Ukrayna, 26 bine yakın savaş suçu iddiasını soruşturuyor

Savcı, hakkında dava açılan 135 kişiden sadece 15'inin tutuklu olduğunu söyledi

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP
TT

Ukrayna, 26 bine yakın savaş suçu iddiasını soruşturuyor

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP

The Independent'ın haberine göre Ukrayna, Rusya'nın beş ay önce başlattığı istiladan bu yana savaş suçu şüphesiyle 25 bini aşkın vakayı soruşturuyor.
Başsavcılığın savaş suçları dairesi başkanı Yuri Bilusov, halihazırda 135 kişiye dava açılmışsa da şu anda bunlardan sadece 15'inin tutuklu, 120'sininse hala firarda olduğunu söyledi.
Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, Vladimir Putin'in 24 Şubat'ta başlattığı istiladan bu yana 13 davanın mahkemelere intikal ettiğini ve 7 karar verildiğini belirtti.
Mayıs'ta 21 yaşındaki esir bir Rus askeri, Ukrayna'da savaş suçları davasında hüküm giyen ilk kişi oldu. Silahsız bir sivili öldürmekten müebbet hapse mahkum edildi.
Bilusov, "Bazen bize neden bu kadar (...) düşük rütbelileri dava ettiğimiz soruluyor. Çünkü fiziksel olarak buradalar. Eğer generaller fiziksel olarak burada olsalardı ve [onları] ele geçirebilseydik, kesinlikle generallere dava açardık" dedi. 
Haberler Buça'da çok sayıda sivilin, bazıları elleri bağlı bir şekilde, sokakta ölüme terk edildiğini öne sürerken, uydu görüntüleri de kasabadaki bir toplu mezarın mevcudiyetini gösterdi.
ABD Başkanı Joe Biden, Putin'i "savaş suçlusu" ilan etti ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Buça'daki durumu soykırım eylemi olarak niteledi.
Rusya'nın Ukrayna'da insancıl hukuku ihlal ettiği iddialarına ilişkin olarak Nisan'da yayımlanan ilk bağımsız soruşturma, çok sayıda savaş suçuna dair kanıtlar buldu.

Buça'daki Aziz Andrew Kilisesi'ni çevreleyen topraklardaki toplu mezarda rahipler dua ederken bir Ukrayna askeri ceset torbalarına bakıyor (AFP)

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) tarafından hazırlanan ön rapor, kuşatma altındaki liman kenti Mariupol'de bir çocuk hastanesi ve tiyatronun bombalanmasının ve binlerce Ukraynalının zorla Rusya'ya götürülmesinin savaş suçu teşkil ettiğini ortaya koydu.
Müfettişler, sivillerin Rus birlikleri tarafından gözaltına alındığına ve işkenceye varan kötü muameleye maruz kaldığına dair "güvenilir raporlar" olduğunu söyledi.



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi