Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde gözaltı dalgası

IKYB’de politikacılara, aktivistlere ve gazetecilere yönelik baskın ve gözaltı operasyonları

Süleymaniye’de göstericilerin önünde duran güvenlik güçleri (AFP)
Süleymaniye’de göstericilerin önünde duran güvenlik güçleri (AFP)
TT

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde gözaltı dalgası

Süleymaniye’de göstericilerin önünde duran güvenlik güçleri (AFP)
Süleymaniye’de göstericilerin önünde duran güvenlik güçleri (AFP)

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndeki (IKBY) Süleymaniye ili son günlerde akaryakıt, elektrik ve iş imkanlarının sağlanmasını talep eden protesto gösterilerine tanık oldu.
Gösteriler, bölge yetkililerini aktivistler, politikacılar, gazeteciler ve uydu kanallarına yönelik baskın ve gözaltı operasyonlarına sebep oldu.
Siyasiler, güvenlik güçlerinin göstericilere sergilediği davranışlara sert eleştirilerde bulundu. Eski milletvekili ve KYB eski üyesi Ala Talabani konuyla ilgili Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “İktidardaki Kürt partilerinin bağlı olduğu Irak anayasası gösteri özgürlüğünü garanti ediyor” ifadelerini kullandı.
Talabani, “Kürdistan'da göstericilerin bastırılması ve barışçıl parlamenterlerin ve aktivistlerin tutuklanması kabul edilmez ve utanç verici” olarak nitelendirerek, “halkın istikrarını ve kazanımlarını binlerce şehidin kanıyla elde ettiğini, onlarca yıl özgürlük, demokrasi ve insanlık onuru için savaştığını” bildirdi.
Kürt gazeteci Diyari Muhammed Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Akaryakıt fiyatları son aylarda fırladı. Bir litre benzinin fiyatı BİN 500 dinara ulaştı. Şiddetli sıcak hava dalgasının yanı sıra işsizlik sorunu ve işçi maaşlarının ödenmesinde yaşanan gecikme nedeniyle evlerin elektrik arzı yaklaşık 10 saate düştü. Bunların hepsi insanları gösteri yapmaya iten faktörler” diyerek yeni gösterilerin beklendiğini söyledi.
Süleymaniye Güvenlik Komitesi dün güvenlik güçleri tarafından tutulan tüm tutukluların serbest bırakıldığını duyuru. Komiteden yapılan açıklamada, “Kürdistan bölgesinde güvenlik ve istikrarın tesisi için yasal tedbirlerin alınmasının ardından hali hazırda güvenlik makamları tarafından tutuklanan bir milletvekili veya basın mensubunun bulunmadığını herkese duyuruyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Aktivistler güvenlik güçlerini Süleymaniye, Ranya, Halepçe ve diğer şehirlerde göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanmakla suçlarken, bu durum çok sayıda göstericinin yaralanmasına sebep oldu. Metro Gazeteci Haklarını Korunması Merkezi (Metro Center), Süleymaniye ve Erbil’de güvenlik güçleri tarafından işlenen ihmallerin olduğunu aktardı. Şarku’l Avsat’ın bir nüshasını edindiği açıklamada, güvenlik güçlerinin gazetecilere ve göstericilere yönelik saldırı ve ihlallerinin olduğu hatta bu ihlallerin anayasal dokunulmazlıktan yararlanan milletvekillerini bile etkilediği aktarıldı. Merkez, 57 gazeteci ve medya kanalına yönelik 75 saldırı kaydetti.
Açıklamada, Cumartesi günü kimliği belirsiz silahlı güçlerin gazeteci Eyüp Varti’nin Erbil’deki evine baskın düzenleyerek tutukladığını bildirilerek, gazetecinin akıbetinin ve nereye götürüldüğünün henüz bilinmediği aktarıldı. Ayrıca Rast News internet sitesinin ofisinin kapatıldığı bildirildi. Süleymaniye’de ise bir güvenlik birimi Kurd News internet sitesi Müdür Abdullah Ahmed’in evine baskın düzenleyerek tutukladı. NRT kanalından bir kaynak, Erbil’de Rizgar Koçar, Umid Cumani be Hiraş Kadir isimli muhabirlerin tutuklandığını aktardı.
Metro Merkezi ayrıca, IKBY’ye karşı çıkan Yeni Nesil Hareketi’ne (Newey Nwê) mensup gazeteci, aktivist ve bazı politikacıların tutuklandığını aktardı. Hareket, 7 milletvekili ile 35 eylemcinin tutuklandığını açıkladı. Açıklamada ayrıca, Yeni Nesil Hareketi'nin Süleymaniye kentindeki karargahını 30'dan fazla askeri araç kuşattığı iddia edildi.
Federal parlamentodaki Yeni Nesil Hareketi Başkanı Şahsuvar Abdulvahid dün Twitter hesabından yaptığı açıklamada, bölgede yaşanan hızlı olaylar ve federal yasalara tabi olmayan tutuklamaların Federal Yüksek Yargı Konseyi tarafından talep edildiğini söyleyerek, savunmasız yurttaş haklarına sahip çıkan hukuki dokunulmazlığa sahip Yenil Nesil Hareketi milletvekillerinin  gözaltına alındığını aktardı. Abdulvahid, yargı Kurulu Başkanı’nı bu ihlalleri durdurmaya çağırdı.
Ancak Metro Center yaptığı açıklamada, raporda adı geçen tutukluların çoğunun serbest bırakıldığını, serbest bırakılmayanların ise takip edildiğini doğruladı. Açıklamada, güvenlik güçlerinin, bölge parlamentosu tarafından çıkarılan, düşünce ve ifade hakkının yanı sıra gösteriler başlamadan haber alma özgürlüğünü güvence altına alan yasanın prestijini kırdığını belirterek, gazetecilerin tutuklanmasının hiçbir gerekesi olmadığı aktarıldı.
Ayrıca, gazeteci ve eylemcilerin rolüne yönelik baskınlar ve tüm tutuklamalarda, güvenlik güçlerinin adli makamların güvenlik güçlerine tutuklama veya baskın yapma hakkı veren herhangi bir emri göstermediğine dikkat çekildi.
Metro Gazeteci Haklarını Korunması Merkezi, ABD Savaş ve Barış Raporlama Enstitüsü (IWPR) ile iş birliği içine Ağustos 2009’da bir grup insan hakları savunucunun çabalarıyla kuruldu. Merkez, IKBY’de basın ve gazetecilerin özgürlüğünü izleme, savunma ve korumayı hedefliyor.



