Trablus’a yeniden çatışma korkusu hakim

Libya’nın güneybatı bölgesi Fizan’da Ubari halkı, taleplerinin değerlendirilmesi için verilen son tarihin dolmasının ardından petrol sahalarını kapatacak

Lafi’nin UNSMIL Başkanvekili ile yaptığı görüşmeden bir görüntü (Libya Başkanlık Konseyi)
Lafi’nin UNSMIL Başkanvekili ile yaptığı görüşmeden bir görüntü (Libya Başkanlık Konseyi)
TT

Trablus’a yeniden çatışma korkusu hakim

Lafi’nin UNSMIL Başkanvekili ile yaptığı görüşmeden bir görüntü (Libya Başkanlık Konseyi)
Lafi’nin UNSMIL Başkanvekili ile yaptığı görüşmeden bir görüntü (Libya Başkanlık Konseyi)

Libya ordusunun kuruluşunun 82’inci yıldönümü münasebetiyle askerî geçit töreni hazırlıkları devam ederken, milis gruplar da güçlerini şehir içinde seferber etmeyi sürdürüyor. Bu çerçevede Libya’nın başkenti Trablus’ta askeri ve güvenlik gerginliği 8 Ağustos’ta da devam etti.
Başkent Trablus sakinlerinin yeni bir çatışma çıkacağına dair korkularını artıran bu gelişmeler karşısında yerel arabulucular, Trablus’taki güvenlik bozulmasını durdurmaya çalıştı. Yerel medya organlarına göre görgü tanıkları, durumu Genel Güvenlik Teşkilatı Başkanı İmad et-Trablusi’yi desteklemek üzere Zintan şehrinden başkent Trablus’a doğru yola koyulan ‘büyük askeri hareketler’ olarak nitelendirdi. Durumla eş zamanlı olarak görevden alınan Askeri İstihbarat Direktörü Usame el-Cuveyli’ye bağlı araçlar ve diğer silahlı oluşumlar, es-Suvani Köprüsü çevresinde yayılmaya başladı.
Kaynaklar, orta ve ağır silahlarla donanmış bir konvoyun, Trablus’un güneyindeki 7 Nisan kampındaki Tümgeneral Usame el-Cuveyli’nin güçlerine destek olarak, Ortak Batı Harekât Odası karargahına ulaştığını açıkladı. Kaynaklara göre askeri güçler ise Libya ordusunun 82. kuruluş yıl dönümü kutlama hazırlıklarını sürdürüyor. Kaynaklar ayrıca, Trablus’taki silahlı milislerin, ordunun kuruluş yıl dönümünü kutlamak için Suriyeli paralı askerlerin kontrolündeki Cenzur Deniz Harp Okulu’nda askerî geçit töreni düzenlemeyi planladıklarına dikkati çekti.
Ancak yerel medya organları, Trablus’taki seferberliklerin tümünün, Dibeybe’nin ve Menfi’nin başkente ‘organize ve disiplinli bir orduya sahip olduklarını gösterme’ girişimlerinin bir parçası olduğunu belirtti. Medya organları, “Gösteri, Mahmud bin Receb liderliğindeki 52. Piyade Tugayı karargahında olacak. Bingazi ve Derne şehirlerinden kaçan ve radikalizm yanlısı örgütlere katılan bir dizi Suriyeli paralı asker ve çok sayıda silahlı milis de bu gösteriye katılacak” dedi.
Öte yandan Başkanlık Konseyi üyesi Abdullah el-Lafi, 8 Ağustos’ta Libya’daki Birleşmiş Milletler Destek Misyonu (UNSMIL) Başkanvekili Risdon Zeninga ile görüşmede bulundu. Lafi, görüşme sırasında Başkanlık Konseyi’nin entegre bir yol haritasında ulaşmak ve seçime fayda sağlayacak bir tarih belirlemek amacıyla ‘siyasi sürece katılan tüm taraflarla iletişim kurmaya’ ve ‘Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi arasındaki anayasal süreçte kalan anlaşmazlık noktalarını tamamlamaya’ devam ettiğini söyledi.
Aynı şekilde BM yetkilisi, Başkanlık Konseyi’nin ülkedeki krizi sona erdirmek için tüm taraflarla iletişim kurma çabalarına övgüde bulundu. Zeninga, projenin stratejik vizyonunu uzmanlara, üniversitelerin ve araştırma merkezlerinin profesörlerine sunarak, konsey tarafından ulusal uzlaşı dosyasında gerçekleştirilen ilerlemenin yanı sıra, siyasi sürece ivme kazandıran bu çabalara yönelik BM desteğini dile getirdi. Risdon Zeninga ayrıca, Libya’nın güneyindeki Bent Bayya’da akaryakıt tankerinde meydana gelen patlamada hayatını kaybedenler için Başkanlık Konseyi’ne ve Libya halkına başsağlığı dileyerek, yaralılara da acil şifalar temennisinde bulundu.
Öte yandan Ubari şehri sakinleri, 8 Ağustos’ta Bent Bayya olayının arka planında taleplerinin değerlendirilmesi için verilen sürenin dolmasının ardından petrol sahalarının kapatılması için prosedürlerin başladığını duyurdu.
Diğer taraftan paralel hükümet olan İstikrar Hükümeti Başkanı Fethi Başağa, geçen dönemde kendisini durdurma ve hakkında soruşturma başlatma kararının ardından eski görevine geri döndü. geçici Ulusal Birlik Hükümeti Başkanı Abdulhamid Dibeybe ise geçen pazar günü Trablus’ta el-Cebel belediye başkanlarıyla güvenlik durumuna ilişkin gelişmeleri ele aldı. Belediye başkanları, “Tüm belediyeler savaşları, ayaklanmayı ve geçiş aşamalarını reddetmekte ve birlik hükümetini parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılmasında desteklemektedir” dedi. Kaynaklar ise, Misrata şehrinin batı girişi olan ed-Dafine kapısının kapatıldığını yalanlayarak, “Kapı açık ve hareketlilik normal şekilde devam ediyor. Ortalıkta dolaşan haberler, sadece söylentiden ibarettir” dedi.
Rakibi Fethi Başağa ile iktidar mücadelesi çerçevesinde vatandaşların desteğini kazanma girişimlerinin bir parçası olarak Ulusal Birlik Hükümeti Başkanı Abdulhamid Dibeybe, 8 Ağustos’ta Yüksek Öğrenim, Bilimsel Araştırma ve Teknik Eğitim Bakanlarına ‘üniversite ve yüksek enstitü öğrencilerine yıllık burs ödemesini eğitim-öğretim yılı başlamadan önce Maliye Bakanlığı ile koordineli olarak uygulamaya koymaları’ talimatını verdi. Hükümet de dün Facebook hesabı üzerinden söz konusu haberi duyurdu.
Dibeybe’nin gençlik ve öğrenci faaliyetleri çerçevesinde imza törenine katıldığı anlaşmaya göre Libyan Post Telekomünikasyon ve Bilgi Teknolojileri Şirketi, üniversitelerin, enstitülerin ve teknik kolejlerin öğrencilerinin burslarını karşılayacak kurum oldu. Ulusal Birlik Hükümeti Yüksek Öğretim ve Teknik Eğitim Bakanlıkları ile öğrenci başına 500 dinar değerinde bir öğrenci hibe projesini uygulamak için bir anlaşma imzalandı.
11 Kasım 2021’de Dibeybe, öğrenci bursunu uygulamak ve öğretim üyeleri için 126 sayılı kararı etkinleştirmek için çeşitli talimatlar verdi. Dibeybe, söz konusu tarihte üniversitelerin ve yüksek enstitülerin verilerini Maliye Bakanlığı ile eşleştirmeleri gerektiğini vurguladı.



