil yönetim kurumlarını tekrar inşa etme’ temelindeki siyasi pozisyonuna bağlılığını yeniledi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.