Irak’ta Şiiler Aşura gününü andı

Bağdat’ın kuzeydoğusundaki Şii konvoylarını hedef alan intihar saldırısı engellendi.

Kerbela’daki anmalara katılım yüksek oldu. (AFP)
Kerbela’daki anmalara katılım yüksek oldu. (AFP)
TT

Irak’ta Şiiler Aşura gününü andı

Kerbela’daki anmalara katılım yüksek oldu. (AFP)
Kerbela’daki anmalara katılım yüksek oldu. (AFP)

Irak güçleri dün, başkent Bağdat’ın 57 kilometre kuzeydoğusundaki Diyala’da düzenlenen Aşura günü anma töreni sırasında patlayıcı kemer takmış bir intihar bombacısının Hüseyniye alaylarını ve askeri karargahı hedef alma girişimine engel oldu.
Irak Ortak Harekat Komutanlığı’na bağlı Güvenlik Medya Hücresi’nin basın açıklamasında şu ifadelere yer verildi:
“Savunma Bakanlığı’nın Irak ordusu ve El-Baki İmamlar Tugayı’ndan ortak güçleri, Mikdadiye ilçesinin doğusundaki Mayah kavşağında Hüseyniye alayları ve askeri karargahı hedef alan, patlayıcı kemer takmış bir intihar bombacısının saldırısını engelledi.”
Açıklamada ayrıca Irak güçlerinin intihar bombacısını kuşattığı ancak canlı bombanın kendisini havaya uçurduğu belirtildi. Askerler arasında herhangi bir can kaybı yaşanmadığı bilgisi paylaşıldı.
Irak makamları, ülke içinden ve dışından yüz binlerce ziyaretçinin, Aşura etkinliklerinde ziyaret edilmesi temel olan Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin’in türbesinin bulunduğu Kerbela şehrine akın ettiği Aşura anmalaında ziyaretçilerin güvenliğini sağlamak için ordu helikopterlerinin desteğiyle binlerce asker, polis, güvenlik gücü, terörle mücadele ve çevik kuvvet polisi ve istihbarat servislerini görevlendirmişti.
Şiiler, İmam Hüseyin’in Hicri 61 yılında (MS 680) Muharrem ayının 10’uncu günü, Emevi Halifesi Yezid’in askerleri tarafından Kerbela’daki savaş sırasında öldürülmesini birçok ülkede düzenlenen anma törenleri ile anıyor. Söz konusu anma törenlerinin en büyük Kerbela’da düzenleniyor. Irak’ın merkezinde bulunan İmam Hüseyin ve Abbas’ın türbeleri bölgesinde, pazartesi gecesinden bu yana altın kubbeli binayı çevreleyen alanda yüz binlerce kişi bir araya geldi.
Salı sabahı, siyahlar içinde bazı ziyaretçiler İmam Hüseyin’in türbesi içerisinde yerde otururken diğerleri kavurucu güneşin altında dışarıda bekledi.
Bu yılki Aşura anmaları, Irak’ın boğucu bir siyasi krizden geçtiği bir döneme denk geldi. AFP’nin aktardığına göre Abbas Türbesi’nde çalışan 50 yaşındaki Yusuf Kazım el-Ardavi, “Şii evi bölünmüş durumda. Bu da sokağı ekonomi ve iş açısından etkiledi. Bunu Şii politikacılardan hiç beklemiyorduk” ifadelerini kullandı.
Anmalar için ülkenin güneydeki Nasiriye’den gelen 25 yaşındaki Hüseyin Samir, “Siyasi koşullar çok zor. Zulme ve politikacılara karşı duran İmam Hüseyin’den bir ders almayı umuyoruz. Halkın tamamının ayağa kalkması gerekiyor. 2022 yılındayız ve elektriğimiz yok” ifadelerini kullandı. 
Sadr hareketi, Koordinasyon Çerçevesi başbakan adayını protesto etmek için temmuz ayının sonunda oturma eylemi başlattı. Sadr daha sonra parlamentonun feshedilmesini ve erken seçim yapılmasını talep ederken, muhalifleri Irak parlamentosunun oturumlara geri dönmesini ve oturma eylemine son verilmesini şart koştu.
Yüzlerce Sadr yanlısı salı günü şafak vakti, Muharrem Ayı’nın 10’uncu günü başkent Bağdat’ta yayalara kapatılan Tahrir Meydanı’na akın etti. Bazıları, Irak Parlamentosu’nun bulunduğu bölgedeki oturma eylemine dönmeden önce kana bulanmış beyaz kefen giydi



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.