İsrail ordusu, Hamas’ın mali sorumlusunu öldürdüğünü açıkladı

Şubat ayında Han Yunus’ta dört İsrailli rehinenin cenazelerinin teslimi sırasında İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (DPA)
Şubat ayında Han Yunus’ta dört İsrailli rehinenin cenazelerinin teslimi sırasında İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (DPA)
TT

İsrail ordusu, Hamas’ın mali sorumlusunu öldürdüğünü açıkladı

Şubat ayında Han Yunus’ta dört İsrailli rehinenin cenazelerinin teslimi sırasında İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (DPA)
Şubat ayında Han Yunus’ta dört İsrailli rehinenin cenazelerinin teslimi sırasında İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (DPA)

İsrail ordusu, bugün (Çarşamba) yaptığı açıklamada, Gazze’de Hamas’ın askerî kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın finans bölümünde görevli olduğu belirtilen Abdülhay Zakkut’un öldürüldüğünü duyurdu.

Ordunun sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, “İsrail Savunma Kuvvetleri ile iç istihbarat servisi Şin Bet’in ortak faaliyeti kapsamında, yaklaşık iki hafta önce Gazze kentinde yaşayan ve Hamas’ın askerî kanadının mali yapılanmasında yer alan Abdülhay Zakkut etkisiz hâle getirildi” ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada, Zakkut’un Raid Saad adlı kişiyle birlikte bulunduğu sırada aracında hedef alındığı belirtildi. Son bir yıl içinde Zakkut’un, Hamas’ın askerî kanadına aktarılmak üzere onlarca milyon dolar toplamak ve transfer etmekten sorumlu olduğu, bu kaynakların İsrail’e karşı yürütülen çatışmaların sürdürülmesi amacıyla kullanıldığı öne sürüldü.

İsrail ordusu, yaklaşık iki hafta önce Gazze kentinde bir araca düzenlenen hava saldırısında Raid Saad’ın da öldürüldüğünü açıklamış, Saad’ı 7 Ekim 2023’teki saldırıların planlayıcılarından biri olarak tanımlamıştı.

Saad’ın, ekim ayında ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesinden bu yana Hamas içinde öldürülen en üst düzey isim olduğu belirtilirken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Savunma Bakanı Yisrael Katz, söz konusu saldırının Gazze’nin güneyinde iki İsrail askerinin el yapımı patlayıcının infilak etmesi sonucu yaralanmasına misilleme olarak gerçekleştirildiğini ifade etmişti.

Cibaliya’da bir kişi hayatını kaybetti, 4 kişi yaralandı

Filistin kaynakları, İsrail ordusunun bugün Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliya’da düzenlediği saldırılarda bir Filistinlinin hayatını kaybettiğini, dört kişinin de yaralandığını bildirdi.

Filistin haber ajansı SAFA’ya göre İsrail güçleri Cibaliya beldesindeki el-Curn bölgesinde bir Filistinliyi ateş açarak öldürdü. Ayrıca İsrail topçusunun sabah saatlerinde Gazze Şeridi’nin doğusundaki bölgelere yoğun atışlar yaptığı, savaş uçaklarının ise Gazze’nin güneyindeki Han Yunus’un doğusuna iki hava saldırısı düzenlediği aktarıldı.

Ajans, Han Yunus’ta çok sayıda sivil yerleşimin geniş çaplı yıkıma uğradığını da kaydetti.