Bağdat-Erbil krizinde çözüme dair olumlu işaretler

Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Başkanı Mesud Barzani, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi Erbil'de kabul etti (Devlet medyası)
Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Başkanı Mesud Barzani, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi Erbil'de kabul etti (Devlet medyası)
TT

Bağdat-Erbil krizinde çözüme dair olumlu işaretler

Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Başkanı Mesud Barzani, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi Erbil'de kabul etti (Devlet medyası)
Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Başkanı Mesud Barzani, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi Erbil'de kabul etti (Devlet medyası)

Mesut Barzani'nin lideri olduğu Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ndeki (IKBY) maaş krizinin çözümü için Bağdat'taki federal hükümetten ‘olumlu bir sinyal’ aldığını açıkladı. Parti tarafından dün yapılan yazılı açıklamada, Irak Maliye Bakanlığı'nın maaşlarda kesintiye gitme kararı karşısında, IKBY’deki çalışanların geçim kaynaklarına yönelik adaletsiz davranışlara son verilmesi için baskı yaptıkları belirtildi.

Şarku’l Avsat’ın ulaştığı kaynaklar, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin Bağdat ve Erbil arasındaki mali sorunları çözmek için Koordinasyon Çerçevesi liderlerinden Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri'yi IKBY’ye göndermeyi planladığını söyledi. Başbakan Sudani, Bağdat'taki bir toplantı sırasında KDP heyetine ‘federal hükümetin IKBY’nin mali yükümlülükleri konusunda anayasa ve yasalar çerçevesinde radikal çözümler geliştirmeyi istediğini’ söyledi.

Öte yandan iktidar koalisyonu Koordinasyon Çerçevesi tarafından yapılan açıklamada, petrol ve gaz yasasının çıkarılmasının Bağdat ve Erbil arasındaki anlaşmazlıkların çözümünün temelini oluşturacağı vurgulandı. Koordinasyon Çerçevesi, hükümeti ‘meseleyi anayasaya uygun olarak ele almaya’ çağırdı.

Bir kaynak, krizin arka planına dair yaptığı değerlendirmede, ‘maaşların askıya alınması kararının arkasında, bölgenin ABD'li şirketlerle imzaladığı 110 milyar dolar değerindeki son petrol anlaşmalarının olduğunu’ öne sürdü.