Rusya’dan SİHA’lar için Türkiye’ye sert uyarı: 'Proje, silahsızlanma ilkesine tabi olacaktır'

Moskova, ‘Zaporijya’nın ilhakı’ uygulamalarını başlattı

Donetsk’teki Marinka kasabası sakinleri bombardıman nedeniyle tahliye edildi (Reuters)
Donetsk’teki Marinka kasabası sakinleri bombardıman nedeniyle tahliye edildi (Reuters)
TT

Rusya’dan SİHA’lar için Türkiye’ye sert uyarı: 'Proje, silahsızlanma ilkesine tabi olacaktır'

Donetsk’teki Marinka kasabası sakinleri bombardıman nedeniyle tahliye edildi (Reuters)
Donetsk’teki Marinka kasabası sakinleri bombardıman nedeniyle tahliye edildi (Reuters)

Kremlin, Ukrayna topraklarında Bayraktar silahlı insansız hava araçları (SİHA) için fabrika kurma hazırlıklarına dair iki ülkenin projeleri hakkında bilgi alınmasının ardından 9 Ağustos’ta Türkiye ve Ukrayna’ya “güçlü bir uyarıda” bulundu.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ülkesinin projenin altyapısını hedef alacağını söylerken, “Ukrayna’nın Silahsızlandırılması” başlıklı Rus askeri operasyonuna atıfta bulunarak, “Ukrayna’da Türk SİHA’larının üretildiğinin ortaya çıkması durumunda proje, silahsızlanma ilkesine tabi olacaktır” dedi.
Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi daha önce SİHA üreten Türk şirketi Bayraktar’ın Ukrayna’da aynı adı taşıyan modern uçak modelleri üretmek için bir fabrika kuracağını açıklamıştı. Büyükelçi ayrıca, şirketin bu projeyle ilgili yasal tescil işlemlerini tamamladığını ve bir arsa satın aldığını da belirtmişti.
Bu çerçevede Peskov, Moskova’nın bu gelişmeye kayıtsız kalmayacağına dikkat çekerek, “Elbette derhal silahsızlandırılması gereken obje durumuna girecek böyle bir nesne üretilmesi, muhtemelen sadece Ukraynalıların acılarını uzatacaktır. Ancak özel bir askeri operasyonun ulaşmaya kararlı olduğumuz amacından kaçınmaya yardımcı olmayacaktır” dedi.
Moskova, daha önce Türkiye’nin Ukrayna’ya bu tip SİHA’lar tedarik etmeye devam etmesinden duyduğu memnuniyetsizliği dile getirmişti. Ancak Ankara ise defalarca Kiev ile imzalanan anlaşmalara bağlı olduğunu açıkladı.
2018 - 2020 döneminde Ukrayna, Türk yapımı silahlı insansız hava araçları ithal etti. Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre daha sonra iki taraf geçen yılın sonunda ikili bir anlaşma kapsamında Bayraktar için ortak bir üretim serisi başlatma konusunda anlaşmaya vardı. Ancak ortak çalışmanın başlaması için herhangi bir tarih belirlenmedi. Bununla birlikte ortak üretimin Ukrayna topraklarına devredilme olasılığına daha önce değinilmemişti. Söz konusu SİHA’lar, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki 2020 Karabağ savaşı sırasında önemli bir rol oynadı. Aynı şekilde Ukrayna, Rusya ile mevcut savaş sırasında da bu araçları aktif olarak kullandı.
Öte yandan Moskova’nın Zaporijya’ya atadığı ayrılıkçı yetkililer, 9 Ağustos’tan itibaren bölgede Rus yasalarının uygulanmaya başladığını duyurdu. Zaporijya bölgesindeki Rusya destekli yetkili Vladimir Rogov, adımın ‘Rusya ile yeniden birleşmenin rotasını çizmek’ için bir başlangıç ​​noktası oluşturduğunu söyledi.
Rogov, Rus haber ajansı RIA Novosti’ye yaptığı açıklamada, “Yerel polise Rus ceza ve idari yasaları rehberlik ediyor” dedi. Vladimir Rogov, “Zaporijya toprakları, Ukrayna’yı sonsuza dek terk etti ve bölge, Rusya ile yeniden birleşme rotasını belirledi. Geri dönüş olmayacak. (…) Bu nedenle Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy rejimine artık buna alışmasını ve Zaporijya bölgesinin sınırlarını münhasıran Rusya çerçevesinde anlamaya ve tanımlamaya başlamasını tavsiye ediyorum” ifadelerini kullandı. Rus yetkili, “Kurtarılmış toprakların sakinleri Rusya’ya dönmek istiyor. Onlar (Kiev yetkilileri) histeri içerisindeler. Sivil altyapıyı bombalayarak sivil halkı tehdit etmeye çalışıyorlar” dedi.
Bölgenin Moskova yanlısı yetkilileri, Rusya Federasyonu’na dahil olmak için gelecek Eylül ayında bir referandum düzenleneceğini açıklamıştı.



Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
TT

Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)

Çin yapay zeka yarışında öne geçmek için milyarlarca dolarlık yatırım yapıyor.

Çinli firmalar, 10 yılı aşkın süredir yapay zeka, elektrikli araç ve güneş panelleri gibi stratejik sektörlerde yerli üretimi artırmaya çalışıyor.

New York Times, Çinli şirketlerin Pekin yönetiminin sağladığı fonlarla özellikle yapay zeka alanında ABD’li firmaları geçmek için yatırımları artırdığını yazıyor. 

ABD’de yapay zeka altyapısının büyük ölçüde özel sektör yatırımlarıyla geliştiğine, Çin’deyse veri merkezleri, sunucular ve yarı iletkenler gibi kritik altyapıların devlet tarafından finanse edildiğine dikkat çekiliyor.

Pekin yönetimi, 2014’ten bu yana sadece yarı iletken sanayisine 100 milyar dolar yatırım yaptı. 

Bu yıl nisanda alınan kararla, yeni yapay zeka girişimlerine destek için 8,5 milyar dolarlık fon ayrıldı. 

Bunlara ek olarak ABD merkezli OpenAI ve Google ücretli, kapalı sistemler sunarken, Çinli firmalar açık kaynak sistemlerle dünya genelindeki mühendislerin ilgisini çekmeyi hedefliyor.

Alibaba, ByteDance, Huawei ve Baidu gibi büyük Çinli şirketler, son bir yılda üst düzey açık kaynak modeller yayımladı. Bu stratejiyle sadece teknik ilerleme değil, küresel nüfuz artışı da hedefliyor.

Yapay zeka teknolojilerine yatırım yapan ABD merkezli serbest yatırım fonu Interconnected Capital'in kurucusu Kevin Xu, şunları söylüyor: 

Açık kaynak, teknolojik anlamda yumuşak güçtür. Teknolojinin Hollywood’u veya Big Mac'i gibidir.

Diğer yandan analizde, devlet yönlendirmesinin baskın olması nedeniyle yapay zeka sektörünün bazı teknolojik değişimlere adaptasyonunun geciktiğine dikkat çekiliyor. Çinli şirketlerin uzun süre yüz tanıma gibi geleneksel yapay zeka sistemlerine odaklandığı, üretken yapay zeka modellerindeki sıçramalara ilk etapta yetişemediği aktarılıyor. 

Analizde, iki ülke arasındaki rekabetin ideolojik bir boyutu olduğu değerlendirmesi de paylaşılıyor. Popüler yapay zeka destekli sohbet botlarından ChatGPT’yi tasarlayan OpenAI’ın kurucusu Sam Altman, Amerikan ve Çinli şirketler arasındaki rekabeti “demokratik ve otoriter yapay zeka” mücadelesi gibi gördüğünü söylemişti. 

Independent Türkçe, New York Times, Washington Post