Türkiye: Libya Genelkurmay Başkanı'nın uçağı düşmeden önce elektrik arızası bildirdi

Dibeybe hükümetine bağlı kuvvetlerin Genelkurmay Başkanı Korgeneral Muhammed el-Haddad, Ankara'da Savunma Bakanı ile yaptığı görüşmede, (Türk Savunma Bakanlığı)
Dibeybe hükümetine bağlı kuvvetlerin Genelkurmay Başkanı Korgeneral Muhammed el-Haddad, Ankara'da Savunma Bakanı ile yaptığı görüşmede, (Türk Savunma Bakanlığı)
TT

Türkiye: Libya Genelkurmay Başkanı'nın uçağı düşmeden önce elektrik arızası bildirdi

Dibeybe hükümetine bağlı kuvvetlerin Genelkurmay Başkanı Korgeneral Muhammed el-Haddad, Ankara'da Savunma Bakanı ile yaptığı görüşmede, (Türk Savunma Bakanlığı)
Dibeybe hükümetine bağlı kuvvetlerin Genelkurmay Başkanı Korgeneral Muhammed el-Haddad, Ankara'da Savunma Bakanı ile yaptığı görüşmede, (Türk Savunma Bakanlığı)

Türkiye Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Başkanı Burhanettin Duran, bugün yaptığı açıklamada, Libya Genelkurmay Başkanı'nı taşıyan özel uçağın Ankara yakınlarında düşmeden önce elektrik arızası bildirdiğini ve acil iniş talebinde bulunduğunu söyledi.

Açıklamada ayrıca, Dassault Falcon 50 tipi uçağın dün TSİ 17:17'de Ankara Esenboğa Havalimanı'ndan Trablus'a doğru havalandığı ve TSİ 17:33'te elektrik arızası nedeniyle hava trafik kontrolüne acil durum bildirdiği belirtildi.

Libya ve Türk yetkililer, kazada üç mürettebat da dahil olmak üzere 8 kişinin öldüğünü açıkladı.

Duran, hava trafik kontrolünün uçağı Esenboğa Havalimanı'na yönlendirdiğini ve acil durum prosedürlerinin uygulandığını, ancak uçağın iniş sırasında 17:36'da radar ekranlarından kaybolduğunu ve iletişimin kesildiğini söyledi.

gthyu
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, dün Ankara'da Libya Genelkurmay Başkanı Muhammed Ali el-Haddad ile görüşmesi sırasında (Türkiye Savunma Bakanlığı- X)

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya daha önce yaptığı açıklamada, uçağın Ankara'nın Haymana ilçesi üzerinde uçarken acil iniş talebinde bulunduğunu ve enkazın daha sonra aynı ilçenin Kesik Kavak köyü yakınlarında bulunduğunu belirtmişti.

Duran, İçişleri Bakanlığı'nın operasyonu başlatmasının ardından arama kurtarma ekiplerinin kaza yerine ulaştığını ve kazanın nedenine ilişkin soruşturmanın tüm ilgili makamların katılımıyla devam ettiğini kaydetti.

Uluslararası alanda tanınan Libya hükümeti, ölenler arasında Ordu Genelkurmay Başkanı Muhammed Ali Ahmed el-Haddad, Kara Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı, Askeri Üretim Otoritesi Direktörü, Libya Ordusu Genelkurmay Başkanının danışmanı ve Genelkurmay Başkanının medya ofisinden bir fotoğrafçının bulunduğunu açıkladı.

Libyalı yetkililer, uçağın Malta'dan kiralandığını ve orada kayıtlı olduğunu belirterek, olayla ilgili soruşturma kapsamında uçağın sahipliği, önceki sorun kayıtları ve teknik özellikleri gibi bilgilerin inceleneceğini ifade etti.


Sudan hükümeti ‘bin günlük savaşı’ sona erdirmek için girişimde bulundu

TT

Sudan hükümeti ‘bin günlük savaşı’ sona erdirmek için girişimde bulundu

Sudan hükümeti ‘bin günlük savaşı’ sona erdirmek için girişimde bulundu

Birleşmiş Milletler’in (BM) ‘tarif edilemez ölçüde büyük insani acı’ uyarıları yaptığı bir dönemde, Sudan’da geçiş hükümetinin başbakanı Kâmil İdris, ülkesinde bin gündür süren savaşı sona erdirmeyi amaçlayan kapsamlı bir barış girişimini BM Güvenlik Konseyi üyelerine sundu. Aynı zamanda ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’yu (Hamideti) derhal insani ateşkesi kabul etmeye çağırdı.

