Rusya’dan SİHA’lar için Türkiye’ye sert uyarı: 'Proje, silahsızlanma ilkesine tabi olacaktır'

Moskova, ‘Zaporijya’nın ilhakı’ uygulamalarını başlattı

Donetsk’teki Marinka kasabası sakinleri bombardıman nedeniyle tahliye edildi (Reuters)
Donetsk’teki Marinka kasabası sakinleri bombardıman nedeniyle tahliye edildi (Reuters)
TT

Rusya’dan SİHA’lar için Türkiye’ye sert uyarı: 'Proje, silahsızlanma ilkesine tabi olacaktır'

Donetsk’teki Marinka kasabası sakinleri bombardıman nedeniyle tahliye edildi (Reuters)
Donetsk’teki Marinka kasabası sakinleri bombardıman nedeniyle tahliye edildi (Reuters)

Kremlin, Ukrayna topraklarında Bayraktar silahlı insansız hava araçları (SİHA) için fabrika kurma hazırlıklarına dair iki ülkenin projeleri hakkında bilgi alınmasının ardından 9 Ağustos’ta Türkiye ve Ukrayna’ya “güçlü bir uyarıda” bulundu.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ülkesinin projenin altyapısını hedef alacağını söylerken, “Ukrayna’nın Silahsızlandırılması” başlıklı Rus askeri operasyonuna atıfta bulunarak, “Ukrayna’da Türk SİHA’larının üretildiğinin ortaya çıkması durumunda proje, silahsızlanma ilkesine tabi olacaktır” dedi.
Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi daha önce SİHA üreten Türk şirketi Bayraktar’ın Ukrayna’da aynı adı taşıyan modern uçak modelleri üretmek için bir fabrika kuracağını açıklamıştı. Büyükelçi ayrıca, şirketin bu projeyle ilgili yasal tescil işlemlerini tamamladığını ve bir arsa satın aldığını da belirtmişti.
Bu çerçevede Peskov, Moskova’nın bu gelişmeye kayıtsız kalmayacağına dikkat çekerek, “Elbette derhal silahsızlandırılması gereken obje durumuna girecek böyle bir nesne üretilmesi, muhtemelen sadece Ukraynalıların acılarını uzatacaktır. Ancak özel bir askeri operasyonun ulaşmaya kararlı olduğumuz amacından kaçınmaya yardımcı olmayacaktır” dedi.
Moskova, daha önce Türkiye’nin Ukrayna’ya bu tip SİHA’lar tedarik etmeye devam etmesinden duyduğu memnuniyetsizliği dile getirmişti. Ancak Ankara ise defalarca Kiev ile imzalanan anlaşmalara bağlı olduğunu açıkladı.
2018 - 2020 döneminde Ukrayna, Türk yapımı silahlı insansız hava araçları ithal etti. Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre daha sonra iki taraf geçen yılın sonunda ikili bir anlaşma kapsamında Bayraktar için ortak bir üretim serisi başlatma konusunda anlaşmaya vardı. Ancak ortak çalışmanın başlaması için herhangi bir tarih belirlenmedi. Bununla birlikte ortak üretimin Ukrayna topraklarına devredilme olasılığına daha önce değinilmemişti. Söz konusu SİHA’lar, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki 2020 Karabağ savaşı sırasında önemli bir rol oynadı. Aynı şekilde Ukrayna, Rusya ile mevcut savaş sırasında da bu araçları aktif olarak kullandı.
Öte yandan Moskova’nın Zaporijya’ya atadığı ayrılıkçı yetkililer, 9 Ağustos’tan itibaren bölgede Rus yasalarının uygulanmaya başladığını duyurdu. Zaporijya bölgesindeki Rusya destekli yetkili Vladimir Rogov, adımın ‘Rusya ile yeniden birleşmenin rotasını çizmek’ için bir başlangıç ​​noktası oluşturduğunu söyledi.
Rogov, Rus haber ajansı RIA Novosti’ye yaptığı açıklamada, “Yerel polise Rus ceza ve idari yasaları rehberlik ediyor” dedi. Vladimir Rogov, “Zaporijya toprakları, Ukrayna’yı sonsuza dek terk etti ve bölge, Rusya ile yeniden birleşme rotasını belirledi. Geri dönüş olmayacak. (…) Bu nedenle Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy rejimine artık buna alışmasını ve Zaporijya bölgesinin sınırlarını münhasıran Rusya çerçevesinde anlamaya ve tanımlamaya başlamasını tavsiye ediyorum” ifadelerini kullandı. Rus yetkili, “Kurtarılmış toprakların sakinleri Rusya’ya dönmek istiyor. Onlar (Kiev yetkilileri) histeri içerisindeler. Sivil altyapıyı bombalayarak sivil halkı tehdit etmeye çalışıyorlar” dedi.
Bölgenin Moskova yanlısı yetkilileri, Rusya Federasyonu’na dahil olmak için gelecek Eylül ayında bir referandum düzenleneceğini açıklamıştı.



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.