Zelenskiy uluslararası toplumu ‘Rus nükleer terörizmine’ tepki vermeye çağırdı

Zaporijya Nükleer Santrali’nin önünde yürüyen bir sivil (Reuters)
Zaporijya Nükleer Santrali’nin önünde yürüyen bir sivil (Reuters)
TT

Zelenskiy uluslararası toplumu ‘Rus nükleer terörizmine’ tepki vermeye çağırdı

Zaporijya Nükleer Santrali’nin önünde yürüyen bir sivil (Reuters)
Zaporijya Nükleer Santrali’nin önünde yürüyen bir sivil (Reuters)

Ukrayna, Rusya’yı Avrupa’nın en büyük nükleer santrali sayılan Zaporijya Nükleer Santrali’ni yeniden bombalamakla suçladı. Ayrıca santralde olası bir radyasyon sızıntısı korkuları ortasında Ukrayna, ‘nükleer terörizme’ neden olduğu için Moskova’ya karşı yeni uluslararası yaptırımlar uygulanması çağrısında bulundu.
Ukrayna Devlet İşletme Ulusal Nükleer Enerji Üretimi Şirketi (Energoatom), Rus kuvvetlerinin üç radyoaktif birime zarar verdiğini açıkladı. Öyle ki aktarılana göre tesisin geçen cumartesi günü yeniden bombalanması sonucu çalışanlardan biri yaralandı.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, ülkenin güneyindeki Zaporijya Nükleer Santrali’ne yönelik saldırısına yanıt olarak Rusya’ya yeni yaptırımlar uygulanması çağrısı yaptı. Zelenskiy, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel ile saldırı hakkında görüştüğünü duyurdu.
Zelenskiy açıklamasında, “Rusya nükleer terörizmi, uluslararası toplumdan daha güçlü bir yanıt gerektiriyor ve Rusya’nın nükleer endüstrisine ve nükleer yakıtına yönelik yaptırımların uygulanmasını zorunlu kılıyor” ifadelerine yer verdi.
Rusya’nın kontrolündeki bölgede bulunan santral, geçen cuma günü bombardımana maruz kaldı. Moskova, Ukrayna güçlerini bu saldırıları başlatmakla suçluyor. Energoatom şirketi ise, Rusya’nın son füze saldırılarının istasyonun kuru depolama tesisinin bulunduğu bölgeyi hedef aldığını belirtti. Söz konusu tesiste, kullanılmış nükleer yakıt içeren 174 konteyner depolanıyor.
Şirket ayrıca, “Radyolojik durumun bozulması veya kullanılmış nükleer yakıt konteynerlerinden radyasyon sızıntısı olması durumunda, uygun vakitte takip ve müdahale mümkün değildir” ifadelerini kullandı.
Rus haber ajansı ‘Interfax’ tarafından yapılan açıklamaya göre, santral çalışanlarının yaşadığı işgal altındaki Enerhodar’daki Rus idaresi, Ukrayna’nın ‘Uragan’ çoklu fırlatma roket sistemi kullanarak santrali bombaladığını belirtti. Açıklamada, idari bina ve depolama tesisine bitişik alanların hasar gördüğü aktarıldı.
Füzelerin nükleer tesisteki yüksek voltajlı bir elektrik hattına çarptığını söyleyen Rus idaresi, radyoaktif sızıntı saptanmamasına rağmen reaktörlerden birinin devre dışı bırakıldığını vurguladı. Rus kuvvetleri, Mart ayı başlarında savaşın ilk aşamasında Zaporijya santralini ele geçirdi. Ancak istasyon hala Ukraynalı teknisyenler tarafından işletiliyor.
Geçen cuma günü Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Direktörü Rafael Grossi, nükleer bir felaket tehlikesi konusunda uyarıda bulundu. UAEA, tesise ekip gönderilmesine izin verilmesi taleplerini yineledi. Aynı şekilde AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de AB’nin ‘Rus kuvvetlerin Zaporijya Nükleer Santrali çevresindeki faaliyetlerini’ kınadığını ve Rusya’nın eylemlerini ‘nükleer güvenlik kurallarının ciddi ve sorumsuzca bir ihlali’ olarak nitelendirdiğini açıkladı.
Rusya işgali altında bulunan Zaporijya’daki nükleer santralin bombalanmasından kaynaklanan yangın ve radyoaktif sızıntı tehlikesi, artan uluslararası endişelere neden oldu. Energoatom, “Zaporijya Nükleer Santrali operasyonu, radyasyon ve yangından korunma standartlarının ihlali tehdidi altında gerçekleşiyor” dedi. Şirket, ‘hidrojen sızıntısı ve radyoaktif parçacıkların yayılması riski’ olduğunu da sözlerine ekledi.



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.