Burhan ile Hamideti’nin bu önerileri kabul edip etmeyeceği henüz netlik kazanmazken, HDK’nin geçtiğimiz kasım ayı başında bir insani ateşkesi kabul ettiği hatırlatıldı.

İdris, pazartesi akşamı New York’ta düzenlenen BM Güvenlik Konseyi oturumunda yaptığı konuşmada, “Sudan, savaş nedeniyle varoluşsal bir krizle karşı karşıya” dedi. Söz konusu girişimin ‘bir yanılsamadan değil, bir zorunluluktan; bir zaferden değil, bir sorumluluktan’ doğduğunu ifade eden İdris, planın BM, Afrika Birliği (AfB) ve Arap Birliği gözetiminde ateşkes ilan edilmesini, HDK’nin kontrol ettiği tüm bölgelerden çekilmesini, kamplara taşınmasını ve silahsızlandırılmasını öngördüğünü belirtti.

Zorunlu değil

ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır’dan oluşan Uluslararası Dörtlü’nün desteklediği ateşkese dolaylı bir gönderme yapan Kâmil İdris, hükümetin önerisinin ‘yerel olarak hazırlandığını ve dışarıdan dayatılmadığını’ vurguladı. HDK’nin kamplarla sınırlandırılmaması halinde ateşkesin ‘başarı şansının olmadığını’ belirten İdris, BM Güvenlik Konseyi’nin 15 üyesine girişimine destek çağrısında bulundu. İdris, “Bu girişim, Sudan’ın uçurumun kenarından geri döndüğü ve uluslararası toplumun tarihin doğru tarafında yer aldığı bir an olabilir” dedi. İdris, BM Güvenlik Konseyi’nin ‘çöküşün tanığı olarak değil, toparlanmanın ortağı olarak anılması gerektiğini’ ifade etti.

frgt
New York'taki Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi oturumundan (BM)

Öte yandan, İdris’ten önce BM Güvenlik Konseyi üyelerine hitap eden ABD’nin BM Daimî Temsilci Yardımcısı Jeffrey Bartos, Trump yönetiminin ilerlemenin yolu olarak insani ateşkes önerdiğini söyledi. Bartos, “Savaşan iki tarafı bu planı ön koşulsuz ve derhal kabul etmeye çağırıyoruz” dedi. Bartos, Trump yönetiminin Darfur ve Kordofan bölgelerindeki dehşet verici şiddeti ve Sudan ordusu ile HDK tarafından işlenen, hesap sorulması gereken vahşetleri şiddetle kınadığını belirtti.

Bu açıklamalar, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun geçtiğimiz cuma günü yaptığı değerlendirmeleri de hatırlattı. Rubio, yeni yılın Sudan’da insani ateşkes için bir fırsat sunduğunu belirterek, “Odaklanmamızın yüzde 99’u bu insani ateşkese ve ona mümkün olan en kısa sürede ulaşmaya yönelik” dedi. Yeni yılın iki taraf için de anlaşmaya varmak adına büyük bir fırsat oluşturduğunu ifade eden Rubio, bu yönde azami çaba gösterdiklerini söyledi. Rubio, “Orada yaşananlar dehşet verici, gerçekten korkunç” diye konuştu.

sxdcfg
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Washington'da düzenlediği basın toplantısında (AFP)

Silah tedariki konusunda Rubio, “Bu konuda bazı ilerlemeler kaydedebileceğimizi umuyoruz, ancak ilerleme kaydetmek için dış aktörlerin nüfuzlarını kullanmaları gerektiğini biliyoruz” dedi.

Silah tedariki

BM Siyasi İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Halid Hıyari, gelişmiş silahların kesintisiz sevkiyatıyla körüklenen Sudan’daki savaşa ilişkin artan endişelerini dile getirdi. Hıyari, silah tedarikini durdurmayı reddeden ülkeleri eleştirirken, uzlaşmaya yanaşmayan ve gerilimi düşürme iradesi göstermeyen hükümet güçleri ile yarı askerî unsurları da hedef aldı.

