Mali'nin merkezinde iki cesedin üzerindeki patlayıcılar infilak etti: 10 ölü

2011 yılının Şubat ayında Mogadişu'nun güneyinde yer alan Lafufi'de eğitim gören Eş-Şebab üyeleri (AP)
2011 yılının Şubat ayında Mogadişu'nun güneyinde yer alan Lafufi'de eğitim gören Eş-Şebab üyeleri (AP)
TT

Mali'nin merkezinde iki cesedin üzerindeki patlayıcılar infilak etti: 10 ölü

2011 yılının Şubat ayında Mogadişu'nun güneyinde yer alan Lafufi'de eğitim gören Eş-Şebab üyeleri (AP)
2011 yılının Şubat ayında Mogadişu'nun güneyinde yer alan Lafufi'de eğitim gören Eş-Şebab üyeleri (AP)

Mali’de öldürülen iki sivilin üzerindeki patlayıcıların, ailelerinin cenazelerini almaya geldikleri sırada infilak etmesi sonucu en az 10 kişi öldü. Yerel yetkili ve polis kaynağı, patlamanın sorumluluğunu radikallere yüklediler. Kimliğinin açıklanmaması şartıyla Fransız Haber Ajansı’na (AFP) konuşan yerel yetkili, Cumartesi günü cihatçıların Mali'nin merkezindeki Bankas bölgesi yakınlarındaki Oakan'da sivilleri öldürdüğünü ve daha sonra cesetlerine bombalı tuzak yerleştirdiğini söyledi. Yerel yetkili ayrıca ölen iki kişinin ailelerinin ve yakınlarının cesetleri almaya geldiklerinde patlamaların meydana geldiğini ve bunun sonucunda en az on kişi öldüğünü kaydetti. Başka bir yerel yetkili, şu an Oakan'da birkaç sivilin daha kayıp olduğunu ve durumları hakkında doğrulanmış bir bilgi bulunmadığını belirterek diğer açıklamaları doğruladı.
Polis kaynağı ise AFP’ye, ön verilere göre 10 sivilin hayatını kaybettiğini söyledi. Vatandaşların güvenliğini sağlamak için bölgeye bir güvenlik gücünün konuşlandırılacağına işaret eden kaynak, radikallerin giderek daha fazla suç yöntemi kullanmaya başladıklarını da sözlerine ekledi. Kaynak, Oakan'da iki cesedin üzerine yerleştirilen patlayıcıların infilak ettiğini kaydetti.
Afrika Sahel bölgesinin merkezin yer alan fakir ve dört bir yanı karayla çevrili bir ülke olan Mali, 2020 yılının Ağustos ayında ve 2021 yılının Mayıs ayında olmak üzere iki kez askeri darbeye tanık oldu. Ülkedeki 2012 yılından beri devam eden siyasi kriz ve tehlikeli bir boyuta ulaşan güvenlik krizi, ülkenin kuzeyinde ayrılıkçılar ve cihatçılar tarafından isyan başlatılmasıyla daha da derinleşti. Bu isyan sırasında yaşanan şiddette binlerce sivil ve asker öldü, binlerce sivil yerinden edildi.
Öte yandan Nijerya'nın orta kesimlerinde yer alan Kogi eyaletinin cihatçı grupların ve çetelerin faaliyet gösterdiği Kano şehrinde silahlı kişilerce bir yolcu otobüsüne düzenlenen saldırıda biri Hint olmak üzere beş kişi öldü.
 Kogi Polis Sözcüsü William Ovie Aya, Cuma gecesi silahlı kişilerin, sanayi şehri Ajakuta'da bir yolcu otobüsüne çapraz ateş açtığını ve olayda otobüsün şoförü ve muavininin ile Hint yolcusunun yanı sıra onlara eşlik eden iki polisin öldüğünü söyledi. Daha önce ikisi Hint olmak üzere ölü sayısının altı olduğu açıklanmıştı.
Saldırının faillerini, Nijeryalı yetkililer tarafından genellikle cihatçı suçlular için kullanılan bir tanım olan ‘haydutlar’ olarak nitelendiren Aya, Hint kurbanın şehirdeki bir seramik şirketinde çalışan bir gurbetçi olduğunu açıkladı. Saldırganların polis gelmeden olay yerinden kaçtığını belirten Aya, bölgede güvenliğin yeniden sağlanması için takviye polis getirildiğini aktardı. Nijerya’da ‘haydutlar’ olduğuna inanılan silahlı kişiler geçtiğimiz ay, üçü polis memuru olmak üzere sekiz Nijeryalı güvenlik görevlisini öldürmüştü.
Kimsenin üstlenmediği saldırının ardından Kogi Valisi, yerel bir yetkiliyi görevden aldı ve yerel yönetimdeki bir yetkili hakkında işlem başlattı. Kogi’de birkaç aydır, bazıları ülkenin kuzeydoğusundaki belirli üslerinin dışında faaliyet gösteren DEAŞ’lı cihatçılar tarafından üstlenilen saldırılarda bir artış söz konusu.
Haziran ayında Kogi eyaletinin Okihe bölgesinde silahlı kişiler bir polis karakoluna saldırarak bir polis memurunu öldürmüştü. Nisan ayında da Adavi şehrinde bir polis karakoluna düzenlenen saldırıda üç polis memuru hayatını kaybetti.
İki saldırıyı da 2016 yılında Boko Haram'dan ayrılan ve Nijerya'nın kuzeydoğusunda etkili olan DEAŞ'ın Batı Afrika kolu 'Batı Afrika Eyaleti İslam Devleti' (ISWAP) üstlendi. ISWAP, Temmuz ayı başlarında, başkent Abuja yakınlarındaki bir hapishaneye düzenlenen ve aralarında önde gelen cihatçıların da bulunduğu yüzlerce mahkumun firar etmesini sağlayan saldırının sorumluluğunu da üstlenmişti.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.