Hıyari, “Bu ülkeler petrol gelirlerini korumak için çatışmaları durdurmayı başarabildi, ancak kendi halklarını korumak söz konusu olduğunda bunu yapmayı başaramadı” dedi. Her iki tarafın destekçilerine nüfuzlarını ‘katliamı durdurmaya yardımcı olmak için kullanmaları’ çağrısında bulundu.

Son gelişmelerin, ‘çatışmanın giderek daha karmaşık bir nitelik kazandığını ve bölgesel boyutlarının genişlediğini’ gösterdiği uyarısında bulunan Hıyari, bu eğilimlere müdahale edilmemesi halinde Sudan’ın komşularının ülke içinde ve çevresinde bölgesel bir çatışmaya sürüklenebileceğini söyledi. Çatışmanın özellikle kaygı verici yönlerinden birinin, her iki tarafın da insansız hava araçlarını (İHA) yoğun şekilde kullanarak rastgele saldırılar düzenlemesi olduğunu belirten Hıyari, bunun çok sayıda sivil can kaybına yol açtığını ifade etti. Silah akışının, daha gelişmiş ve daha ölümcül hâle gelerek sürmesinin çatışmanın temel itici gücü olmaya devam ettiğini vurgulayan Hıyari, “Bu akışın durdurulması yönündeki çağrılar görmezden gelindi ve kimse hesap vermedi” dedi.

Hıyari, durumun daha fazla kötüleşmesini önlemek, Sudan’ın birliğini ve toprak bütünlüğünü korumak için ‘hızlı ve eşgüdümlü bir hareketin’ gerekli olduğunu kaydetti.

BM Genel Sekreteri’nin Sudan Özel Temsilcisi Ramtane Lamamra’nın, şiddeti azaltmaya ve sivillerin korunmasını güçlendirmeye yönelik somut ve uygulanabilir tedbirler üzerinde görüşmeler yapılması için çatışmanın taraflarıyla temas hâlinde olduğunu bildiren Hıyari, odağın şu anda AfB öncülüğünde yürütülecek kapsamlı bir Sudan diyaloğuna destek vermek olduğunu söyledi. Bu sürecin, sivil liderliğinde güvenilir ve kapsayıcı bir siyasi geçişin önünü açmasının hedeflendiğini ifade etti.

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA) Operasyonlar ve Savunuculuk Bölümü Direktörü Edem Wosornu ise “Bu çatışmanın vahşeti sınır tanımıyor” diyerek, Kordofan eyaletinin şiddet ve acının yeni merkezi hâline geldiğine dikkat çekti. Wosornu, BM’nin, HDK’nin el-Faşir’i ele geçirmesi sırasında ve sonrasında uluslararası insancıl hukukun ağır ihlallerine ilişkin yeni raporlar almaya devam ettiğini, bunlar arasında toplu katliamlar ve cinsel şiddet vakalarının da bulunduğunu söyledi.

BAE'nin pozisyonu

BAE'nin BM Daimî Temsilcisi Muhammed Ebu Şihab, insani ateşkesin derhal hayata geçirilmesi ve buna en acil şekilde ihtiyaç duyan Sudanlı sivillere yardımların ulaştırılması için acil bir fırsat bulunduğunu söyledi. Tarihten çıkarılan dersler ile mevcut gerçeklerin, savaşan taraflardan herhangi birinin tek başına yürüteceği çabaların sürdürülebilir olmadığını ve yalnızca savaşın uzamasına yol açacağını ortaya koyduğunu vurguladı. Ebu Şihab, insani ateşkesin ardından kalıcı bir ateşkes sağlanması ve ‘çatışan taraflardan bağımsız, sivil yönetime giden bir sürecin’ başlatılması gerektiğini ifade etti.